Grzybica pochwy - przyczyny, objawy, profilaktyka i leczenie

Grzybica pochwy (drożdżyca, kandydoza) to choroba wywoływana przez drożdżaki Candida albicans. Grzyby te na co dzień bytują w organizmie człowieka i nie stanowią dla niego zagrożenia. Problemem jest gdy zaczną się niekontrolowanie namnażać. Dochodzi wtedy do zaburzenia równowagi flory bakteryjnej. Grzybica pochwy w większości przypadków ma charakter endogenny, co znaczy, że wywoływana jest przez drobnoustroje, które w normalnych warunkach bytują w ludzkim organizmie. Do zewnętrznych zakażeń kandydozą dochodzi bardzo rzadko.

We florze bakteryjnej pochwy zdrowej kobiety dominują bakterie z rodzaju Lactobacillus, czyli pałeczki kwasu mlekowego. Zapewniają one utrzymanie w pochwie odpowiedniego środowiska - prawidłowy odczyn pH pochwy wynosi od 3,6 do 4,5. Pałeczki kwasu mlekowego należą więc do pożytecznych drobnoustrojów.

Jeśli dojdzie do zaburzenia równowagi flory bakteryjnej znajdującej się w pochwie, ilość pałeczek kwasu mlekowego zaczyna spadać, a na ich miejsce namnażają się inne organizmy - głównie bakterie beztlenowe oraz grzyby z rodzaju Candida. Bakterie beztlenowe odpowiedzialne są za zapalenie pochwy, a grzyby z rodzaju Candida powodują grzybicę pochwy.

Grzybica pochwy jest najczęściej spowodowana przez samozarażenie, a więc mamy do czynienia z infekcją wywołaną mikroorganizmami będącymi już są w organizmie. Dlatego grzybica pochwy pojawia się najczęściej przy obniżonej odporności i zaburzonej mikroflorze bakteryjnej pochwy – wtedy grzyby przedostają się przez osłabione bariery obronne organizmu i powodują infekcję.

Mikroflora bakteryjna pochwy to przede wszystkim odpowiednia ilość pałeczek kwasu mlekowego. Jeśli jest ich odpowiednia ilość, grzyby mogą dostać się do pochwy, ale nie spowodują grzybicy.

Przyczyny grzybicy pochwy to:

• brak higieny intymnej,
• zbyt intensywna higiena pochwy,
• korzystanie z publicznych toalet,
• używanie cudzych ręczników.

W grupie szczególnie narażonej na infekcje grzybicze pochwy są:

• kobiety w ciąży,
• kobiety stosujące długotrwałą antybiotykoterapię,
• kobiety chorujące na cukrzycę,
• kobiety stosujące terapię hormonalną,
• kobiety długotrwale stosujące kortykosteroidy,
• kobiety przemęczone i żyjące w ciągłym stresie,
• kobiety w stanie obniżonej odporności organizmu.

Do grzybicy pochwy przyczyniać się może także noszenie zbyt obcisłej bielizny, niedobór żelaza i witamin oraz otyłość.

Grzybica pochwy objawia się:

• upławami z pochwy,
• nieprzyjemnym zapachem z pochwy,
• swędzeniem i podrażnieniem pochwy,
• dyspareunią, czyli bólem w trakcie stosunku,
• dysurią, czyli pieczeniem w trakcie oddawania moczu.

Trzeba przy tym zaznaczyć, że wydzielina z pochwy nie jest objawem chorobowym grzybicy, natomiast brzydko pachnące, grudkowate upławy (białawe lub żółtawe), pojawiające się w dużych ilościach, są objawem, z którym najlepiej jest udać się do lekarza.

Naturalna wydzielina z pochwy pojawia się w środku cyklu menstruacyjnego, w czasie menstruacji, w czasie ciąży, przy korzystaniu z tabletek antykoncepcyjnych. Upławy nie zależą od tych czynników. Aby zdiagnozować kandydozę pochwy, należy wykonać posiew z pochwy wraz z hodowlą.

• Infekcje intymne a podróże
• Infekcje intymne w ciąży
• Profilaktyka nawracających infekcji intymnych

Leczenie grzybicy pochwy to zazwyczaj stosowanie leków dopochwowych w postaci globulek. Dostępne są także maści i kremy stosowane zewnętrznie w czasie grzybicy. W przypadkach przewlekłej grzybicy pochwy stosuje się leki doustne. Takie postacie leków zawierają jako substancje czynne leki przeciwgrzybicze, np. nystatynę.

Kandydoza pochwy ma tendencje do nawrotów, dlatego nawet po wyleczeniu i pozbyciu się uciążliwych dolegliwości związanych z grzybicą należy przestrzegać kilku zasad:

• wybierać przewiewną, bawełnianą bieliznę,
• zamiast tamponów używać podpasek,
• wybierać płyny do higieny intymnej zawierające kwas mlekowy lub o neutralnym pH,
• unikać cukru w diecie,
• ograniczać wyjścia na basen i korzystanie z sauny.

Polecane są także preparaty probiotyczne zawierające bakterie Lactobacillus. Zbudują one barierę ochronną pochwy i wspomogą leczenie grzybicy. Domowe sposoby leczenia grzybicy pochwy w około połowie przypadków są nieskuteczne. Najlepszym rozwiązaniem, gdy podejrzewamy u siebie grzybicę jest zgłoszenie się do lekarza.

Leczenie wczesnych objawów grzybicy

Jeśli pojawią się pierwsze, niepokojące objawy świadczące o tym, że w pochwie rozwija się infekcja grzybicza, dobrym sposobem na jej zahamowanie jest użycie probiotyku dopochwowego. Ulgę przyniesie również podmywanie się roztworem nadmanganianu potasu, kwasu bornego lub naparem z kwiatów rumianku. Można też wykonać irygację specjalnym, przeznaczonym do tego preparatem. Nie należy jednak przesadzać, ponieważ częste irygacje mogą przyczyniać się do wypłukiwania flory bakteryjnej.

Podczas wizyty u lekarza warto domagać się skierowania na badanie posiewowe. Tylko w ten sposób dowiemy się jak najlepiej dobrać leczenie. Leczenie grzybicy pochwy w ciemno, bez badań, przy użyciu preparatów o dużym spektrum działania zwykle nie jest zbyt skuteczne. Przeważnie dochodzi do zaleczenia choroby, czyli zahamowania wzrostu grzybów, co skutkuje tym, że po jakimś czasie infekcja nawraca.

Nieleczona grzybica pochwy może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Przewlekła lub nawracająca grzybica pochwy może przyczynić się do zakażenia kanału szyjki macicy i jajowodów. Jeśli grzyby przedostaną się na przydatki, mogą powodować bezpłodność. W skrajnych przypadkach nieleczonej grzybicy pochwy może dojść do zakażenia innych narządów wewnętrznych.

Źródła

1. Leczenie grzybicy zależy od typu patogenu
2. Brzezińska-Wcisło L. Choroby weneryczne i dermatozy okolic narządów płciowych, Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2002, ISBN 83-88895-36-2
3. Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H. Dermatologia w praktyce, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, ISBN 978-83-200-3715-9
4. Słomko Z. Ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3153-9