Borderline - przyczyny, objawy, leczenie

Borderline dosłownie oznacza osobowość z pogranicza. Jest to bardzo poważne zaburzenie psychiczne. Histeryczka, egoista – tak zwykle myślimy o osobach, które się śmieją, a już po chwili, zupełnie bez powodu, wpadają w złość lub apatię. Zaburzenie to w znacznym stopniu utrudnia normalne funkcjonowanie w społeczeństwie.Warto dowiedzieć się, jak je rozpoznać, oraz jak je najskuteczniej leczyć.

Osoby cierpiące na borderline są niesprawiedliwie osądzane i często same nie zdają sobie z tego sprawy. Ich życie to ciągła huśtawka nastrojów, chodzenie po cienkiej linii, z której czasami spadają i swój koszmar kończą samobójstwem.

1. Bordeline - charakterystyka

Borderline to osobowość z pogranicza. Po raz pierwszy terminu tego użył Robert Knight w połowie dwudziestego wieku, aby określić osoby, których zaburzenia nie były ani psychotycznymi (schizofrenia), ani neurotycznymi (nerwica), lecz pomiędzy nimi. W chorych cierpiących na to schorzenie, nie dochodzi do gwałtownych pogorszeń stanu, jak ma to miejsce w schizofrenii. Pomimo huśtawki nastrojów, stan ich określany jest jako stabilny, mimo, że jest to niestabilna stabilność. Ostateczną diagnozę zawsze musi postawić lekarz psychiatra.

2. Borderline - statystyka

Według badań epidemiologicznych wskaźnik zapadalności na tę chorobę dla populacji ogólnej wynosi od 0,2-2.8 %. Porównując ten wynik do danych dotyczących schizofrenii, w przypadku której wynosi około 1%, jest to zaburzenie występujące częściej.

Inaczej wygladają badania pacjentów leczonych szpitalnie, gdzie na tą przypadłość zapada średnio 20% chorych. Pierwsze badania nad zachorowalnością na borderline ujawniały, że częściej dotyka ona kobiet - 70-75%. Wyciągnięto z tego wnioski, że u kobiet częściej jak u mężczyzn występują zaburzenia odżywiania, u mężczyzn zaś miały miejsce zachowania antyspołeczne oraz nadmierne stosowanie używek.

Aktualnie jednakże, na przykładzie badań populacji amerykańskiej, można powiedzieć, że schorzenie to w równym stopniu dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn. Z podobną częstotliwością mogą występować również zaburzenia nastroju oraz lękowe.

Wyniki badań pokazują także, że 3-10% osób borykających się z tym schorzeniem, zmarło w wyniku samobójstwa.

3. Borderline - przyczyny

Osobowość pograniczna jest ciągle badana przez psychologów, ale nadal nie znają oni dokładnych przyczyn zaburzenia borderline. Wyróżniają kilka czynników ryzyka borderline:

• dziedziczenie,
• doświadczenia z dzieciństwa,
• opuszczenie przez najbliższych,
• nierozwiązane kryzysy rozwojowe,
• negatywne wpływy środowiska wychowawczego,
• zespół stresu pourazowego (PTSD).

Na borderline cierpi wiele osób, które były w dzieciństwie wykorzystywane seksualnie. Nawet negowanie uczuć dziecka może mieć wpływ na rozwój zaburzenia borderline.

4. Borderline - objawy

Typ borderline to rodzaj zaburzenia osobowości, a dokładniej osobowości chwiejnej emocjonalnie. Osoby dotknięte zaburzeniem borderline są niestabilne afektywnie, często zmienia im się nastrój, bardzo szybko się denerwują, miewają lęki i niekontrolowane wybuchy gniewu, zachowują się nieadekwatnie do sytuacji. Większość ludzi z borderline miewa impulsywne zachowania autodestrukcyjne.

Borderline może się również objawiać kleptomanią, niebezpieczną jazdą samochodem, niekontrolowanym wydawaniem pieniędzy, nadużywaniem alkoholu czy narkotyków, obżarstwem albo głodzeniem się. Również sfera seksualna jest zaburzona przez borderline. Jedni chorzy na borderline unikają seksu, a inni uprawiają go często z wieloma przypadkowymi partnerami.

Borderline powoduje też agresję. Chorzy na borderline sami stosują przemoc albo też wiążą się z osobami, które jej używają. Osoby chore na borderline są więc na przemian ofiarami i sprawcami przemocy fizycznej, psychicznej bądź seksualnej. Ludzie chorzy na borderline czują się samotni i opuszczeni. Mają problemy z własną tożsamością. Raz wydaje im się, że są wspaniali, a już po chwili myślą, że zasługują tylko na śmierć.

