Prometazyna – wskazania, dawkowanie, działanie i przeciwwskazania

Prometazyna to organiczny związek chemiczny, pochodna fenotiazyny i lek przeciwhistaminowy I generacji. Ponieważ blokuje receptory histaminowe (H1), adrenergiczne, cholinergiczne, dopaminergiczne oraz serotoninergiczne, ma działanie przeciwalergiczne, przeciwwymiotne i uspakajające. Należy do najstarszej grupy leków przeciwhistaminowych.

Histamina to substancja należąca do mediatorów procesu zapalnego. Bierze udział w jego powstawaniu. Jest wytwarzana w organizmie w wielu miejscach: w błonie śluzowej nosa i żołądka, skórze czy płucach.

Działa poprzez pobudzanie receptorów histaminowych H1, H2, H3 i H4. Konsekwencją jej aktywności są różne symptomy, w tym pojawiające się we wczesnej fazie reakcji zapalnej obrzęki, zmiany skórne, świąd, zaczerwienienie czy ból.

Preparaty na rynku polskim zawierające prometazynaę to drażetki Diphergan oraz syropy Diphergan oraz Polfergan. Wydaje się je z przepisu lekarza. Prometazyna bez recepty nie jest dostępna.

Jak działa prometazyna? Lek, poprzez blokowanie obwodowych receptorów histaminowych H1, hamuje procesy powstające we wczesnej fazie reakcji zapalnej — działa przeciwalergicznie. Wykazuje również działanie przeciwwymiotne, silnie uspokajające i nasenne.

Substancja jest bardzo dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego, a jej stężenie maksymalne osiągane jest po 1-2 godzinach po podaniu. Jest metabolizowana w wątrobie. Wydalanie metabolitów odbywa się głównie z moczem i żółcią.

Prometazyna jest stosowana w leczeniu objawowym:

• alergii skóry lub górnych dróg oddechowych, takich jak pokrzywka, alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa, alergiczne zapalenie krtani, reakcje anafilaktyczne,
• nudności i wymiotów w chorobie lokomocyjnej,
• bezsenności (jako środek nasenny),
• niepokoju. To także środek uspokajający przed zabiegami chirurgicznymi lub po nich.

Ponieważ działa przeciwwymiotnie i przeciwkaszlowo, jest stosowana w związku z zastosowanym znieczuleniem do operacji chirurgicznych, * odruchu kaszlowego (celem jest tłumienie go), zwłaszcza po zabiegach operacyjnych.

Stosowanie i dawkowanie prometazyny

Prometazynę stosuje się doustnie, a jej dawka zależy od kilku czynników, głównie masy ciała i wieku oraz wskazania, to jest jednostki chorobowej. Standardowe dawkowanie u dorosłych wynosi od 25 mg do 50 mg. Decyduje o nim lekarz.

Nawet jeśli istnieją wskazania, prometazyna nie może być stosowana zawsze i przez każdego pacjenta. Przeciwwskazanie stanowi:

• nadwrażliwość na prometazynę lub inne pochodne fenotiazyny,
• depresja ośrodkowego układu nerwowego,
• śpiączka,
• stosowanie inhibitorów monoaminooksydazy, także okres 14 dni po zakończeniu terapii tymi lekami,
• wiek poniżej 2 lat.

Z uwagi na to, że prometazyna przenika przez łożysko i do pokarmu kobiecego, nie zaleca się jej stosowania w okresie laktacji oraz ciąży. To szczególnie ważne w ostatnim trymestrze ciąży. W pozostałych trymestrach jest to możliwe wyłącznie wtedy, gdy istnieje zdecydowana konieczność.

Prometazynę należy stosować ostrożnie u pacjentów w podeszłym wieku oraz zmagających się z:

• zapaleniem oskrzeli,
• astmą,
• ciężką chorobą wieńcową,
• zwężeniem odźwiernika dwunastnicy i szyi pęcherza moczowego,
• padaczką,
• jaskrą (z wąskim kątem przesączenia),
• niewydolnością nerek i wątroby,
• rozrostem gruczołu krokowego,
• dzieci z objawami choroby Reye'a.

Podczas stosowania prometazyny nie należy spożywać alkoholu, który nasila działanie uspakajające wywołane przez substancję czynną.

Zaleca się zachowanie ostrożności podczas terapii substancją czynną podczas prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Prometazyna może powodować objawy wpływające na zdolność takie jak: senność, zaburzenia orientacji zawroty głowy.

Należy pamiętać, że prometazyna oznacza także ryzyko wyników fałszywie ujemnych bądź dodatnich w testach skórnych, ale i testach ciążowych.

Ze stosowaniem prometazyny wiąże się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Najczęściej obserwuje się takie skutki uboczne jak: zaburzenia rytmu serca, podwyższenie ciśnienia tętniczego, dyzuria (trudności w oddawaniu moczu – oddawanie go kroplami albo słabym bądź przerywanym strumieniem), suchość dróg oddechowych, tachykardia, także zmiany w nerkach czy wątrobie.

Czy prometazyna to narkotyk? Tak, substancja pojawia się także w tym kontekście. Wraz z syropem na kaszel z zawartością kodeiny i Spritem jest składnikiem odurzającego koktajlu z syropu znanego jako purple drank (Texas tea, lean, sizzurp, barre czy purple jelly).