"Epidemia naszych czasów". Choruje kilka milionów Polaków
Jak informuje Polskie Towarzystwo Nefrologiczne, w Polsce z przewlekłą chorobą nerek może zmagać się nawet 4,5 mln osób, z czego ponad 20 tys. wymaga regularnych dializ. Codziennie 11 pacjentów dowiaduje się, że musi rozpocząć leczenie nerkozastępcze. O problemie jednak mało się mówi – większość chorych nie ma świadomości, że ich nerki są poważnie uszkodzone.
Codziennie 11 osób dowiaduje się, że musi rozpocząć dializami ratującymi życie.
W tym artykule:
Choroba utajona nawet przez 20 lat
Przewlekła choroba nerek rozpoznawana jest wtedy, gdy nieprawidłowości w budowie lub funkcjonowaniu nerek utrzymują się dłużej niż trzy miesiące. Z czasem nerki muszą pracować intensywniej, aby zrekompensować swoje osłabienie, co przyspiesza ich uszkodzenie i rozwój choroby. Może ona mieć różne nasilenie – od łagodnych zaburzeń, aż po zaawansowane stadium, w którym konieczne staje się leczenie dializami lub przeszczepienie nerki.
Największy problem polega na tym, że choroba rozwija się po cichu – przez lata nie daje wyraźnych objawów. Dlatego lekarze określają ją mianem "cichej epidemii".
Jak zwraca uwagę Ogólnopolskie Stowarzyszenie Moje Nerki: "To drugie najczęstsze schorzenie wśród Polaków". Jednocześnie informuje, że przewlekła choroba nerek może się rozwijać bez objawów nawet przez 20-30 lat. Codziennie 11 osób dowiaduje się, że musi rozpocząć dializami ratującymi życie.
Kto choruje najczęściej?
Najczęściej winne są inne choroby cywilizacyjne – przede wszystkim cukrzyca typu 1 i 2 oraz nadciśnienie tętnicze. To właśnie one odpowiadają za większość przypadków PChN. Duże znaczenie mają też kłębuszkowe zapalenia nerek, miażdżyca i otyłość.
Ryzyko dodatkowo zwiększają palenie papierosów, częste stosowanie niektórych leków przeciwbólowych, nawracające infekcje układu moczowego czy obciążenia rodzinne. Statystyki pokazują również, że choroba nasila się wraz z wiekiem – objawy przewlekłej choroby nerek występują u co trzeciej osoby po 65. roku życia.
Objawy, które łatwo przeoczyć
Początkowo chory zwykle nie zauważa niczego niepokojącego. Dopiero w bardziej zaawansowanych stadiach pojawiają się dolegliwości, takie jak:
obrzęki kostek i stóp,
uczucie zmęczenia,
świąd skóry,
spadek apetytu,
zmiany w oddawaniu moczu – zarówno częstsze wizyty w toalecie, jak i trudności w oddawaniu moczu.
Niektórzy skarżą się na ból w okolicy lędźwiowej czy metaliczny posmak w ustach.
Objawy są niespecyficzne, dlatego często mylone są z innymi chorobami.
Jak wykryć PChN?
Ministerstwo Zdrowia apeluje o czujność. "Wczesne wykrycie nieprawidłowości daje szanse na szybką reakcję i może Cię uchronić przed postępem choroby" - czytamy w informacji resortu.
Nie istnieje jednak jedno badanie, które w pełni potwierdza przewlekłą chorobę nerek. Lekarze opierają się na zestawie prostych testów: badaniu moczu (szczególnie obecności białka), oznaczeniu kreatyniny we krwi i obliczeniu wskaźnika filtracji kłębuszkowej (eGFR). W niektórych przypadkach wykonuje się także USG nerek.
Leczenie i możliwości terapii
W przypadku przewlekłej choroby nerek najważniejsze jest opanowanie chorób, które ją wywołały – przede wszystkim cukrzycy i nadciśnienia tętniczego. To właśnie one w największym stopniu przyspieszają uszkodzenie nerek. Coraz częściej lekarze sięgają także po nowoczesne leki, takie jak flozyny. Początkowo stosowano je głównie u osób z cukrzycą, dziś wiadomo, że pomagają również spowolnić rozwój PChN i chronić serce.
Kiedy choroba jest już w bardzo zaawansowanym stadium, niezbędne staje się leczenie nerkozastępcze. Może to być dializa otrzewnowa wykonywana w domu, hemodializa prowadzona w ośrodkach dializ albo przeszczep nerki. To właśnie przeszczep uznawany jest za najbardziej skuteczną metodę, która daje pacjentowi szansę na dłuższe i lepsze życie.
Styl życia ma znaczenie
Nie na wszystkie czynniki ryzyka mamy wpływ, ale wiele zależy od codziennych wyborów. Zdrowa dieta, regularny ruch i utrzymanie prawidłowej wagi wspierają prawidłową pracę nerek. W początkowych etapach choroby poleca się dietę DASH – opartą na warzywach, owocach, pełnoziarnistych produktach, z ograniczeniem soli, słodyczy i czerwonego mięsa.
Jeśli PChN jest bardziej zaawansowana, jadłospis musi być precyzyjnie dopasowany – lekarz i dietetyk zwracają wtedy szczególną uwagę na ilość białka, sodu, fosforu czy potasu w posiłkach.
Ministerstwo Zdrowia podkreśla też znaczenie odpowiedniego nawodnienia: "Ważne! Pij wodę. To podstawa profilaktyki schorzeń nefrologicznych".
Magdalena Pietras, dziennikarka Wirtualnej Polski
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
