Najlepiej odstrasza kleszcze. 90 proc. skuteczności, ale trzeba uważać
Czy produkty na kleszcze dostępne w aptekach i drogeriach są bezpieczne? Na jakie substancje zwracać uwagę przy ich wyborze i jak ich używać? Farmaceutka Paulina Front w rozmowie z WP abcZdrowie porównuje ofertę środków przeciwkleszczowych dostępnych na rynku.
1. Prześwietlamy skład środków antykleszczowych
Eksperci wskazują, że kleszczy jest wyjątkowo dużo, a to dopiero początek sezonu. Ich aktywność jest zależna od temperatury, pojawiają się, gdy słupki rtęci wzrastają powyżej zera, ale są w stanie wytrzymać skoki temperatur sięgające nawet kilkunastu stopni na minusie.
Na rynku można znaleźć sporo produktów przeciwkleszczowych, które różnią się składem i stężeniem poszczególnych substancji. W składzie repelentów odstraszających kleszcze, podobnie jak w środkach na komary, znajdują się syntetyczne substancje chemiczne: DEET, ikarydyna, IR3535 lub naturalne olejki eteryczne.
Sprawdziliśmy, które substancje są skuteczne i bezpieczne, a z którymi lepiej uważać.
2. DEET – N,N-Dietylo-m-toluamid
- Większość preparatów przeciwkleszczowych opiera się o związek DEET. Faktycznie mamy tu do czynienia z najsilniejszą substancją i też najbardziej skuteczną. Jednak zawsze tego typu preparaty mają swoje plusy i minusy - wyjaśnia farmaceutka mgr Paulina Front.
Wysoką skuteczność preparatów zawierających ten związek wykazały badania przeprowadzone przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - PZH i Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii, w których porównywano repelenty zawierające DEET, ikarydynę, IR3535 i mieszaninę trzech substancji: DEET, IR3535 oraz geraniolu. Wykazano, że najdłuższą ochronę przy 90 proc. skuteczności zachował właśnie środek zawierający 30 proc. DEET.
DEET odstrasza również kleszcze, meszki, muchy końskie i inne owady kłujące, ale eksperci przypominają, że trzeba go stosować ostrożnie, bo jest toksyczny.
- DEET jest groźny przede wszystkim dla małych dzieci i kobiet w ciąży. Jest najbardziej toksyczny dla szybko rozwijającego się organizmu, bo w pewnym stopniu uszkadza układ nerwowy - przypominał w rozmowie z WP abcZdrowie Marcin Korczyk, farmaceuta i autor bloga "Pan Tabletka".
Preparaty zawierające ten związek są wykluczone w przypadku małych dzieci. U maluchów poniżej 2. roku życia jednym z możliwych powikłań są objawy padaczkowe. Również dorośli powinni je stosować w ograniczonym zakresie.
- Nawet w przypadku nieco starszych dzieci na opakowaniu wyraźne jest zaznaczone, żeby nie stosować ich na dłonie, ze względu na ryzyko zatrucia, np. jeżeli dziecko weźmie rękę do buzi. Jeżeli coś jest toksyczne dla dzieci, to w przypadku dorosłych też nie będzie obojętne - podkreśla Paulina Front.
- Od stężenia zależy nie tylko sama skuteczność, ale też czas działania - im wyższe stężenie, tym dłuższy okres ochrony. Jednak nie ma sensu kupować środków, które mają stężenie powyżej 50 proc. DEET, bo nie zauważono wzrostu ich skuteczności, za to wykazano wzrost toksyczności - dodaje ekspertka i ostrzega, żeby nie stosować preparatów z DEET na ubrania.
- Mogą je uszkodzić. DEET powoduje rozpuszczanie materiałów, które są sztucznego pochodzenia, więc odpada psikanie preparatów zawierających ten związek na ubrania, o ile nie są naturalne - wyjaśnia farmaceutka.
