Przeszczep serca - co to jest, wskazania, przeciwwskazania, powikłania
Przeszczep serca, inaczej zabieg transplantacji serca to zaawansowana procedura chirurgiczna, która polega na zamianie uszkodzonego serca pacjenta na zdrowy narząd od dawcy. Jakie są wskazania do przeszczepienia serca? Czym jest tzw. odrzut po zabiegu transplantacji narządu?
1. Czym jest procedura przeszczepu serca?
Procedura przeszczepu serca to nie jeden, ale tak naprawdę trzy zabiegi operacyjne. Pierwsza operacja to pozyskanie organu od dawcy. Po komisyjnym stwierdzeniu śmierci pnia mózgu, narządy wewnętrzne czy tkanki pracujące w sposób prawidłowy sposób mogą zostać przekazane osobie czekającej na przeszczep. Zgodnie z prawem obowiązującym na terenie naszego kraju obowiązuje zasada tzw. domniemanej zgody pacjenta. W praktyce, ostateczną zgodę na przekazanie narządu podejmują najbliżsi osoby zmarłej. To właśnie decyzja rodziny czy małżonka jest honorowana w konktekście ewentualnego przeszczepu.
Jeśli bliscy wyrażą zgodę na pobranie narządów, serce zostaje przetransportowane w niskiej temperaturze do placówki, w której zostanie przeprowadzony kolejny zabieg. Serce musi zostać przeszczepione w ciągu 6 godzin od chwili pobrania od dawcy. W trakcie drugiego zabiegu "słabe" serce zostaje usunięte od pacjenta, który oczekuje na przeszczep nowego narządu. W trakcie trzeciego zabiegu kardiologicznego pacjentowi wszczepia się nowe serce.
2. Jakie są wskazania do przeszczepu serca?
Aby zostać biorcą nowego narządu, należy spełnić określone kryteria kwalifikacyjne do przeszczepu serca. Wskazaniami do przeszczepu serca są następujące stany:
- niewydolność krążeniowa,
- niestabilna choroba wieńcowa,
- nawracające migotanie komór lub częstoskurcz komorowy,
- wstrząs kardiogenny wymagający wspomagania krążenia farmakologicznego.
3. Przeciwwskazania do przeszczepu serca
Nie wszyscy pacjenci mogą być poddani zabiegowi transplantacji. Oto najważniejsze przeciwwskazania do przeszczepu serca:
- nowotwór,
- uzależnienie od alkoholu,
- uzależnienie od papierosów,
- uzależnienie od leków,
- zaawansowana cukrzyca,
- BMI powyżej 30,
- wiek powyżej 65 r.ż,
- negatywny wywiad środowiskowy,
- czynna infekcja,
- nieodwracalne nadciśnienie płucne,
- brak zgody na przeprowadzenie zabiegu transplantacji,
- negatywny wynik testów psychologicznych,
- serce dawcy niekompatybilne z biorcą w zakresie systemu odpornościowego,
- niewydolność wielu narządów.
4. Jakie są skutki uboczne i powikłania przeszczepu serca
Odrzut przeszczepionego serca po zabiegu transplantacji to sytuacja, z którą stykają w swojej pracy kardiolodzy. Największe ryzyko odrzucenia organu przez organizm istnieje w ciągu pierwszych 6 miesięcy po operacji. Możliwość odrzucenia przeszczepu zmniejsza się przez podawanie leków immunosupresyjnych, czyli leków obniżających odpowiedź organizmu na obce tkanki.
Mogą zdarzyć się również przewlekłe objawy odrzutu, wówczas tkanka narasta i blokuje narządy krwionośne serca. Leki immunosupresyjne pomagają zapobiegać odrzutom poprzez osłabienie reakcji obronnej organizmu, ale także czynią organizm bardziej podatny na infekcje i choroby nowotworowe.
Skutki uboczne, które mogą świadczyć o odrzuceniu przeszczepionego serca to:
- dreszcze,
- dolegliwości bólowe głowy,
- osłabienie,
- ciągłe zmęczenie,
- rozwolnienie,
- mdłości,
- wymioty,
- niepokój,
- obniżony nastrój,
- gorączka,
- obniżony apetyt,
- senność,
- duszności w klatce piersiowej,
- nadpotliwość,
- problemy ze snem.
Osoby po transplantacji serca, doświadczające jakichkolwiek niepokojących symptomów, powinny niezwłocznie zgłosić się do kardiologa. Specjalista przeprowadzi niezbędne badania, aby ocenić pracę narządu. W przypadku braku dowodów na odrzut przeszczepionego organu, należy przeprowadzić dokładniejszą diagnostykę, która umożliwi znalezienie przyczyny występujących dolegliwości.
Jeżeli podejrzenie odrzutu zostanie potwierdzone, pacjent będzie wymagał odpowiedniego leczenia środkami sterydowymi, immunoglobulinami. Dawkowanie dotychczas stosowanych leków immunolsupresyjnych również może ulec zmianie.
Warto wspomnieć również o powikłaniach, które mogą wystąpić u pacjentów po zabiegu transplantacji serca. U tych osób mogą wystąpić takie problemy zdrowotne jak:
- wysokie ciśnienie tętnicze krwi,
- przewlekła niewydolność nerek,
- stan przecukrzenia, tzw. hiperglikemia,
- bradykardia, czyli niskie tętno,
- osteoporoza,
- problemy ze wzrokiem, np. jaskra, katarakta,
- choroba limfoproliferacyjna,
- niedomykalność zastawki trójdzielnej.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.