Hormony żeńskie – czym są, jakie mają funkcje, kiedy należy je badać?

Hormony żeńskie, czyli kobiece hormony płciowe, odgrywają istotną rolę w rozwoju narządów płciowych i popędu płciowego u kobiet. Mają także istotne znaczenie m.in. dla zdolności reprodukcyjnych, czy produkcji pokarmu w gruczołach piersiowych. Jakie są najważniejsze hormony żeńskie? Kiedy warto wykonać badanie poziomu hormonów płciowych?

1. Czym są hormony żeńskie?

Hormony płciowe są specyficzną grupą hormonów, które występują u obu płci. Jednak w zależności od ich stężenia i funkcji, przyjęło się dzielić je na dwie główne grupy – męskie i żeńskie.

Kobiece hormony płciowe, określane jako hormony żeńskie, to te, które pełnią kluczowe funkcje w organizmie kobiety – przede wszystkim wpływają na rozwój żeńskich cech płciowych, żeńskiej seksualności i płodności.

Zobacz film: "Hormony w mleku. Sprawdź ich wpływ na zdrowie"

Główne hormony żeńskie to:

• Estrogeny – to jedna z ważniejszych grup hormonów płciowych u kobiet. Zalicza się do niej przede wszystkim estron, estradiol i estriol. A w czasie ciąży wytwarzany jest także estetrol.
• Progesteron – jest wydzielany przez jajniki, korę nadnerczy i łożysko. Jest głównym przedstawicielem gestagenów, czyli grupy hormonów steroidowych, które działają na układ płciowy. Pełni on szereg istotnych funkcji, z których najważniejsze to wpływ na implantację zarodka i utrzymanie ciąży.
• Prolaktyna – wytwarzana głównie przez przysadkę mózgową, w mniejszych ilościach m.in. przez macicę, gruczoły sutkowe. U kobiet jej poziom znacznie wzrasta podczas ciąży i w okresie laktacji.
• Androgeny – choć są kojarzone głównie jako hormony męskie, to jednak w niewielkich ilościach występują także u kobiet. Za ich produkcję odpowiadają głównie jajniki i część siatkowata kory nadnerczy.

2. Funkcje hormonów żeńskich

Żeńskie hormony płciowe odpowiadają za prawidłowy rozwój cech płciowych. Mają także bardzo istotny wpływ m.in. na:

• przebieg cyklu miesięcznego,
• libido,
• zajście w ciąże, implantację zarodka,
• utrzymanie ciąży,
• pobudzenie laktacji,
• przemianę materii,
• odpowiednią czynność jajników,
• stany emocjonalne i samopoczucie,
• pracę gruczołów łojowych, kondycję skóry,
• gospodarkę lipidową,
• mineralizację kości, utrzymanie prawidłowego funkcjonowania gospodarki wapniowej,
• krzepliwość krwi.

3. Kiedy badać hormony kobiece?

Żeńskie hormony pełnią szereg istotnych funkcji, wpływają nie tylko na stan zdrowia, ale także wygląd i nastrój kobiety. Dlatego też tak ważna jest równowaga gospodarki hormonalnej.

W sytuacji, gdy w organizmie kobiety występuje nadmiar lub niedobór któregoś z hormonu, mówi się o zaburzeniach hormonalnych. Taka nierównowaga może powodować bardzo poważne konsekwencje.

Prawidłowe stężenie hormonów płciowych można określić za pomocą badań hormonalnych. Tego rodzaju testy można wykonać pojedynczo lub w ramach pakietu.

Wskazaniem do przeprowadzenia takich badań są m.in.:

• kontrola profilaktyczna,
• nieregularne cykle miesiączkowe,
• nasilone objawy PMS,
• zmiany trądzikowe,
• trudności z zajściem w ciążę,
• spadek libido,
• zaburzenia nastroju, stany depresyjne,
• wzmożone wypadanie włosów,
• zmiana masy ciała bez zmiany diety.

4. Jak leczyć zaburzenia żeńskich hormonów?

Leczenie zaburzeń hormonalnych u kobiet uzależnione jest przede wszystkim od przyczyny podstawowej. Może się zdarzyć, że za nieprawidłowości w poziomie hormonów odpowiadają np. przyjmowane leki. Wówczas lekarz może zdecydować o odstawieniu środków wpływających na wydzielanie hormonu.

Zaburzenia mogą być związane także z naturalnym procesem fizjologicznym, jakim jest menopauza. Wówczas produkcja estrogenów zmniejsza się. W takich przypadkach można zastosować ich uzupełnienie (estrogeny naturalne i syntetyczne) poprzez hormonalną terapię zastępczą (HTZ).

Z kolei przy niskim progesteronie można zastosować progesteron w formie leku przyjmowanego doustnie lub podjęzykowo. Zdarzają się też sytuacje, kiedy jego poziom jest zbyt wysoki. Jak obniżyć progesteron? W takich przypadkach lekarz może zdecydować o wdrożeniu środków na jego obniżenie.

5. Jak uregulować hormony naturalnie?

W zaburzeniach hormonalnych pomocne mogą być zioła regulujące hormony żeńskie oraz odpowiednia dieta.

Wysoki poziom naturalnych estrogenów znaleźć można w owocach i warzywach (fitoestrogeny). Najwięcej fitoestrogenów zawiera przede wszystkim soja i rośliny strączkowe. Stężenie estrogenów w organizmie podnoszą także niektóre zioła – mięta, korzeń maca, czy niepokalanek.

Jak podnieść progesteron naturalnie? Dobra dla produkcji progesteronu dieta powinna ograniczać produkty, które dostarczają duże ilości estrogenów. W podwyższeniu poziomu hormonu pomocna jest żywność bogata w składniki, takie jak cynk, magnez, witaminy (E, C, B6). Ważne jest też utrzymanie prawidłowej masy ciała, ograniczenie stresu i wysoko przetworzonej żywności.

U kobiet problemy może powodować także nadmiar androgenów. Dieta, która obniży poziom androgenów powinna opierać się na niskim indeksie glikemicznym (IG). Warto włączyć produkty bogate w błonnik, białko czy cynk. Zaleca się ograniczać produkty bogate w cukry proste. W obniżeniu poziomu androgenów mogą pomóc także zioła, takie jak korzeń ołownika łatkowego, czy palma sabałowa.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.