Gruźlica układu pokarmowego – objawy, przyczyny, leczenie
Gruźlica układu pokarmowego jest trudna do rozpoznania. Jej objawy często są niespecyficzne, narastają bardzo powoli i mogą przypominać inne choroby przewlekłe. Kto jest najbardziej narażony na gruźlicę układu pokarmowego? W jaki sposób rozpoznać i leczyć chorobę?
1. Co to jest gruźlica układu pokarmowego?
Gruźlica układu pokarmowego to rodzaj gruźlicy pozapłucnej, którą wywołuje prątek gruźlicy. Choć gruźlica utożsamiana jest przede wszystkim z chorobą układu oddechowego, to jednak może dotyczyć także innych obszarów ciała.
Gruźlica układu pokarmowego najczęściej zajmuje otrzewną lub jelita (okolica krętniczo-kątnicza), jednak może być też zlokalizowana w innych miejscach. U znacznej części chorych obserwuje się także współistniejące zmiany w płucach.
Obecnie w krajach rozwiniętych choroba występuje bardzo rzadko. Znane są także skuteczne metody jej leczenia. Jednak w okresie przed pasteryzacją mleka stanowiła bardzo istotny problem medyczny.
2. Objawy gruźlicy układu pokarmowego
Gruźlica układu pokarmowego może dawać nieswoiste objawy kliniczne, przez co jej rozpoznanie bywa naprawdę trudne. Dokładne symptomy choroby zależne są od jej lokalizacji. Choroba może bowiem zająć dowolny odcinek przewodu pokarmowego, a także wątrobę, trzustkę, węzły chłonne, otrzewną, czy śledzionę.
2.1. Gruźlica otrzewnej
Zwykle choroba nie ma ostrego początku, a objawy pojawiają się stopniowo, narastają przez kilka tygodni, a nawet miesięcy. Wśród nich można wymienić:
- osłabienie, brak apetytu,
- spadek masy ciała,
- gorączka,
- nudności, wymioty, biegunka,
- przewlekłe bóle brzucha,
- powiększenie obwodu brzucha.
2.2. Gruźlica wątroby
Gruźlica wątroby jako choroba izolowana występuje bardzo rzadko, najczęściej ma postać rozsianą. Objawy, które mogą na nią wskazywać to przede wszystkim:
- utrata masy ciała i brak apetytu,
- nocne poty,
- przewlekłe bóle brzucha,
- nadciśnienie wrotne,
- powiększenie wątroby.
2.3. Gruźlica trzustki
Gruźlica trzustki, podobnie jak gruźlica wątroby, ma najczęściej postać rozsianą. W tym przypadku zaniepokoić mogą takie objawy, jak:
- przewlekłe bóle brzucha,
- nudności i wymioty,
- stan podgorączkowy,
- chudnięcie.
2.4. Gruźlica śledziony
Gruźlica śledziony to dość rzadko rozpoznawana choroba. Zwykle występuje ona u chorych z niedoborami odporności, czy zakażonych wirusem HIV. Charakterystyczne objawy to:
- utrata masy ciała,
- powiększenie śledziony,
- podwyższona liczba leukocytów we krwi,
- anemia.
2.5. Gruźlica żołądka i jelit
Najczęstszą lokalizacją gruźlicy żołądkowo-jelitowej jest zajęcie odcinka krętniczo-kątniczego. W tym przypadku objawy zależą od rozległości i lokalizacji zmian. Mogą mieć też bardzo różne nasilenie. Gruźlica żołądka i jelit może objawiać się poprzez:
- stany podgorączkowe, czasem wysoką gorączkę,
- utratę masy ciała,
- niedokrwistość,
- bóle brzucha i towarzyszące im wzdęcia, nudności i wymioty,
- biegunkę.
3. Gruźlica układu pokarmowego – przyczyny i czynniki ryzyka
Najczęstszym źródłem zarażenia prątkiem jest droga pokarmowa. Zarazić można się na skutek spożywania skażonego, niepasteryzowanego mleka, czy poprzez połknięcie zainfekowanej plwociny chorych z aktywną gruźlicą płuc. Do zarażenia może dojść np. poprzez wspólne używanie z chorym prątkującym sztućców. Do gruźlicy układu pokarmowego może dojść także drogą krwiopochodną z innych ognisk.
Na zarażenie gruźlicą układu pokarmowego narażeni są głównie pacjenci z zaburzeniami odporności, osoby starsze, niedożywione, cierpiące na przewlekłe choroby, a także chorzy z niskim statusem socjoekonomicznym. Wśród czynników ryzyka wymienia się także alkoholową chorobę wątroby, czy zakażenie wirusem HIV.
4. Diagnostyka i leczenie
Rozpoznanie gruźlicy przewodu pokarmowego nie jest proste. W diagnostyce choroby wykorzystuje się wiele metod. Przydatne są zarówno badania laboratoryjne, jak i endoskopowe z pobraniem wycinków.
Wykonuje się także hodowlę prątków z wycinków oraz badania obrazowe (np. ultrasonografię, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, czy skopię przewodu pokarmowego).
Leczenie gruźlicy przewodu pokarmowego opiera się na wykorzystaniu antybiotyków oraz tzw. leków przeciwgruźliczych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
