Nowotwór a powikłania grzybicze
Grzybice, nazywane inaczej mikozami, to grupa chorób zakaźnych o bardzo dużej zaraźliwości. Występują u ludzi i zwierząt. Wywoływane są przez mikroskopijne grzyby. Z dotychczas poznanych i opisanych 250 tys. gatunków grzybów, tylko ok. 200 jest w stanie wywołać choroby u ludzi.
1. Miejsca na ciele szczególnie narażone na grzybice
Choroby grzybicze mogą występować miejscowo, albo dotyczyć całych układów, np. oddechowego, pokarmowego.
Podział grzybic:
- powierzchowne grzybice skóry owłosionej (głowy, brody), i skóry gładkiej (pachwin),
- powierzchowna grzybica stóp,
- powierzchowna grzybica paznokci,
- głębokie, narządowe - nazwane ze względu na zajęty narząd lub układ (np. grzybica płuc, przewodu pokarmowego). Mogą one przebiegać z fungemią lub bez (fungemia – zakażenie krwi grzybami chorobotwórczymi).
Stosowany jest również podział grzybic ze względu na nazwę konkretnego czynnika chorobotwórczego, wywołującego daną chorobę (np. aspergiloza, kandydoza).
2. Kto jest podatny na grzybice?
Istnieje wiele czynników sprzyjających rozwojowi zakażenia grzybiczego. Najważniejsze z nich to:
- choroby nowotworowe,
- antybiotykoterapia,
- niedobory witamin z grupy B,
- oparzenia,
- przyjmowanie leków z grupy glikokortykosteroidów,
- zaburzenia hormonalne w przebiegu niewydolności lub braku śledziony, cukrzycy, otyłości,
- zaburzenia odporności typu komórkowego wrodzone i nabyte,
- niedobór IgA (są to przeciwciała biorące udział głównie w obronie błon śluzowych).
3. Grzybica a choroby nowotworowe
Choroby nowotworowe, wymienione na pierwszym miejscu, mają tu szczególne znaczenie, ponieważ występujące w ich przebiegu zakażenia grzybicze mogą być dla chorego wyjątkowo niebezpieczne. Pacjenci z chorobami nowotworowymi są poddawani intensywnemu i długotrwałemu leczeniu za pomocą takich metod, jak chemioterapia, radioterapia, operacyjne usuwanie zmienionych nowotworowo tkanek, a w przypadku chorób układu krwiotwórczego, również przeszczepów szpiku kostnego. Wiąże się z tym utrzymywanie organizmu chorego w stanie immunosupresji, czyli „wyłączenia” u takiego chorego działania układu odpornościowego, który w normalnych warunkach mógłby go bronić przed patogenami. Jest to bardzo ważne działanie w celu zapobiegania odrzucenia przeszczepu. To także efekt działania leczenia nowotworów – leki stosowane w chemioterapii nowotworów hamują powstawanie nowych komórek nowotworowych, ale niestety również własnych komórek układu odpornościowego pacjenta. Organizm chorego nie jest w stanie sam się obronić, więc nawet najlżejsze zakażenia, które u człowieka z prawidłową odpornością mogłyby nawet nie wywołać żadnych objawów i zostałyby natychmiast zwalczone, tutaj przybierają najgroźniejsze z form, często zagrażające życiu chorego.
4. Grzybica a uszkodzenia skóry
Oprócz osłabienia układu odpornościowego, na częstość zakażeń grzybiczych u chorych z nowotworami ma wpływ również uszkodzenie naturalnej bariery ochronnej, jaką jest skóra. Chorzy poddawani są różnym inwazyjnym zabiegom diagnostycznym i leczniczym, takim jak operacje, biopsje szpiku i nakłucia lędźwiowe, oraz nakłucia żył i utrzymywanie w dużych żyłach cewników służących do podawania leków, które mogą ulec kolonizacji grzybami z rodzaju Candida.
Do grzybów chorobotwórczych, które najczęściej wywołują zakażenia u chorych z niedoborami odporności należą grzyby z rodzaju Candida, Aspergillus, a także Cryptococcus i Zygomycetes. Grzybice najczęściej dotyczą jamy ustnej (grzybica jamy ustnej) i przewodu pokarmowego, rzadziej skóry, płuc i ośrodkowego układu nerwowego.
5. Zapobieganie grzybicy
Bardzo ważne jest zapobieganie zakażeniom grzybiczym u osób leczonych z powodu chorób nowotworowych. Wśród działań profilaktycznych na oddziałach onkologicznych i hematologicznych (hematologia to dział medycyny zajmujący się chorobami krwi i układu krwiotwórczego) bardzo ważne jest przede wszystkim przestrzeganie podstawowych zasad higieny. Niezbędne jest mycie rąk środkami grzybo- i bakteriobójczymi przez wszystkie osoby kontaktujące się z chorym oraz stosowanie przez nie maseczek i fartuchów ochronnych. Ważne jest też ograniczenie liczby odwiedzających osób. U wybranej grupy pacjentów najwyższego ryzyka dodatkowo stosuje się profilaktykę lekową.
Choroby grzybicze w onkologii (dziedzina medycyny zajmująca się chorobami nowotworowymi) są poważnym problemem również dlatego, że powodują konieczność wprowadzenia zmian w dotychczasowym sposobie leczenia przeciwnowotworowego chorego. Jest to związane z większym ryzykiem wznowy choroby nowotworowej u takiego chorego, ponadto wystąpienie zakażenia grzybiczego podczas trwania terapii przeciwnowotworowej ma niekorzystny wpływ na ostateczny efekt leczenia.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.