Kobiety częściej zgłaszają skutki uboczne po szczepionce na COVID-19. Powodów jest kilka

Dane zgromadzone przez amerykańską agencję CDC wskazują, że 79 proc. niepożądanych odczynów po szczepionkach przeciwko COVID zgłosiły kobiety. Co ważne, paniom podano 61 proc. z 13,7 mln dawek preparatów. W badaniu uwzględniono okres od 14 grudnia 2020 r. do 18 stycznia 2021 r. Co więcej, prawie wszystkie rzadkie reakcje anafilaktyczne również dotyczyły pań.

Podobną tendencję widać również w Polsce. Od początku szczepień (27 grudnia) do 15 marca do Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgłoszono 4803 niepożądane odczyty poszczepienne, z czego aż 4211 dotyczyło kobiet.

Dr Larry Schlesinger, prezes i dyrektor generalny Texas Biomedical Research Institute w San Antonio tłumaczy, że fakt silniejszej reakcji i częstszych odczynów poszczepiennych u kobiet nie oznacza, że szczepionki w ich wypadku działają nieprawidłowo. Wprost przeciwnie świadczy to o wysokiej skuteczności odpowiedzi immunologicznej ich organizmu.

Szczepionki przeciwko COVID-19 nie są wyjątkiem. Podobną zależność wykazali wcześniej naukowcy z Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, którzy badali szczepionki przeciwko świńskiej grypie A/H1N1-2009. W tym wypadku również stwierdzono, że u kobiet występowała silniejsza odpowiedź odpornościowa w porównaniu do mężczyzn. Jednak przewaga ta zanikała w miarę starzenia się i obniżania poziomu estrogenu w organizmie.

U młodszych kobiet (18-45 lat) poziom interleukiny IL-6 - jednego z kluczowych czynników regulujących mechanizmy obronne organizmu, był prawie trzykrotnie wyższy w porównaniu do panów w tej samej grupie wiekowej. Tego typu prawidłowości były wcześniej obserwowane również w przypadku preparatów przeciwko odrze, śwince, różyczce, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B czy żółtej febrze.

Eksperci tłumaczą, że przyczyny tego zjawiska są złożone, ale wskazują, że kluczową rolę odgrywa jeden element - hormony.

- To jest uwarunkowane hormonalnie. Estrogeny u kobiet wzmacniają odpowiedź immunologiczną, a progesteron steruje ją w kierunku syntezy przeciwciał. Taki tryb reakcji determinuje natura i w ten sposób kobieta w ciąży chroni się przed odrzuceniem płodu. Zjawisko to nazywa się immunodewiacją. Po raz pierwszy przedstawił to ponad dwie dekady temu kanadyjski uczony Wegmann wskazując, że ramię humoralne jest u kobiety przesterowane. Oznacza to, że kobieta nie chce uruchamiać odpowiedzi komórkowej, która mogłaby odrzucić płód tylko w połowie dla niej kompatybilny. To jest naturalny mechanizm ewolucyjny - tłumaczy prof. Maciej Kurpisz, kierownik Zakładu Biologii Rozrodu i Komórek Macierzystych PAN.

Prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska dodaje, że ta zależność znajduje swoje uzasadnienie w różnej jakościowo odpowiedzi odpornościowej u mężczyzn i kobiet. - To natura tak hojnie wyposażyła kobiety w estrogeny, aby były bardziej chronione w czasie ciąży. Z tego powodu kobiety rzadziej niż mężczyźni zapadają na choroby infekcyjne i szybciej powracają do zdrowia. W przeciwieństwie do mężczyzn, kobiety nawet z podwyższoną temperaturą wypełniają swoje obowiązki, ponieważ nie odczuwają aż tak silnego jej wpływu - tłumaczy prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska, wirusolog i immunolog.

- Układ odpornościowy kobiety w bardziej zdecydowany sposób odpowie na szczepionkę, wytworzą się bowiem nie tylko przeciwciała i komórki pamięci, ale także białka stanu zapalnego odpowiedzialne właśnie za tę silniejszą reakcję - dodaje ekspertka.

Prof. Szuster-Ciesielska przypomina, że podobną zależność wykazano również w samym przebiegu COVID-19, co potwierdziło wiele badań prowadzonych w różnych krajach.

- Badania, które były prowadzone w Włoszech podczas drugiej fali epidemii, rzeczywiście wykazały, że ten ciężki COVID był częściej obserwowany właśnie u mężczyzn. To jest jeszcze jeden dowód na różnice w jakości odporności pomiędzy mężczyznami a kobietami. Poziom estrogenu, który tworzy ten parasol ochronny, zmniejsza się wraz z upływem lat, dlatego począwszy od okresu menopauzy różnice w jakości odpowiedzi immunologicznej pomiędzy kobietami i mężczyznami zanikają - wyjaśnia prof. Szuster-Ciesielska.

Naukowcy z Uniwersytetu Illinois dowodzą, że żeńskie hormony, takie jak estrogen, progesteron oraz allopregnanolon mogą w przypadku inwazji wirusa działać przeciwzapalnie. Dodatkowo ograniczają one nadmierną odpowiedź układu immunologicznego i skutki burzy cytokinowej.

- Bez wątpienia układ immunologiczny kobiety współdziała z układem hormonalnym, dlatego m.in. kobiety są bardziej odporne na COVID i znacznie mniejszy odsetek kobiet, które się zakażają, ma ciężki przebieg - dodaje prof. dr hab. n. med. Janusz Marcinkiewicz, immunolog.

Eksperci zwracają uwagę na jeszcze jedną zależność - podłoże behawioralne. Częstsze zgłaszanie odczynów poszczepiennych przez kobiety może wynikać z tego, że przywiązują większą wagę do swojego stanu zdrowia, bardziej o siebie dbają i częściej kontaktują się z lekarzami. Wcześniejsze badania naukowców z Uniwersytetu Stanowego w Nowym Jorku dowiodły, że panowie są w stanie za wszelką cenę unikać lekarzy, nawet kiedy są naprawdę chorzy.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl