Trwa ładowanie...

Niedobór witamin – przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie

Avatar placeholder
14.06.2023 13:50
Niedobór witamin ma negatywny wpływ na samopoczucie.
Niedobór witamin ma negatywny wpływ na samopoczucie. (123rf)

Niedobór witamin, szczególnie przewlekły, może prowadzić zarówno do dokuczliwych dolegliwości, jak i poważnych problemów ze zdrowiem. Aby do niego nie dopuścić, należy przestrzegać zasad racjonalnej diety, a w szczególnych sytuacjach zadbać o suplementację. Jakie są typowe objawy braku witamin? Jak je diagnozować i leczyć? Co warto wiedzieć?

spis treści

1. Co to jest niedobór witamin?

Niedobór witamin może być bardzo szkodliwy. Ma to związek z tym, że choć ta grupa związków chemicznych o różnorodnej budowie nie stanowi źródła energii ani materiału budulcowego, jest bardzo ważnym składnikiem organizmu. Wpływa na jego funkcjonowanie i kondycję, wzrost i rozwój, a także prawidłowy przebieg procesów metabolicznych.

Oznacza to, że witaminy w niewielkiej ilości są organizmowi absolutnie niezbędne. Przy zbyt małym spożyciu witamin mogą się pojawić zaburzenia funkcjonowania organizmu zwane hipowitaminozami.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

Stan ten objawia się symptomami charakterystycznymi dla niedoboru konkretnych związków. Z hipowitaminozy wynika awitaminoza. To zespół objawów będących skutkiem przewlekłego niedoboru jednej lub kilku witamin.

Zobacz także:

2. Przyczyny niedoboru witamin

Niedobór witamin może mieć charakter pierwotny, który bywa dziedziczny (wywołany wadami genetycznymi i zaburzeniami biochemicznymi), a także wtórny. To skutek za małej podaży witamin w diecie lub zaburzeń trawienia oraz wchłaniania.

Najbardziej powszechną przyczyną niedoboru witamin jest nieracjonalna, niewłaściwie zbilansowana i uboga dieta. Zdarza się jednak, że odpowiedzialne są choroby, na przykład żołądka i jelit, które uniemożliwiają wchłanianie witaminy w przewodzie pokarmowym.

Na niedobory narażone są także kobiety w ciąży, alkoholicy, osoby uzależnione papierosów czy stosujące restrykcyjne diety, pacjenci ze schorzeniami reumatycznymi bądź łuszczycą, weganie i wegetarianie, a także zmagające się z nowotworem.

3. Objawy niedoboru witamin

Jakie są objawy niedoboru najważniejszych witamin?

Niedobór witaminy A oznacza:

  • zaburzone widzenie, kurzą ślepotę lub ślepotę zmierzchową, zespół suchego oka,
  • zaburzenia odporności,
  • zmęczenie,
  • suche i łamliwe włosy,
  • kruche paznokcie.

Niedobór witaminy D wywołuje takie objawy jak:

  • choroby zębów oraz przyzębia,
  • złamania kości, skrzywienia, wady postawy,
  • krzywicę u dzieci, osteoporozę i osteomalację u dorosłych,
  • osłabienie i bóle mięśni,
  • stany zapalne skóry i spojówek,
  • osłabienie organizmu,
  • spadek odporności.

Niedobór witaminy E wywołuje:

  • rozdrażnienie,
  • spadek koncentracji,
  • osłabienie mięśni,
  • szybsze starzenie się skóry,
  • gorsze gojenie się ran,
  • pogorszenie wzroku,
  • osłabienie płodności, poronienia.

Niedobór witaminy K manifestuje się jako:

  • zaburzenia krzepnięcia,
  • tendencje do powstawania krwotoków wewnętrznych i zewnętrznych,
  • przedłużone gojenie się ran,
  • biegunki,
  • zaburzenia mineralizacji kości, osteoporoza.

Niedobór witaminy B2 oznacza:

  • zajady, czyli bolesne pękanie kącików ust,
  • nadmierne wypadanie włosów.

Niedobór witaminy B3 objawia się jako:

  • pelagra, czyli tak zwany rumień lombardzki. Wówczas pojawia się zapalenie skóry, biegunka, otępienie, osłabienie, agresja, bezsenność i ataksja,
  • stany zapalne języka,
  • depresja,
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Niedobór witaminy B5 oznacza:

Niedobór witaminy B6 sprawia, że pojawiają się:

  • stany zapalne skóry,
  • drgawki,
  • depresja,
  • zaburzenia snu,
  • anemia,
  • pogorszenie samopoczucia,
  • częste infekcje,
  • kamica nerkowa.

Niedobór witaminy B7 sprawia, że obserwuje się:

  • zmiany łojotokowe i zapalne skóry,
  • osłabienie i wypadanie włosów,
  • rozdwajanie paznokci,
  • bóle mięśni,
  • podwyższenie poziomu cholesterolu.

Niedobór witaminy B9 (witamina B11 lub kwas foliowy) wywołuje:

  • osłabienie, uczucie permanentnego zmęczenia,
  • problemy z koncentracją,
  • bezsenność,
  • niedokrwistość megaloblastyczną,
  • zahamowanie wzrostu,
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe, spadek masy ciała,
  • rozwój wad cewy nerwowej u płodu.

Niedobór witaminy B12 manifestuje się jako:

  • niedokrwistość oraz osłabienie,
  • bóle i zawroty głowy,
  • bladość powłok,
  • tachykardia,
  • utrata apetytu i smaku,
  • spadek masy ciała,
  • zaburzenia czucia i parestezje,
  • zaburzenia widzenia,
  • splątanie, otępienie, depresja i inne objawy psychiatryczne.

Niedobór witaminy C to przede wszystkim:

  • szkorbut, to jest osłabienie i krwawienie dziąseł oraz wypadanie zębów,
  • kruchość i pękanie naczyń krwionośnych,
  • osłabienie odporności,
  • utrudnione gojenie się ran,
  • bolesność stawów.

4. Diagnostyka i leczenie oraz zapobieganie niedoborom witamin

Niedobór witamin diagnozuje się na podstawie objawów oraz stężenia danej witaminy (lub czasem jej metabolitów) we krwi lub w moczu. Leczenie niedoborów opiera się na suplementacji określonej witaminy lub kompleksu witamin. Gdy terapia doustna nie jest wystarczająca, witaminę podaje się drogą domięśniową lub dożylną.

Aby zapobiegać niedoborowi witamin, należy dbać o to, aby codzienna dieta była urozmaicona. W jadłospisie ważne miejsce powinny zajmować warzywa i owoce. Warto pamiętać, że z uwagi na to, że witaminy mogą mieć zarówno pochodzenie naturalne, jak i syntetyczne, z uwagi na zagrożenie niedoborem można pozyskiwać je nie tylko z żywności, ale i za pośrednictwem suplementów diety oraz leków.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze