Układ krwionośny - żyły, tętnice, włosowate naczynia krwionośne, serce
Układ krwionośny odpowiada za dostarczenie krwi do każdego zakamarka ciała. Jego najważniejszym elementem jest serce, to z nim łączą się żyły, tętnice i naczynia włosowate. Układ krwionośny tworzy sieć rozgałęziających się naczyń, a przepływająca przez nią krew odpowiada za wymianę produktów odżywczych. Co warto wiedzieć o układzie krwionośnym?
1. Z czego składa się układ krwionośny?
- żyły - doprowadzają krew z tkanek do serca,
- tętnice - transportują krew z serca do pozostałych części organizmu i uzupełniają substancje odżywcze,
- włosowate naczynia krwionośne (włośniczki) - cienkie naczynka, ktore uczestniczą w wymianie substancji odżywczych z krwi do tkanek,
- serce.
Do układu krwionośnego można zaliczyć również krew, do której należy:
- osocze - odpowiada za utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej oraz za krzepnięcie krwi,
- erytrocyty - transportują tlen z płuc do pozostałych tkanek,
- leukocyty - odpowiedzialne za niszczenie szkodliwych mikroorganizmów.
2. Funkcje układu krwionośnego
- dotlenianie komórek organizmu,
- transportowanie krwi,
- dostarczanie komórkom tlenu, składników odżywczych, wody i hormonów,
- odprowadzanie z komórek dwutlenku węgla i rezultatów przemiany materii,
- zwalczanie drobnoustrojów chorobotwórczych,
- termoregulacja organizmu,
- regulowanie poziomu pH w organizmie człowieka,
- homeostaza.
3. Budowa układu krwionośnego
3.1. Żyły
Wyróżnia się:
- żyłki o średnicy 20-30 mikrometrów,
- żyły małe i średnie o typie mięśniowym,
- żyły duże (żyła główna górna i dolna, żyła wrotna oraz ich dopływy).
Żyły w przeciwieństwie do tętnic posiadają zestawki, które zapobiegają cofaniu się krwi. Jest to kluczowy ich element, ponieważ we wnętrzu tego rodzaju naczyń występuje mniejsze ciśnienie i transport krwi byłby niemożliwy.
3.2. Tętnice
Tętnice to naczynia, które dzielą się na::
- tętnice duże, elastyczne (tzw. tętnice przewodzące),
- tętnice średnie, typu mięśniowego (tzw. tętnice rozprowadzające),
- tętniczki.
Tętnice duże odpowiadają za stałe ciśnienie krwi, należy do nich aorta, pień ramienno-głowowy, tętnica szyjna wspólna, tętnica podobojczykowa, tętnica kręgowa czy też tętnica biodrowa wspólna.
Tętnice średnie są przedłużeniem tętnic dużych. Zmnieją swoją objętość w czasie pracy serca, co ułatwia im transportowanie krwi do konkretnych narządów. Do naczyń tego typu zalicza się tętnicę pachową, tętnicę ramienną, tętnice międzyżebrowe czy tętnice krezkowe.
Tętniczki mają niewielką średnicę (mniej niż 100 mikrometrów) i grube ściany, regulują przepływ krwi w zależności od zapotrzebowania.
3.3. Włosowate naczynia krwionośne
Naczynia włosowate to przedłużenie tętniczek, mają 4-15 mikrometrów średnicy i tworzą sieć połączeń w okolicy tkanek i narządów. Przede wszystkim uczestniczą w wymianie płynów i związków między krwią a tkankami.
Ważnym rodzajem naczyń włosowatych są naczynia zatokowe (tzw.csinusoidy), których średnica może mieć nawet 30 mikrometrów. Są obecne w wątrobie, śledzionie, szpiku kostnym oraz gruczołach dokrewnych.
3.4. Serce
Serce to najważniejszy organ układu krwionośnego. Za sprawą jego regularnych skurczy możliwe jest doprowadzenia krwi do naczyń w całym ciele. Narząd ten składa się z prawej i lewej części (w prawej przemieszcza się krew zawierająca dwutlenek węgla, natomiast w lewej - ta wzbogacona o tlen).
Serce to pompa tłocząca krew o wielkości porównywalnej do zaciśniętej dłoni człowieka. Kształtem przypomina spłaszczony stożek, jest zbudowane z prawej i lewej komory oraz prawego i lewego przedsionka.
W budowie organu można wymienić tętnice, które transportują krew z serca do tkanek oraz żyły, które odpowiadają za dopływ krwi do serca. Z kolei najcieńsze naczynia, włośniczki umożliwiają wymianę substancji odżywczych między krwią a komórkami.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.