3. Ikarydyna
- Ikarydyna ma niższą skuteczność niż DEET, ale ma też niższą toksyczność. Plusem jest to, że możemy ją rozpylać bezpośrednio na ubrania, a nie na skórę - wyjaśnia Paulina Front.
Marcin Korczyk zwraca uwagę na jeszcze jedną ważną kwestię: nie wolno jednocześnie stosować preparatów z DEET i ikarydyną - "mieszanka tych substancji jest toksyczna dla człowieka" - podkreśla.
4. IR3535
- Jeżeli porównany te trzy związki: DEET, Ikarydynę i IR3535, to najniższą skuteczność mają środki zawierające IR3535 - wskazuje farmaceutka.
Preparaty zawierające IR3535 można stosować bezpośrednio na skórę - nie powodują jej podrażnienia. Natomiast tracą skuteczność w warunkach wysokiej wilgotności - IR3535 jest rozpuszczalny w wodzie, w związku z tym nie sprawdzi się w bardzo wysokich temperaturach.
5. Olejki eteryczne
Preparaty przeciwkleszczowe oparte na olejkach eterycznych mają znacznie niższą skuteczność niż repelenty zawierające DEET, ikarydynę, czy IR3535. Większość osób uznaje je jednak za znacznie zdrowszą i bezpieczniejszą alternatywę, zwłaszcza w przypadku dzieci. Jednak Paulina Front wskazuje, że również te środki mogą mieć swoje skutki uboczne.
- W profilaktyce przeciwkomarowej czy przeciwkleszczowej jednym z punktów często wymienianych jest to, żeby wcześniej nie używać perfum, bo w uproszczeniu powodują one, że dla tego insekta jesteśmy “bardziej widoczni”. Z jednej strony staramy się unikać intensywnych zapachów, z drugiej strony dla małych dzieci mamy dostępne tylko środki na bazie olejków eterycznych - zauważa farmaceutka.
- W dodatku olejki eteryczne są bardzo częstymi alergenami, w związku z tym w przypadku dzieci poniżej 2. roku życia rekomendowałabym, żeby spryskiwać otoczenie, a nie aplikować je bezpośrednio na skórę, zwłaszcza patrząc na wzrost odczynów alergicznych u dzieci. Olejki eteryczne nie są wskazane zwłaszcza u astmatyków, a alergie dotyczą nie tylko skóry, ale też dróg oddechowych - wyjaśnia Paulina Front.
Zamiast preparatów w sprayu są dostępne również środki na bazie olejków eterycznych w postaci plastrów albo bransoletek. Ekspertka wskazuje, że to bezpieczniejsze rozwiązanie, bo zmniejsza ryzyko alergii, ale też mniej skuteczne.
6. Liczy się sposób aplikacji - te zasady są kluczowe
Paulina Front przypomina, że dla naszego bezpieczeństwa kluczowy jest sposób aplikacji repelentów, niezależnie od ich składu.
- W przypadku dzieci zwracajmy uwagę przede wszystkim na zalecenia producenta dotyczące wieku stosowania i żeby nie pryskać, nie smarować dłoni, bo te substancje bardzo szybko mogą trafić do ust. Jeżeli stosujemy środek w żelu, to najlepiej po aplikacji umyć ręce. Jeżeli to są preparaty w sprayu, powinniśmy chronić błony śluzowe, zamknąć oczy, jamę ustną, żeby nie wdychać tych oparów. Nie stosujmy ich w małych, zamkniętych pomieszczeniach, tylko najlepiej na otwartej przestrzeni – radzi i dodaje, że w dodatku czas działania tych preparatów jest ograniczony.
- Jeżeli spryskamy się w domu, potem się ubieramy, jedziemy autem, jest ryzyko wytarcia tego preparatu, dlatego najlepiej wziąć go ze sobą i aplikować tuż przed spacerem. Pamiętajmy, że taki środek chroni nas maksymalnie przez kilka godzin i nigdy nie daje 100 proc. skuteczności, dlatego po powrocie do domu warto przejrzeć dokładnie skórę i sprawdzić, czy nie ma kleszczy - puentuje farmaceutka.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
