Dawka insuliny – od czego zależy i jak ją ustalić?
Dawka insuliny stosowana u diabetyków jest zmienna. Jak podkreślają specjaliści zależy ona od tego, ile pacjent waży, co je, czy się rusza, w jakich warunkach żyje, jaki jest stan jego zdrowia, a nawet czy jest aktywny towarzysko. Oznacza to, że jest ona nie tylko ustalana indywidualnie, ale i dostosowywana na bieżąco do różnych okoliczności. Co należy wiedzieć?
1. Dawka insuliny – jaka jest odpowiednia?
Dawka insuliny u cukrzyków musi być optymalnie dobrana, ponieważ zbyt mała prowadzi do hiperglikemii i jej powikłań, a za duża do wielu innych groźnych konsekwencji.
Co ważne, dawka insuliny nigdy nie jest ustalana raz na zawsze po zdiagnozowaniu cukrzycy i podjęciu decyzji o leczeniu choroby za jej pomocą. Dostosowanie jej do indywidualnego zapotrzebowania wymaga wielokrotnej zmiany dawki, co jest zależnie od stopnia wrażliwości organizmu na insulinę.
O tym, czy dawka insuliny jest właściwa, decyduje poziom cukru we krwi. Jest ona tak wysoka, by móc odpowiadać zapotrzebowaniu organizmu. Najważniejsze jest, by zawsze przestrzegać zaleceń lekarskich i nigdy nie przerywać insulinoterapii bez porozumienia ze specjalistą.
Co to jest insulina i kiedy się ją stosuje?
Insulina to hormon wydzielany przez trzustkę, którego działanie polega na obniżeniu stężenia glukozy we krwi (glikemii).
Gdy insulina jest produkowana w zbyt małej ilości lub nie działa prawidłowo, poziom glukozy we krwi jest stale podwyższony. Gdy sytuacja ma charakter przewlekły, pojawia się ryzyko powikłań wielu układów i narządów, głównie oczu, nerek, nerwów, a także serca i naczyń mózgowych.
To dlatego konieczne jest uzupełnianie niedoborów insuliny poprzez dostarczenie jej z zewnątrz, czyli w postaci zastrzyków (najczęściej w sytuacji, gdy leczenie lekami doustnymi jest nieskuteczne bądź nie mogą być one wdrażane). Nie można stosować insuliny doustnie, ponieważ jest trawiona w przewodzie pokarmowym i traci swoje właściwości lecznicze.
Wskazania do stosowania insuliny, tak do terapii czasowej, jak i stałej, to:
- cukrzyca typu 1,
- cukrzyca typu 2 w przypadku, gdy doustne leki cukrzycowe przestały być skuteczne,
- cukrzyca ciążowa, jeżeli nie uzyskano prawidłowych wartości glikemii dzięki zastosowaniu diety,
- ostre choroby (np. zawał serca, zapalenie płuc) u chorego na cukrzycę typu 2 leczonego doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi (terapia okresowa),
- zabieg operacyjny u osoby chorującej na cukrzycę typu 2 dotychczas leczonego doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi (terapia okresowa),
- ciężkie uszkodzenie wątroby i/lub nerek u chorego na cukrzycę typu 2 (terapia okresowa).
Insulinę podaje się podskórnie, w warstwę tkanki tłuszczowej leżącą pod skórą. Przy wyborze miejsca iniekcji bierze się pod uwagę rozkład tkanki tłuszczowej, jej grubość oraz budowę ciała.
Warto także wiedzieć, że insulina wchłania się najszybciej z okolicy brzucha, a najwolniej z okolicy ud. Insulina najczęściej jest wdrażana stopniowo, zaczynając od jednego wstrzyknięcia, zwykle w godzinach wieczornych.
2. Od czego zależy dawka insuliny?
Organizm potrzebuje tyle insuliny, by zapewnić optymalną kontrolę glikemii (odpowiedni poziom cukru we krwi). Na zapotrzebowanie organizmu na dawkę insuliny wpływa kilka czynników, takich jak:
- masa ciała,
- aktywność fizyczna (siedzący tryb życia, umiarkowana aktywność fizyczna, uprawianie sportu).
- dieta, to jest ilość i rodzaj spożywanego pokarmu,
- styl życia, narażenie na sytuacje stresowe, życie rodzinne, zawodowe i społeczne,
- przyjmowane z insuliną leki,
- infekcje, zwłaszcza przebiegające z gorączką.
3. Jak ustalić dawkę insuliny?
Dawkę insuliny określa się w jednostkach. Stężenie insuliny to ilość jednostek insuliny (U) w 1 mililitrze roztworu (ml). Na przykład 100 U insuliny oznacza, że w każdym mililitrze roztworu znajduje się 100 jednostek.
U osoby dorosłej dawka insuliny powinna mieścić się w przedziale od 0,5 do 1 jednostki na kilogram masy ciała. Dawkę mniejszą niż 0,5 jednostki insuliny na kilogram masy ciała można stosować u chorego w okresie remisji, ale także przy bardzo dużej aktywności fizycznej, a dawka powinna być wyższa niż 1 jednostka insuliny ma kilogram masy ciała może być konieczna w okresie wzrastania, sterydoterapii oraz stwierdzenia nadmiaru hormonów kontrregulujących w stosunku do insuliny, takich jak hormon wzrostu czy glukagon.
Aby ustalić dawkowanie insuliny w cukrzycy typu 2 czy cukrzycy 1 można wykorzystać kalkulator dawki insuliny, zawsze jednak współpracując w ramach terapii z lekarzem prowadzącym.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.