Liść mącznicy – właściwości, działanie, przeciwwskazania
Liść mącznicy jest surowcem leczniczym, który działa na układ moczowy: przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo oraz moczopędnie. Stosuje się go przy łagodnych zakażeniach dróg moczowych i infekcjach nawracajacych, a także przy kamicy nerkowej, moczeniu nocnym, ropomoczu, białkomoczu i bezmoczu. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest liść mącznicy?
Liść mącznicy to roślinny produkt leczniczy wykorzystywany przez medycynę naturalną. Wykazuje działanie moczopędne, działa także przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczo na układ moczowy. Ekstrakt z mącznicy lekarskiej jest także dodawany do produktów kosmetycznych, głównie kremów na przebarwienia skóry.
Mącznica lekarska (łac. Arctostaphylos uva-ursi) jest rośliną z rodziny wrzosowatych. Występuje głównie w północnej części Polski. Jest zagrożona wyginięciem i objęta ścisłą ochroną gatunkową. Jak wygląda? Przypomina borówkę leśną.
To nieduża krzewinka, która osiąga 10 cm wysokości. Ma długie, rozgałęzione pędy, które rozpościerają się po ziemi. Posiada także charakterystyczne różowe kwiaty w kształcie dzwoneczka. Kwitnie pomiędzy kwietniem a czerwcem. Owoce mącznicy lekarskiej jest czerwona, mięsista jagoda.
Najważniejszą częścią rośliny są odwrotnie jajowate, 3-centymetrowe liście. Ma to związek z obecnymi w nich substancjami, które mają działanie prozdrowotne i lecznicze. Zbiera się je późną jesienią, następnie suszy w warunkach naturalnych w cieniu i przewiewie lub w suszarniach.
2. Właściwości i działanie liści mącznicy
Najważniejsze związki chemiczne występujące w liściach mącznicy lekarskiej to glikozydy fenolowe, a zwłaszcza arbutyna i metyloarbutyna. Związki te ulegają w moczu hydrolizie. Wówczas uwalnia się hydrochinon, który działa przeciwbakteryjnie w drogach moczowych (działa hamująco na rozwój bakterii oraz grzybów).
W liściach obecne są także garbniki oraz kwasy polifenolowe, które również wykazują właściwości przeciwbakteryjne. Działają ściągająco na błony śluzowe przewodu pokarmowego, hamują także krwawienia z drobnych naczyń.
Liść mącznicy stosuje się w leczeniu łagodnych, nawracających infekcji dolnych dróg moczowych u kobiet, którym towarzyszą takie objawy jak uczucie pieczenia podczas oddawania moczu czy częste oddawanie moczu.
Wskazaniem są zakażenia dróg moczowych o łagodnym przebiegu oraz infekcje często nawracające, a także:
- kamica nerkowa,
- moczenie nocne,
- ropomocz,
- białkomocz,
- bezmocz.
Związki zawarte w liściach mącznicy są skuteczne w przypadku zakażeń Escherichia coli, Proteus vulgaris, Candida albicans, Staphyloccocus aerus.
Liście mącznicy wykazują także właściwości lekko moczopędne (dzięki obecności flawonoidów). Oznacza to, że powodują zwiększenie wydalania moczu oraz jonów sodowych i chlorkowych. Działa także przeciwbiegunkowo.
Stosowanie preparatów z mącznicy lekarskiej może być skuteczną alternatywą dla przyjmowania antybiotyków podczas zakażeń układu moczowego, jednak to rozwiązanie zawsze warto skonsultować z lekarzem.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
3. Stosowanie liści mącznicy
Liść mącznicy stosuje się wewnętrznie, doustnie. Surowiec jest najczęściej składnikiem mieszanek ziołowych i płynnych wyciągów złożonych, może występować też samodzielnie.
Aby przygotować napar, wystarczy łyżkę liści mącznicy zalać ¾ szklanki wrzącej wody i zostawić na kwadrans pod przykryciem. Pić po przecedzeniu od 2 do 4 razy dziennie. Lek może powodować zielono-brązowe zabarwienie moczu.
Aby przygotować odwar, trzeba ½ łyżki liści zalać szklanką letniej wody, ogrzać do wrzenia i gotować pod przykryciem 7 minut. Pić świeżo przygotowany, przecedzony odwar od 1 do 2 razy dziennie.
4. Przeciwwskazania, środki ostrożności i skutki uboczne
Stosując liście mącznicy trzeba pamiętać o kilku kwestiach. Ponieważ rozpad arbutyny następuje w środowisku zasadowym, po zastosowaniu preparatu z mącznicą należy zażyć wodorowęglan sodu, czyli sodę oczyszczoną (trzeba rozpuścić łyżeczkę w szklance wody).
Podczas stosowania preparatów z mącznicą należy unikać stosowania leków i preparatów zakwaszających mocz (to np. żurawina czy witamina C) lub zachować duży odstęp czasu pomiędzy przyjęciem tych środków.
Liści mącznicy nie można stosować dłużej niż 7 dni. Jeśli objawy nie mijają dłużej niż 4 dni lub gdy pojawia się gorączka, ból lub trudności w czasie oddawania moczu, skurcze lub krew w moczu, należy skonsultować się z lekarzem. Maksymalna dawka dobowa leku wynosi 8 g.
Nie zaleca się stosowania liści mącznicy u:
- dzieci i młodzieży poniżej 18 lat,
- mężczyzn,
- osób z nadwrażliwością na liść mącznicy,
- osób z chorobami nerek, zespołem jelita drażliwego,
- kobiet w ciąży i w czasie laktacji.
Przy dłuższym stosowaniu lub wskutek przyjęcia zbyt dużej dawki preparatu z mącznicą mogą pojawić się działania niepożądane, takie jak:
- nudności,
- wymioty,
- bóle brzucha,
- biegunka,
- krwiomocz.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.