Koniczyna czerwona – właściwości lecznicze i zastosowanie

Koniczyna czerwona (Trifolium pratense), nazywana także koniczyną łąkową, jest pospolitą rośliną, która porasta łąki, parki, przydomowe ogródki, ale także nieużytki nie tylko w Polsce, ale i wielu miejscach na świecie. Występuje w całej Europie, w środkowej Azji oraz północnej Afryce, jest uprawiana także w Australii i Amerykach. Należy do rodziny bobowatych (Fabaceae).

Surowcem leczniczym jest zarówno jej kwiat (Trifolii rubri flos) o charakterystycznej różowej barwie, który kwitnie on od maja do września, ale i ziele, to jest także ziele, czyli nadziemną część rośliny (Trifolii rubri herba). W kuchni wykorzystuje się świeżą koniczynę, natomiast w celach leczniczych ususzoną.

Koniczyna czerwona jest traktowana jak chwast i bylina pastewna, przeznaczana najczęściej do żywienia zwierząt. Ale to nie wszystko. Z uwagi na swoje cenne właściwości znajduje zastosowanie w ziołolecznictwie, kosmetyce oraz kuchni.

Okazuje się, że można spożywać jak warzywo. Dodaje się je do zup i potraw: sałatek, kanapek, risotto, dań warzywnych i z mięsem. Można z niej również robić nalewki i lemoniady lub dusić z czosnkiem i przyprawami, jak szpinak, dodawać do lemoniady. To ciekawa ozdoba wypieków.

W medycynie naturalnej czerwoną koniczynę stosuje się wewnętrznie: pije się ją w formie herbaty, syropu, odwaru, nalewki lub przyjmuje w postaci tabletek oraz zewnętrznie w formie okładów, kompresów, płukanek i kąpieli leczniczych.

To remedium na problemy skórne (stany zapalne skóry, egzema, łuszczyca) i kiepską kondycję włosów (to naturalny lek na wypadanie włosów. Zapobiega łysieniu androgenicznemu). Zmniejsza łojotok, wzmacnia włosy, ogranicza łamliwość i masowe wypadanie.

Czerwoną koniczynę do celów kulinarnych można pozyskiwać samodzielnie. Do celów zdrowotnych warto zażywać gotowe preparaty, to jest suplementy diety. Można je nabyć w aptekach czy sklepach ze zdrową żywnością.

Koniczyna czerwona, zwłaszcza jej kwiaty, jest zasobna w wiele substancji aktywnych o działaniu prozdrowotnym i leczniczym. To:

• witaminy z grupy B, witamina A, witamina C i witamina E,
• minerały, takie jak magnez, wapń, potas, krzem, żelazo, cynk,
• flawonoidy, pochodne kemferolu i kwercetyny,
• garbniki,
• fenolokwasy, w tym kwas salicylowy i kumarowy,
• saponiny,
• olejek eteryczny.

Swe właściwości terapeutyczne rośliny zawdzięczają głównie izoflawonom. To substancje o właściwościach podobnych do estrogenów, tak zwane fitoestrogeny.

Na co pomaga czerwona koniczyna? Okazuje się, że na wiele dolegliwości.

Czerwoną koniczynę warto stosować:

• podczas infekcji górnych dróg oddechowych, z uwagi na działanie wykrztuśne i rozkurczowe,
• podczas leczenia dny moczanowej, reumatyzmu i innych chorób, którym towarzysza bóle mięśni i stawów. Ma to związek z właściwościami przeciwzapalnymi koniczyny,
• na dolegliwości ze strony układu pokarmowego, ponieważ czerwona koniczyna pobudza wydzielanie enzymów trawiennych, poprawia trawienie, łagodzi objawy niestrawności, reguluje rytm wypróżnień, może poprawiać apetyt, przyspiesza także przemianę materii,
• na układ krążenia, ponieważ obniża ciśnienie krwi, zwiększa elastyczność ścian naczyń krwionośnych,
• na rany skóry, z uwagi na działanie odkażające, przeciwświądowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe.
• problemy z cholesterolem, ponieważ poprawiają profil lipidowy, mogą obniżać poziom cholesterolu LDL, zmniejszają ryzyko wystąpienia miażdżycy,
• zaburzenia miesiączkowania, takie jak przedłużające się, obfite i bolesne krwawienia menstruacyjne.

Ponadto koniczyna działa na organizm oczyszczająco. Wspiera usuwanie toksycznych produktów przemiany materii.

Czerwona koniczyna - menopauza

Kwiat koniczyny czerwonej, dzięki zawartości fitoestrogenów, znajduje zastosowanie w łagodzeniu objawów menopauzy u kobiet, takich jak uderzenia gorąca, nadmierna potliwość, nocne poty, obniżenie nastroju, zaburzenia pamięci i koncentracji czy spadek libido. Wzrost poziomu estrogenów obniża też ryzyko wystąpienia osteoporozy.

Ponieważ roślina działa podobnie jak żeńskie hormony płciowe, a i jest bardziej łagodna i bezpieczna niż preparaty stosowane w zastępczej terapii hormonalnej, wdraża się kobiet, które zmagają się z dokuczliwymi objawami, a nie mogą stosować HTZ (hormonalna terapia zastępcza).

Czerwona koniczyna na odchudzanie

Koniczyna czerwona wspiera odchudzanie, niemniej nie zastępuje aktywności fizycznej oraz diety cechującej się optymalną kalorycznością (przy redukcji wagi kluczowy jest deficyt kaloryczny).

Przeciwwskazaniem do stosowania czerwonej koniczyny wewnętrznie stanowi endometrioza, mięśniaki macicy oraz rak piersi i rak jajnika. Nie powinno się jej również podawać z lekami rozrzedzającymi krew oraz wieloma innymi preparatami przyjmowanymi stale. To dlatego przed jej zażywaniem należy skonsultować się z lekarzem.