Zaburzony obraz siebie, celów i preferencji prowadzi do tworzenia niestabilnych związków uczuciowych. Towarzyszy im poczucie wewnętrznej pustki. Osoby chore na borderline gwałtownie reagują na krytykę. Boją się odrzucenia, a jednocześnie sami je prowokują. W końcu nie mogą już wytrzymać i pragną skończyć z tym koszmarem. Rozwiązaniem jest samookaleczenie lub samobójstwo.

Osoby cierpiące na borderline nie potrafią panować nad swoimi emocjami. Bardzo szybko tracą kontrolę, nie umieją sobie poradzić z nimi, więc w efekcie bardzo często zdarza im się wybuchać. Reakcje te są nieadekwatne do powstałych sytuacji, mają skłonności do przesady i wyolbrzymiania wszystkiego, co się dzieje. Zdarza im się dopowiadać coś, czego nie ma.

Chorzy z osobowością z pogranicza są bardzo chwiejni emocjonalnie - na wyraz często doświadczają huśtawki emocjonalnej, bardzo często przeżywają bardzo intensywnie skrajne emocje. W ciągu kilku chwil mogą się cieszyć, wpaść w złość lub w stan depresyjny. Widzą świat w barwach czarno-białych, bez odcieni szarości, albo coś kochają albo nienawidzą.

Osoby te mają duże trudności z nawiązywaniem i utrzymywaniem kontaktów. Ich chwiejność i niestabilność powoduje, że nie mogą nawiązać dobrych i trwałych relacji z otoczeniem, ponieważ są nie do zniesienia. Mają one tendencję do wywoływania konfliktów, podczas których bywają nieobliczalni. Inne osoby, nie znajdując motywacji ich zachowania, odsuwają się od nich, nie potrafią do nich dotrzeć.

Odczuwają również strach przed bliskością, przywiązanie do drugiej osoby także jest dla nich zagrożeniem. Strach przed zatraceniem w związku powoduje, że utrzymują duży dystans, zamykając się w swoim świecie. Nie daje im jednak to odosobnienie poczucia bezpieczeństwa, więc wtedy mogą dążyć do nadmiernej bliskości, która staje się trudna do zniesienia dla obydwu partnerów.

Jak wyglądają choroby psychiczne? Psycholog na fotografiach ukazał problemy swoich pacjentów [8 zdjęć]

W Polsce coraz więcej osób cierpi z powodu depresji. W 2016 roku odnotowano, że Polacy wzięli 9,5 mln...

zobacz galerię

5. Borderline - różnicowanie między innymi schorzeniami

Największa różnica jaka istnieje pomiędzy borderline a innymi zaburzeniami, to przede wszystkim problem z jednoczesnym odbieraniem złych i dobrych aspektów osób z otoczenia. Odbierane są skrajnie, osoby z borderline mogą kogoś uwielbiać, idealizować, by za chwilę osobę tą potępić i nienawidzić. Jest to wyczerpujące dla tych, których te uczucia dotyczą - przyjaciół, znajomych, rodziny, a nawet dla terapeutów i lekarzy.

6. Borderline - leczenie

Chorobę borderline trzeba przede wszystkim prawidłowo rozpoznać. Niestety, często borderline jest diagnozowana jako nerwica. Chociaż sam termin „osobowość pograniczna” jest znany już od 1938 roku, to jak do tej pory, poza Anglią i Niemcami, rozpoznanie choroby borderline jest niewielkie.

Z diagnozowaniem borderline jest nieco lepiej w Stanach Zjednoczonych. Z szacunków wynika, że na borderline cierpi 6,4 proc. Amerykanów.

Aby wyjść z borderline, potrzebna jest kuracja farmaceutyczna i wieloletnia psychoterapia. Najwięcej zależy od pacjenta. Chorzy na borderline muszą poznać przyczynę swojego zmiennego zachowania i sięgnąć po pomoc, którą mogą oferować im specjaliści.

O powodzeniu psychoterapii w leczeniu borderline decyduje to, czy chory na borderline będzie miał w sobie na tyle siły, by być konsekwentnym przy zmiennych nastrojach, co nie jest łatwe. O swojej walce z borderline napisała Rachel Reiland w książce „Uratuj mnie”.