Problemy z koncentracją, większe ryzyko chorób. Naukowcy przeciwni zmianie czasu

Jak już informowaliśmy w WP abcZdrowie na początku października, zespół naukowców z Uniwersytetu Stanforda opublikował wyniki analiz, które nie pozostawiają złudzeń: rezygnacja z sezonowej zmiany czasu i wprowadzenie na stałe czasu zimowego mogłoby przynieść ogromne korzyści zdrowotne. Eksperci obliczyli, że takie rozwiązanie mogłoby zapobiec nawet 300 tys. przypadków udarów mózgu rocznie i ograniczyć liczbę osób zmagających się z otyłością o ponad 2,5 mln.

To jednak nie jedyne badanie, które wykazało, że zmiana czasu nie sprzyja zdrowiu. Analiza opublikowana w PLOS w 2020 roku powiązała też zmianę czasu ze wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i wzrostem urazów w okresach przejściowych, a także z niedoborami odporności.

W 2023 roku portal Harvard Health Publishing opublikował też artykuł, w którym badacze amerykańskiego uniwersytatu podkreślili, że najbardziej szkodliwa jest zmiana "do przodu" (wiosną), kiedy tracimy godzinę snu i prowadzi ona do odwrócenia rytmu i obniżenia poziomu serotoniny, co może wpływać na nastrój i funkcje metaboliczne.

Jak zaznaczył w artykule dr Charles Czeisler, profesor medycyny snu z Harvard Medical School, "zaburzony sen może powodować uczucie zmęczenia, ospałości i trudności z koncentracją". Zdaniem badaczy, może to częściowo wyjaśniać aż 6-procentowy wzrost liczby wypadków samochodowych, który nastąpił po zmianie czasu na wiosenny, według badania z 2020 roku opublikowanego w "Current Biology".

Zobacz też: Coraz więcej Polaków ma zaburzenia snu. "Rozbijają głowy, bo zasypiają tak, jak stoją"

Wyniki analiz potwierdzają, że coroczne przesuwanie czasu rozregulowuje nasz zegar biologiczny, który opiera się głównie na ekspozycji na światło. Poranne słońce synchronizuje rytm okołodobowy, wpływając na wydzielanie hormonów, temperaturę ciała i metabolizm. Gdy brakuje światła rano, a jego nadmiar pojawia się wieczorem, organizm myli porę dnia - co sprzyja bezsenności, chorobom serca i zaburzeniom metabolicznym.

Stały czas zimowy oznaczałby więcej światła o poranku, co, jak podkreślają eksperci, poprawia jakość snu, koncentrację i ogólne samopoczucie. Z kolei czas letni, choć sprzyja dłuższym popołudniom, mógłby nasilać problemy z zasypianiem i zwiększać ryzyko chorób cywilizacyjnych.

W Polsce najbliższa zmiana czasu z letniego na zimowy nastąpi w nocy z 25 na 26 października.

Aleksandra Zaborowska, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła:

• Matthew Solan, "The dark side of daylight saving time", Harvard Health Publishing, 2023;

• Hanxin Zhang et al., "Measurable health effects associated with the daylight saving time shift", PLOS, 2020;

• Benjamin A. Satterfield MD, PhD et al., "Daylight Saving Time Practice and the Rate of Adverse Cardiovascular Events in the United States: A Probabilistic Assessment in a Large Nationwide Study", Mayo Clinic Proceedings: Innovations, Quality & Outcomes, 2024;

• Josef Fritz et al., "A Chronobiological Evaluation of the Acute Effects of Daylight Saving Time on Traffic Accident Risk", Current Biology, 2020.