Markery nowotworowe - charakterystyka, przebieg badania, interpretacja wyników

Markery nowotworowe to rodzaj specyficznych substancji, obecnych u osób cierpiących na choroby nowotworowe. Mogą pojawiać się we krwi, moczu lub w tkankach osoby chorej, produkowane przez komórki nowotworowe oraz komórki zdrowe, jako odpowiedź na toczący się w organizmie proces chorobowy. Badanie markerów nowotworowych pozwala na diagnozę nowotworu, ocenę stanu chorego i stopnia zaawansowania choroby. Niestety, oznaczanie poziomu markerów nowotworowych to tylko badanie pomocnicze. na czym polega określenie markerów nowotworowych?

1. Co to są markery nowotworowe?

Markery nowotworowe to substancje chemiczne, które wytwarzane są w organizmie przez różne tkanki. Kiedy człowiek jest zdrowy, nie posiada markerów nowotworowych. Jeśli natomiast dochodzi do pojawienia się zmian nowotworowych to bardzo szybko ich poziom wzrasta.

Markery są substancjami bardzo zróżnicowanymi dlatego też wiele z nich jest produkowanych przez kilka rodzajów nowotworów. Na przykład marker CA 125, który charakterystyczny jest dla raka jajnika może wystąpić również w nowotworze trzustki..

Zobacz film: "Rak prostaty. Historia Stanisława"

Oznaczenie markerów nowotworowych to badanie, które można wykonać na podstawie:

• wycinków tkanek,
• próbek DNA,
• próbek RNA,
• białek,
• komórek.

Najczęściej wykonuje się je jako badanie krwi. Niestety, badanie markerów nowotworowych nie zawsze jest w pełni miarodajne. Jest to tylko badanie pomocnicze, gdyż samo wykrycie lub niewykrycie markerów nowotworowych nie musi mieć nic wspólnego z nowotworem. Niektóre markery nowotworowe pojawiają się przy innych niż nowotwór chorobach, a w innych przypadkach, mimo że pojawił się nowotwór, niewykrywane są żadne antygeny nowotworowe.

1.1. Rodzaje antygenów nowotworowych

Antygeny nowotworowe są różne w zależności od rodzaju nowotworu. Mamy więc na przykład:

• marker nowotworowy CEA – pojawia się w przebiegu raka jelita grubego. Jest to charakterystyczny marker nowotworowy jelita grubego. Dlatego jest on stosowany w monitoringu rozwoju choroby. Bardzo często ten marker nowotworowy jelita grubego wykorzystuje się do stwierdzenia przerzutów;
• marker nowotworowy Ras – pojawia się w przebiegu raka jelita grubego;
• marker nowotworowy PSA – pojawia się w przebiegu raka prostaty;
• marker nowotworowy CA 15-3 – pojawia się w przebiegu raka sutka;
• marker nowotworowy CA 125 – pojawia się w przebiegu raka jajnika;
• marker nowotworowy ER – pojawia się w przebiegu raka piersi;
• marker nowotworowy PgR – pojawia się w przebiegu raka piersi;
• marker nowotworowy TdT – pojawia się w przebiegu ostrej białaczki limfoblastycznej;

Powyższe rodzaje markerów nowotworowych mogą wpłynąć na diagnozę raka. Nie mają one charakteru decydującego o chorobie lub jej braku, ale mogą zwrócić uwagę na pewne nieprawidłowości i konieczność dokładniejszej diagnostyki. Zwykłe badania krwi mogą sugerować chorobę nowotworową, lub inne, mniej groźne, choroby. Wyniki wymagające dalszą diagnostykę to bardzo niski cholesterol, glukoza, zaburzenia krzepnięcia krwi.

Morfologia krwi może wykazywać erytrocytozę, leukopenię. Podwyższone OB pojawia się przy nowotworach takich jak szpiczak mnogi, ale oznacza także stan zapalny. Oczywiście, takie wyniki mogą oznaczać też coś zupełnie innego. Każdy z wymienionych rodzajów markerów nowotworowych może mieć też inne podłoże, dlatego nie należy więc wpadać w panikę, ale też nie można bagatelizować takich wyników.

2. Ile kosztuje badanie markerów nowotworowych?

Badanie markerów nowotworowych jest refundowane i jeśli lekarz uzna to za konieczne, może wypisać nam skierowanie. Wówczas badanie jest bezpłatne. Jednak jeśli mamy pewne obawy i chcemy wykonać badanie na własną rękę, musimy się liczyć z dość wysoką ceną markerów nowotworowych. W zależności od laboratorium cena markerów nowotworowych będzie się wahać od 30 do 100 zł:

• CA 125 (marker raka jajnika) 40-50 zł,
• CA 15.3 (marker raka jajnika, sutka, płuc) 40-50 zł,
• CA 19.9 (marker nowotworów przewodu pokarmowego) 40-50 zł,

• CA 72.4 (market nowotworów jajnika, żołądka) 50-60zł ,
• CEA (antygen karcynoembrionalny) 40-50 zł,
• PSA (marker raka prostaty) 40-50 zł,
• CA 50 (marker nowotworów przełyku) 60-70 zł.

3. Kiedy wykonać oznaczenie markerów nowotworowych?

Badanie markerów nowotworowych ma kilka zastosowań:

• jako badanie przesiewowe, wykrywające zmiany nowotworowe w bardzo wczesnym stadium, stosowane u osób obciążonych genetycznie ryzykiem zachorowania;
• jako badanie określające potencjalne ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe;
• jako badanie diagnostyczne, stwierdzające, czy obecne zmiany mają charakter nowotworowy;
• jako badanie decydujące o doborze terapii przeciwnowotworowej;
• jako badanie oceniające stan chorego i rokowania dotyczące wyzdrowienia;
• jako badanie kontrolne oceniające ryzyko nawrotu raka.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.