Dihydrokodeina – leki, dawkowanie, działanie i skutki uboczne
Dihydrokodeina to pochodna morfiny i półsyntetyczny opioidowy lek przeciwbólowy. Substancja jest stosowana przy silnych bólach nowotworowych oraz bólach przewlekłych o różnej etiologii. Drugim głównym wskazaniem terapeutycznym jest hamowanie odruchu kaszlu. Czy istnieją przeciwwskazania do jej zażywania?
1. Co to jest dihydrokodeina?
Dihydrokodeina (DHC) to organiczny związek chemiczny, pochodna morfiny i półsyntetyczny lek opioidowy o działaniu przeciwkaszlowym i przeciwbólowym. Stosuje się ją głównie w celu łagodzenia silnego bólu nowotworowego oraz dolegliwości bólowych o innej etiologii.
DHC wprowadzono na rynek farmaceutyczny w 1957 roku. Obecnie wykorzystuje ją onkologia i hematologia kliniczna oraz dziecięca. Należy do grupy III-N (środki odurzające).
Substancja dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego. Jej stężenie terapeutyczne we krwi utrzymuje się przez 12 godzin. Maksymalny poziom osiąga po około 3 godzinach od podania, a jej średni okres półtrwania wynosi 3,3-4,5 godziny. Jest metabolizowana głównie w wątrobie. Jej metabolity są wydalane przede wszystkim z moczem.
2. Dihydrokodeina – leki
Preparaty na rynku polskim zawierające dihydrokodeinę (winian dihydrokodeiny) to DHC Continus:
- tabletki o zmodyfikowanym uwalnianiu 60 mg. Każda zawiera 60 mg winianu dihydrokodeiny (Dihydrocodeini tartras) i 58,4 mg laktozy,
- tabletki o zmodyfikowanym uwalnianiu 90 mg dostępne w opakowaniu 60 tabl. Każda zawiera 90 mg winianu dihydrokodeiny i 40,5 mg laktozy.
Inne substancje pomocnicze obecne w tabletkach to hydroksyetyloceluloza, alkohol cetostearylowy, magnezu stearynian, talk. Lek jest wydawany na receptę.
3. Wskazania do stosowania dihydrokodeiny
Ponieważ dihydrokodeina (łac. dihydrocodeinum) działa na receptory opioidowe w mózgu, zmniejsza wrażliwość na ból. Wzmacnia także odporność psychiczną na ból poprzez zmniejszenie związanego z nim lęku. Działanie przeciwbólowe jest słabsze od działania morfiny.
Z tego powodu to jeden z leków zalecanych przez WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) w leczeniu bólów nowotworowych na tzw. II-stopniu drabiny analgetycznej, często w połączeniu z paracetamolem lub NLPZ (niesterydowe leki przeciwzapalne) jak na przykład ibuprofen, naproksen, diklofenak, nimesulid.
Drugim głównym wskazaniem terapeutycznym dihydrokodeiny jest działanie przeciwkaszlowe. DHC działa poprzez zahamowanie odruchu kaszlu, bezpośrednio wpływając na ośrodek kaszlu w rdzeniu przedłużonym.
4. Dawkowanie dihydrokodeiny
Dawkowanie dihydrokodeiny zależy od wskazań, także od masy ciała oraz wieku pacjenta. Zwykle stosowana dawka dobowa wynosi 120 mg, przy czym może zostać maksymalnie zwiększona do 240 mg na dobę (120 mg co 12 godzin). Działanie przeciwkaszlowe może wystąpić podczas stosowania dawek mniejszych niż wymagane do zniesienia bólu.
Dawkę dihydrokodeiny zmniejsza się w przypadku pacjentów w podeszłym wieku oraz zmagających się z takimi chorobami współistniejącymi jak niedoczynność tarczycy, zaburzenia pracy wątroby i niewydolność nerek.
Tabletkę zawierającą dihydrokodę połyka się w całości (nie należy jej nie dzielić, nie żuć ani nie rozgryzać) 12 godzin.
5. Przeciwwskazania do stosowania dihydrokodeiny
Dihydrokodeiny nie stosuje się u dzieci poniżej 12. roku życia. Przeciwwskazaniem jest także:
- nadwrażliwość na tę substancję czynną,
- zaburzenie pracy układu oddechowego (ciężka postać POCHP, czyli przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, ciężka postać astmy oskrzelowej, ostre niedotlenienie związane z depresją układu oddechowego, zespół serca płucnego o ciężkim przebiegu),
- choroba alkoholowa,
- porażenna niedrożność jelit,
- podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowego.
Przyjmowanie dihydrokodeiny przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią nie jest zalecane. Wyjątek stanowi wyraźna konieczność, a korzyści z leczenia matki przewyższają zagrożenie wynikające z działań niepożądanych dla dziecka.
6. Skutki uboczne i środki ostrożności
W dawkach terapeutycznych, do 120 mg na dobę, dihydrokodeina nie powoduje zależności fizycznej ani psychicznej. Z jej stosowaniem wiąże się jednak ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Najczęstsze skutki uboczne związane ze stosowaniem leków, których substancją czynną jest dihydrokodeina, to zaparcia, nudności, wymioty, zmęczenie, senność i zawroty głowy, ale i niewydolność układu oddechowego, napad astmy oskrzelowej.
Lek może powodować senność, stąd podczas leczenia nie należy prowadzić pojazdów i obsługiwać maszyn. Aby zapobiec wystąpieniu zespołu odstawienia, zaleca się stopniowe zmniejszanie dawki.
Podczas jej stosowania trzeba pamiętać, że depresyjne ośrodkowe działanie dihydrokodeiny nasila alkohol etylowy oraz leki nasenne z grupy benzodiazepin lub pochodnych kwasu barbiturowego.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.