Dermatopatia cukrzycowa – przyczyny, objawy i leczenie
Dermatopatia cukrzycowa jest najczęstszym powikłaniem cukrzycy związanym ze skórą. Jej objawem są plamy o barwie czerwonej lub brunatnej, które pojawiają się na kończynach oraz towarzyszący im świąd skóry. Jakie są przyczyny zaburzenia? Jak sobie z nim radzić?
1. Co to jest dermatopatia cukrzycowa?
Dermatopatia cukrzycowa, czyli zmiany skórne w postaci rozlanych czerwonych plamek i grudek, które powiększają się z czasem, to jedna z najczęstszych zmian skórnych pojawiających się w przebiegu cukrzycy. Zdarza się, że obserwuje się ją również u osób zmagających się z innymi problemami zdrowotnymi, takimi jak retinopatia, nefropatia czy choroby dużych naczyń krwionośnych.
Omawiana dermatoza może dotyczyć nawet połowy pacjentów chorujących na cukrzycę od wielu lat. To jedna z bardziej dokuczliwych i niebezpiecznych chorób cywilizacyjnych. Zgodnie z definicją cukrzyca stanowi grupę chorób metabolicznych związanych z defektem wydzielania lub działania insuliny. Wyróżnia się cukrzycę typu 1, cukrzycę typu 2, cukrzycę ciążową oraz inne specyficzne typy cukrzycy. Coraz częściej rozpoznaje się ją u młodych ludzi.
2. Przyczyny dermatopatii cukrzycowej
Choć cukrzyca ma różne oblicza, każdy typ choroby wiąże się z różnego rodzaju powikłaniami. Nade wszystko sprzyja im nieprawidłowa glikemia utrzymująca się przez długi czas we krwi. Główny objaw chorobowy, czyli przewlekła hiperglikemia, skutkuje zaburzeniem i uszkodzeniem wielu narządów, w tym skóry.
Podłożem zmian skórnych w cukrzycy są: zaburzenia naczyniowe (mikroangiopatia i makroangiopatia), zaburzenia neurowegetatywne, zaburzenia mechanizmów immunologicznych, zaburzenia metabolizmu białek i lipidów, nagromadzenie produktów końcowej glikacji oraz zwyrodnienie włókien kolagenowych i sprężystych.
Zbyt duże stężenie cukru we krwi negatywnie wpływa na krążenie w tkankach, zmiany molekularne w komórkach, proces syntezy kolagenu, co przekłada się na kondycję skóry. Ta staje się sucha, niewłaściwie odżywiona, pozbawiona wilgoci.
Przyczyny dermatopatii cukrzycowej mają także związek z:
- neuropatycznymi powikłaniami cukrzycowymi,
- problemami z pigmentem w skórze,
- nadmierną ekspozycją na ciepło lub zimno,
- urazami termicznymi,
- problemami z przepływem krwi,
- uszkodzeniem nerek,
- uszkodzeniem nerwów czuciowych,
- uszkodzeniem siatkówki oka.
3. Objawy dermatopatii cukrzycowej
Dermatopatia cukrzycowa objawia się powstawaniem plam - niezbyt dużych, mogących powiększać się w czasie. Charakterystyczne dla niej jest to, że początkowo są one jasnobrązowe i ciemnobrązowe, z czasem przybierają kolor różowy bądź czerwony. Obserwuje się również grudki i niewielkie, czerwone blizny. Oprócz widocznych zmian może pojawić się pęknięcia. Zmianom towarzyszy suchość skóry, skłonność do łuszczenia się skórę, uczucie swędzenia i pieczenia, ból, a także zwiększona wrażliwością na urazy i zakażenia.
Przy rozległych i zaniedbanych zmianach może dojść do infekcji, narastania bólu i coraz poważniejszych zmian. Zmiany typowe dla dermatopatii cukrzycowej pojawiają się głównie na nogach: łydkach, stopach, udach i podudziach, choć zdarza się, że widoczne są także przedramionach.
4. Leczenie dermatopatii cukrzycowej
Dermatopatia cukrzycowa nie jest trudna do rozpoznania, a jej leczenie to konieczność. Choć zwykle nie jest groźna, wygląda nieestetycznie. Gdy dojdzie do zakażenia, sytuacja staje się poważniejsza (istnieje ryzyko pogłębiania się problemu i nadkażenia bakteryjnego).
Terapia dermatopatii cukrzycowej polega na stosowaniu środków zmniejszających powstałe zmiany skórne i zapobiegających pojawianiu się kolejnych zmian. Nie ma konkretnych preparatów na samą dermatopatię. Najczęściej wykorzystuje się glikokortykosteroidy (np. hydrokortyzon).
Kluczowe jest nawilżanie skóry. Jednak lotiony, kremy, maści, emolientów i balsamy nie wystarczą. Niezbędne jest optymalne nawadnianie organizmu poprzez zwiększenie podaży wody.
Trzeba również zadbać o prawidłowy poziom glukozy we krwi. Podstawą terapii cukrzycy jest przestrzeganie zasad odpowiedniej, dobrze zbilansowanej diety. Bardzo ważne jest także stosowanie zaleconych przez lekarza leków doustnych lub insuliny i utrzymanie odpowiedniej masy ciała.
Trzeba także unikać urazów i uszkodzeń skóry. Gdy pojawiają się objawy infekcji, konieczne jest wsparcie lekarza, który oczyści skórę i przepisze antybiotyk. Zdarza się, że po upływie około 1,5 roku plamy na skórze samoistnie znikają bądź znacznie zjaśnieją, jednak na ich miejscu mogą dość szybko pojawić się kolejne.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.