Czynnik wyzwalający łuszczycy. Decydujące może być zapalenie gardła
To przewlekła, nawracająca choroba zapalna skóry, której obraz kliniczny może być bardzo zróżnicowany – od drobnych grudek po rozległe ogniska rumieniowo-grudkowe pokryte srebrzystą łuską. Szacuje się, że łuszczyca dotyka od 2 do 3 proc. populacji świata, a w Polsce może chorować nawet 800 tys. osób.
Łuszczyca nie tylko na skórze. To choroba, która atakuje cały organizm
W tym artykule:
Skąd bierze się łuszczyca?
Łuszczyca to nie tylko problem estetyczny. W około 30 proc. przypadków rozwija się łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), które prowadzi do bólu, obrzęków i w cięższych przypadkach do niepełnosprawności.
Choroba wiąże się również z wyższym ryzykiem chorób metabolicznych, cukrzycy typu 2, miażdżycy i depresji. Badania opublikowane w "JAMA Dermatology" wskazują, że pacjenci z łuszczycą mają o 50 proc. wyższe ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych, co wynika z przewlekłego stanu zapalnego.
Geny, układ odpornościowy i środowisko
Największe znaczenie ma podłoże genetyczne – osoby, u których w rodzinie występowała łuszczyca, mają wyraźnie większe ryzyko zachorowania. Odpowiedzialne są mutacje genów związanych z układem odpornościowym, m.in. HLA-Cw6, które predysponują do nadmiernej aktywacji limfocytów T.
Fryzjerka zauważyła pierwsze objawy choroby. Po siedmiu latach dziewczyna pomaga innym
Proces zapalny inicjuje kaskadę reakcji immunologicznych: limfocyty T wydzielają cytokiny, takie jak TNF-α, IL-17 i IL-23, które stymulują nadmierną proliferację keratynocytów w naskórku. To prowadzi do powstania charakterystycznych blaszek łuszczycowych.
Jednocześnie rolę odgrywają czynniki środowiskowe: stres, palenie tytoniu, alkohol, a także infekcje paciorkowcowe czy wirusowe. Badania w "The Lancet" wykazały, że infekcja gardła wywołana przez Streptococcus pyogenes może być czynnikiem wyzwalającym tzw. łuszczycę drobnogrudkową u dzieci i młodych dorosłych.
Jak leczy się łuszczycę?
Leczenie zależy od nasilenia choroby:
łagodne postacie – stosuje się leki miejscowe, np. glikokortykosteroidy, analogi witaminy D, inhibitory kalcyneuryny,
postacie umiarkowane i ciężkie – wymagają leczenia ogólnego: metotreksatem, cyklosporyną, acytretyną czy fototerapią PUVA,
nowoczesne terapie biologiczne – przeznaczone dla pacjentów, u których klasyczne leczenie jest nieskuteczne lub źle tolerowane.
W programie lekowym w Polsce dostępnych jest obecnie 11 leków biologicznych, w tym inhibitory TNF-α (np. adalimumab), inhibitory IL-17 (sekukinumab, iksekizumab) oraz inhibitory IL-23 (guselkumab, risankizumab).
Badania kliniczne pokazują, że u większości pacjentów leki te pozwalają uzyskać ponad 90-procentową redukcję zmian skórnych (PASI 90), a u części – całkowite ich ustąpienie.
Według metaanalizy opublikowanej w "The New England Journal of Medicine", terapie biologiczne nie tylko poprawiają stan skóry, ale także redukują ryzyko współistniejących chorób zapalnych, w tym łuszczycowego zapalenia stawów.
Styl życia a kontrola choroby
Oprócz farmakoterapii ważną rolę odgrywa styl życia. Badania sugerują, że dieta śródziemnomorska, bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty i kwasy omega-3, zmniejsza aktywność choroby.
Nadwaga i otyłość pogarszają odpowiedź na leki biologiczne, ponieważ tkanka tłuszczowa jest źródłem prozapalnych cytokin. Palenie papierosów i nadmierne spożycie alkoholu również nasilają objawy.
Łuszczyca to złożona choroba autoimmunologiczna, której skutki sięgają daleko poza skórę. Choć nadal nie potrafimy jej całkowicie wyleczyć, postęp w leczeniu biologicznym radykalnie poprawił jakość życia pacjentów. Wczesna diagnoza, kompleksowa opieka i modyfikacja stylu życia pozwalają kontrolować chorobę i zmniejszać ryzyko powikłań.
Dominika Najda, dziennikarka Wirtualnej Polski
Źródła
- JAMA Dermatology
- The Lancet
- The New England Journal of Medicine
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
