Palenie tytoniu a rak piersi

Palenie papierosów zwiększa ryzyko wystąpienia wielu nowotworów. Jednak wpływ palenia tytoniu na występowanie raka piersi jest tematem wciąż wzbudzającym wątpliwości. Brakuje badań jednoznacznie wykazujących, że papierosy zwiększają ryzyko raka piersi, ale coraz więcej danych przemawia za istnieniem takiego związku. Badania dotyczą zarówno palenia papierosów jako przyczyny raka piersi, jak i przeżywalności chorych na raka piersi palących.

Coraz więcej krajów stosuje restrykcyjną politykę w kwestii palenia tytoniu. Udowodniono związek między paleniem papierosów, zarówno czynnym jak i biernym, a występowaniem wielu chorób, w tym nowotworowych. Być może kolejnym powodem do rzucenia palenia i unikania ekspozycji na dym tytoniowy jest jego wpływ na rozwój raka piersi.

1. Zależność pomiędzy paleniem papierosów a rakiem piersi

Temat palenia papierosów i raka piersi jest kontrowersyjny, bo większość przeprowadzonych ostatnio badań nie wykazała, że palenie tytoniu jest przyczyną raka piersi. Z drugiej strony, kilka badań wskazało na istnienie pewnej zależności między paleniem a rakiem piersi. Uwaga badaczy koncentruje się także na wpływie biernego palenia na powstawanie raka piersi. Zarówno dym papierosa wdychany podczas palenia, jak dym ulatniający się z końca papierosa zawierają związki chemiczne, które wywołują raka piersi u gryzoni.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Dlaczego warto robić screening?"

Niektóre z ponad 3000 szkodliwych substancji, zawartych w dymie papierosowym, związane z wywoływaniem raka to:

• substancje smoliste – lepkie związki chemiczne, która powstają podczas spalania się papierosa. Wdychanie substancji smolistych powoduje osadzanie się ich w tkankach płuc, z czasem ulegają one akumulacji i powodują zniszczenie tkanek,
• nikotyna – silnie uzależniająca substancja. Choć nie wywołuje bezpośrednio raka, może sprzyjać jego wzrostowi przyczyniając się do szybszego postępu choroby nowotworowej,
• nitrozoaminy – związek zawarty w tytoniu o działaniu kancerogennym, czyli wywołującym raka. Znajduje się także w innych produktach spożywczych poddanych obróbce cieplnej (np. przypalone mięso) i chemicznych, jak pestycydy, lateks.

Szkodliwe substancje zawarte w papierosach przedostają się do tkanek piersi i są wykrywane w mleku ssaków.

Podejrzewa się, że zależność między paleniem papierosów a rakiem piersijest inna dla osób czynnie palących niż dla biernych palaczy. Tłumaczyłoby to fakt, że osoby czynnie palące nie zawsze są w większym stopniu narażone na ryzyko wystąpienia raka piersi. Tymczasem istnieje duże prawdopodobieństwo, że bierne palenie zwiększa ryzyko raka piersi, zwłaszcza dla kobiet w wieku przedmenopauzalnym.

To, że nie wykazano bezpośredniego wpływu palenia tytoniu na zachorowanie na raka piersi, nie oznacza, że dym tytoniowy nie wywiera w tej kwestii żadnych negatywnych skutków. Okazuje się bowiem, że palenie papierosów może wpływać na gorsze rokowanie i szybszy postęp choroby u kobiet z rakiem piersi.

Wnioski płynące z badań nad paleniem papierosów i rakiem piersi to:

• u młodych kobiet w wieku przedmenopauzalnym, narażonych na bierne palenie, występuje większe ryzyko zachorowania na raka piersi,
• u nastolatek, które palą, występuje większe ryzyko zachorowania na raka piersi przed menopauzą,
• czynne palenie papierosów jest związane z większym ryzykiem rozwoju agresywnej postaci raka piersi, tzw. (HR-), która charakteryzuje się gorszą odpowiedzią na leczenie i gorszym rokowaniem,
• palenie tytoniu może także sprzyjać występowaniu przerzutów do płuc.

