Chlorek sodu (NaCl) - właściwości, działanie, bezpieczeństwo
Chlorek sodu to substancja kojarzona głównie z solą kuchenną, którą tworzy z dodatkiem innych związków i składników. W rzeczywistości sól spożywcza składa się w ok. 90% z czystego chlorku sodu. Związek ten jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ale nie musi być stosowany tylko w postaci dosutnej. Zobacz, czym jest czysty chlorek sodu i jak można wykorzystywać go na co dzień.
1. Czym jest chlorek sodu?
Chlorek sodu, czyli NaCl, to nieorganiczny związek chemiczny. Inaczej zwany jest solą kwasu solnego i sodu. Występuje naturalnie w przyrodzie jako składnik mineralny, tworzący pokłady soli kamiennej (jest to tzw. halit). Znajduje się także w wodach morskich oraz tzw. solankach.
W naturalnych warunkach ma postać bezbarwnych kryształków o kształcie sześcianu i słonym smaku. Rozpuszcza się bez trudu w wodzie, glicerolu oraz kwasie mrówkowym, nieco gorzej w metanolu i etanolu.
Chlorek sodu jest głównym składnikiem soli kuchennej, warzonej oraz drogowej. W postaci 0.9% roztworu wodnego znany jest jako sól fizjologiczna, która jest powszechnie stosowanym związkiem.
2. Właściwości i zastosowanie chlorku sodu
Chlorek sodu zaliczany jest do grupy elelktrolitów i uważany za najważniejszy w kwestii prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego działanie opiera się na utrzymywaniu właściwej równowagi elektrolitowej oraz nawadnianiu organizmu poprzez wiązanie cząsteczek wody.
Dodatkowo NaCl pomaga w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi i wspiera układ nerwowy. W przemyśle spożywczym stosowany jest do produkcji soli kuchennej, a także wykorzystywany jako dodatek do żywności i wzmacniacz smaku.
W medycynie stosuje się go w postaci roztworu, czyli soli fizjologicznej. To główny składnik kroplówek podawanych w szpitalach oraz kropli do oczu, powszechnie dostępnych w aptekach. Chlorek sodu sprzedawany jest także jako sól przeznaczona do kąpieli. Wówczas ma działanie odprężające i pomaga zredukować obrzęki (szczególnie poleca się moczenie stóp w wodzie z solą).
2.1. Dzienna dawka chlorku sodu
Choć NaCl posiada szereg właściwości zdrowotnych, jego nadmiar może być bardzo szkodliwy dla organizmu. Powszechnie wiadomo, że nadmierne spożycie soli kuchennej może przyczynić się do rozwoju nadciśnienia tętniczego, zatrzymywania wody w organizmie i do rozregulowania całej gospodarki elektrolitowej.
Dlatego należy przestrzegać maksymalnego dziennego zapotrzebowania, które dla dorosłego człowieka wynosi ok. 5 gramów. Niestety w Polsce średnie dzienne spożycie chlorku sodu jest ponad dwukrotnie większe i wynosi 11g.
3. Kiedy zachować ostrożność w stosowaniu NaCl?
Przeciwwskazaniem do przyjmowania chlorku sodu jest przede wszystkim niewydolność nerek, a także duże zaburzenia równowagi elektrolitowej. Nie należy stosować NaCl także w przypadku stwierdzenia obrzęku płuc, wysokiego ciśnienia krwi czy skłonności do obrzęków.
Szczególną ostrożnośc powinny zachować także osoby z problemami z układem sercowo-naczyniowym. Jeśli pacjentowi musi zostać podana kroplówka na bazie NaCl, najpierw musi ona zostać ogrzana do temperatury pokojowej.
W przypadku kropli do oczu, jeśli stosujemy kilka różnych rodzajów na różne problemy, odstęp pomiędzy ich aplikowaniem powinien wynosić minimum 10 minut.
4. Możliwe działania niepożądane chlorku sodu
Chlorek sodu może wchodzić w niepożądane reakcje z innymi lekami, dlatego zawsze warto poradzić się lekarza lub farmaceuty, a także poinformować personel szpitala o wszystkich przyjmowanych lekach przed podaniem kroplówki. Jeśli pacjent jest nieprzytomny, rodzina ma obowiązek przekazać informację o przyjmowanych lekach i suplementach.
Możliwe skutki uboczne stosowania chlorku sodu to:
- podwyższona temperatura
- bóle i zawroty głowy
- nudności i wymioty
- odczuwanie niepokoju i lęku
- wmożone napięcie skóry
- częste skurcze
W niektórych przypadkach, jeśli dochodzi do przedawkowania lub niewłaściwego stosowania chlorku sodu, możliwe jest nawet zapadnięcie w śpiączkę.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.