L-karnityna. Działanie, właściwości i skutki uboczne
L-karnityna to organiczny związek chemiczny. Często nazywa się ją substancją witaminopochodną. Jest dostarczana organizmowi z pożywieniem, ale i powstaje w organizmie na drodze syntezy lizyny i metioniny. Jakie są źródła L-karnityny w diecie? Jaką rolę substancja pełni w organizmie? Na czym polega jej działanie?
1. Co to jest L-karnityna?
L-karnityna to organiczny związek chemiczny i tak zwana substancja witaminopochodna. Została odkryta w 1905 roku. Po raz pierwszy wyizolowano ją z tkanki mięśniowej. Nawiązuje do tego jej nazwa pochodząca od łacińskiego „carnitus”, co oznacza mięśnie.
W ludzkim organizmie L-karnityna jest syntetyzowana z dwóch aminokwasów: w wątrobie, nerkach i mózgu z lizyny oraz metioniny. Występuje w postaci dwóch izomerów optycznych o konfiguracji względnej D lub L, przy czym tylko drugą cechują aktywność biologiczna. Wyprodukowana w organizmie L-karnityna w głównej mierze magazynowana jest w mięśniach szkieletowych.
Co ważne, L-karnityna może być także dostarczana organizmowi wraz z pożywieniem. W jakich produktach spożywczych się znajduje? Przede wszystkim w mięsie i przetworach mlecznych. Największą ilość składnika zawiera baranina, wołowina i wieprzowina, także ryby.
2. Działanie i rola L-karnityny w organizmie
L-karnityna pełni w organizmie ważną rolę. Jest aktywna w metabolizmie lipidów. Transportuje długołańcuchowe kwasy tłuszczowe do mitochondriów, co prowadzi do powstania energii niezbędnej do funkcjonowania komórek. Co nie mniej istotne, usuwa z nich kwasy tłuszczowe, które obecne w zbyt dużym stężeniu mają działanie toksyczne.
To jednak nie wszystko. Substancja bowiem:
- stabilizuje błony komórkowe,
- uczestniczy w metabolizmie rozgałęzionych aminokwasów (waliny, leucyny, izoleucyny),
- bierze udział w przemianach węglowodanów,
- działa antyoksydacyjne, chroniąc komórki przed działaniem reaktywnych form tlenu,
- wpływa na prawidłowe działanie kanałów jonowych,
- prowadzi do obniżania poziomu cholesterolu i triacylogliceroli,
- chroni błony erytrocytów i naczynia krwionośne, zapobiegając zmianom miażdżycowym,
- posiada zdolność do chelatowania takich pierwiastków jak ołów, żelazo, kadm. Umożliwia ich transport oraz usuwanie nadmiaru z ustroju.
Jakie są korzyści zdrowotne L-karnityny?
Dowiedziono, że substancja zwiększa zdolność do uczenia się i poprawia refleks, pozytywnie wpływa na układ nerwowy, ale i funkcje rozrodcze tak kobiet, jak i mężczyzn. Długoterminowe uzupełnianie L-karnityny może normalizować zmiany w mięśniach i w układzie sercowo-naczyniowym.
Jakie są objawy niedoboru L-karnityny w organizmie? Może to być osłabienie, męczliwość, zanik mięśni szkieletowych oraz niewydolność i wiotkość mięśnia sercowego. Obserwuje się jego powiększenie, rozwija się choroba niedokrwienna serca.
L-karnityna a odchudzanie
Czy L-karnityna jest pomocna przy odchudzaniu? Ponieważ substancja umożliwia przemianę tłuszczu zapasowego w energię, wpływa na szybszą redukcję tkanki tłuszczowej. Z tego powodu przypisuje się jej działanie wspomagające odchudzanie. Zdecydowanie jednak nie można jej traktować jako zamiennika dla zdrowej diety z deficytem kalorycznym.
3. Suplementacja L-karnityną
L-karnitynę można także suplementować. W aptekach dostępne są preparaty z L-karnityną w formie tabletek lub kapsułek, zarówno jednoskładnikowe, jak i wieloskładnikowe. Stosuje się je z różnych wskazań.
Terapie L-karnityną znajdują zastosowanie w leczeniu otyłości i nadwagi, ale nie tylko. Wskazaniem są choroby układu sercowo-naczyniowego (np. choroba wieńcowa), ale i osłabieniu mięśni czy zaburzenia krążenia obwodowego.
Substancja jest także zalecana osobom uprawiającym sporty wytrzymałościowe. Dlaczego? Okazuje się, że L-karnityna:
- spowalnia akcję serca przy intensywnych ćwiczeniach,
- wpływa na zwiększenie wydolności wysiłkowej,
- wpływa na efektywność procesu regeneracji po wysiłku,
- łagodzi ból i kontuzje mięśni,
- hamuje proces powstawania wolnych rodników.
Jak szybko działa L-karnityna? Czy efekty widać po miesiącu stosowania? Okazuje się, że suplementacja powinna trwać od 2 do 3 miesięcy. Ważne jest, by była jednak jedynie uzupełnieniem codziennej diety.
Czy suplementacja L-karnityny jest bezpieczna? Uznaje się, że tak, o ile przestrzegane są zasady odnoszące się do dawkowania. Jeśli chodzi o skutki uboczne, L-karnityna wywołuje je stosunkowo rzadko. Przy przyjmowaniu zbyt wysokich dawek substancji mogą pojawić się łagodne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego takie jak nudności, biegunka czy bóle brzucha.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.