2. Palenie papierosów a rak piersi u nastolatek

Podczas okresu dojrzewania jeden z hormonów płciowych – estrogen, produkowany przez jajniki, powoduje rozwój tkanki piersi. Dzięki temu piersi ulegają powiększeniu, rozwijają się też struktury odpowiedzialne za produkcję mleka do karmienia piersią – gruczoły, przewody oraz stanowiąca podporę tkanka tłuszczowa. Tkanka, która wzrasta i której komórki ulegają podziałom, jest bardziej podatna na wpływ czynników toksycznych i mutagennych, mogących powodować raka. Dlatego palenie papierosów przez nastolatki zwiększa ryzyko zachorowania przez nie na raka przed menopauzą. Również bierna ekspozycja na dym tytoniowy niesie ze sobą podobne negatywne konsekwencje, a ryzyko rozwoju raka przed menopauzą jest proporcjonalne do stopnia narażenia na trujący dym.

3. Palenie papierosów a rak piersi u młodych kobiet

Palaczki w wieku przedmenopauzalnym mają zwiększone ryzyko zachorowania na raka piersi, a także raka płuc. Zaprzestanie palenia zmniejsza ryzyko do wyjściowego poziomu dopiero po ok. 10 latach niepalenia. Po menopauzie dochodzi do spadku stężenia poziomu estrogenów we krwi, co wynika z wygasania funkcji jajników. Jeśli kobieta w tym okresie pali czynnie, lub paliła w przeszłości przed 65. rokiem życia i przed urodzeniem pierwszego dziecka, posiada aż o 30-40% większe ryzyko raka piersi. Dodatkowo czynnikiem zwiększającym ryzyko rozwoju nowotworu piersi u kobiety palącej ponad 20 lat jest stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, która znacznie zwiększa poziom estrogenu we krwi.

4. Palenie tytoniu a agresywny rak piersi

Istnieje związek między paleniem a rozwojem agresywnej postaci raka piersi. Jedno z badań przeprowadzone w Szwecji wykazało, że rak piersi HR- występował częściej wśród kobiet palących papierosy obecnie oraz w przeszłości. Ten rodzaj nowotworu jest trudny do leczenia i szybciej postępuje. Inne badanie wykazało większą tendencję do rozsiewu raka piersi do płuc wśród palących kobiet, co wiąże się z obniżoną wyleczalnością raka.

Substancją zwiększającą ryzyko raka piersi może być nitrozoamina, jeden ze składników dymu tytoniowego. Badacze wykazali, że nitrozoamina może powodować mutacje genetyczne w tkance piersiowej kobiet palących oraz biernie narażonych na dym tytoniowy. Szkodliwe związki mogą odkładać się w komórkach tkanki tłuszczowej i są wykrywane w wydzielinie gruczołu piersiowego palących kobiet.

Choć jak dotąd nie wykazano bezpośredniego wpływu palenia papierosów na zwiększone zagrożenie rozwojem raka piersi u wszystkich palących kobiet, pewne fakty są bezsporne. Kancerogenne substancje zawarte w dymie tytoniowym docierają do tkanek piersi i odkładają się w komórkach. Mogą także przedostawać się do mleka podczas okresu karmienia oraz przenikać do wydzieliny gruczołu piersiowego.

Na raka piersi szczególnie narażone są nastolatki palące papierosy okresie dojrzewania oraz młode kobiety narażone na styczność z dymem tytoniowym. Dlatego jednym wnioskiem płynącym z przeprowadzonych badań jest to, że papierosy wywierają szkodliwy wpływ na piersi. Rzucenie palenia może zmniejszyć ryzyko wystąpienia nie tylko raka piersi, ale wielu innych nowotworów.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.