Stres w ciąży
Stres jest zjawiskiem subiektywnym i może być definiowany jako fizyczne oraz psychiczne reakcje na sytuację, w których ciężko poradzić sobie z danym problemem. Jedną z trudniejszych sytuacji, a więc potencjalnie stresowych, jest ciąża. Ciąża to czas wielkich zmian, również w dotychczasowym życiu, które będzie musiało zostać zrekonstruowane, gdyż pojawi się nowy członek rodziny. Ciąża i poród to osobiste wyzwania przed kobietą, w organizmie której zachodzą różne przemiany, np. hormonalne. U wielu kobiet, które dowiadują się, że są w ciąży, pojawia się szereg wątpliwości i obaw. Czy urodzę zdrowe dziecko? Jak wychowam takiego maluszka? Jak sobie poradzę? Stres nasila się jeszcze bardziej, kiedy kobieta stoi przed koniecznością samotnego macierzyństwa. Wątpliwości w czasie ciąży to zupełnie naturalne reakcje na nową, nieznaną dotąd, sytuację. Jak stres wpływa na ciążę?
1. Stres a ciąża
Krótkotrwały i lekki stres nie jest szkodliwy dla zdrowia mamy ani dziecka. Jednak kiedy sytuacje stresowe mają charakter długotrwały i intensywny, konsekwencje doświadczanego stresu mogą mieć szkodliwy wpływ zarówno dla zdrowia kobiety ciężarnej, jak i płodu. Somatyczne objawy stresu są tak naprawdę pewnym atawizmem– biologicznym mechanizmem przetrwania, który pomagał przygotować fizycznie naszych przodków do ucieczki przed niebezpieczeństwem albo walki z agresorem. Stąd u zestresowanych osób można zaobserwować takie reakcje, jak: przyspieszone bicie serca, wzrost ciśnienia krwi, wzrost napięcia mięśniowego, rozszerzenie źrenic, pocenie się czy zmniejszona perystaltyka jelit.
O ile hormonalne i biochemiczne reakcje organizmu na sytuacje stresowe doświadczane w ciąży nie niosą żadnych negatywnych konsekwencji w krótkim czasie, o tyle długotrwały stres jest już potencjalnie niebezpieczny. Szczególnie negatywne skutki dla rozwoju płodu ma stres przeżywany przez matkę w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy to kształtują się narządy wewnętrzne maluszka. Stres osłabia odporność matki, stąd także większa podatność na przeziębienia i grypę, których powikłania mogą być niebezpieczne dla ciąży. Przedłużone okresy stresogenne wpływają również na wysokie ciśnienie krwi, choroby serca, stany lękowe i depresję.
Należy pamiętać, że hormony stresu (np. kortyzol, adrenalina, noradrenalina) krążą w krwiobiegu każdego człowieka nieustannie. Kiedy ich stężenie jest jednak zbyt wysokie, odczuwa się silny lęk. Dodatkowo dziecko w łonie matki doświadcza prawdziwej inwazji katecholamin i kortykosterydów. Co to oznacza dla zdrowia płodu?
2. Skutki stresu w ciąży
Wyniki badań dotyczących wpływu stresu na ciążę wskazują, że choć w krótkim czasie stres nie wpływa na rozwój dziecka, to jednak trwałe i długie okresy silnego stresu mogą zwiększyć ryzyko porodu przedwczesnego oraz powikłań ciążowych. Zatem, jeśli czujesz się szczególnie zestresowana w ciąży, należy odwiedzić swoją położną i zakomunikować problem. Ponadto przewlekły stres w ciąży może skutkować poronieniem, gdyż adrenalina wywołuje skurcze macicy. Notuje się też, że noworodki matek, które w czasie ciąży przeżywały długotrwałe stresy, mają niższą masę urodzeniową, gdyż hormony stresu obkurczają naczynia krwionośne, które doprowadzają substancje odżywcze i tlen przez łożysko do płodu.
Noworodki mogą być również bardziej rozdrażnione, płaczliwe, a ich układ nerwowy jest gorzej rozwinięty, co skutkuje w przyszłości opóźnionym tempem rozwoju zdolności motorycznych. Uważa się, że wiele negatywnych zależności między stresem a zdrowiem powstaje w rzeczywistości na skutek niekonstruktywnych metod walki ze stresem, a nie bezpośrednio w wyniku doświadczanego stresu. Częste reakcje na stres, niestety nawet u kobiet ciężarnych, to palenie tytoniu, nadużywanie kawy, picie alkoholu, pomijanie posiłków lub nieprawidłowa dieta (jedzenie fast foodów). Zachowania te, zamiast pomóc, eskalują napięcie psychiczne, a nie zapominajmy, że dobre praktyki zdrowotne mają kluczowe znaczenie dla matki i dziecka.
3. Stres w ciąży a zdrowie dziecka
Źródłem stresu dla wielu kobiet w ciąży są obawy dotyczące utraty pracy, zdrowia noworodka oraz tego, jak sobie z tym wszystkim poradzić, kiedy już na świecie pojawi się mały bobas. Jeśli czujesz się nadmiernie zestresowana, a dodatkowo nie możesz liczyć na wsparcie ze strony partnera (ojca dziecka) czy rodziny, powinnaś odwiedzić lekarza i omówić z nim swoje wątpliwości. Z pewnością udzieli ci porad oraz doradzi skuteczne metody walki ze stresem dla kobiet w ciąży.
Nie zapominaj, że ciąża jest cudownym czasem i powinnaś polubić stan błogosławiony, w jakim się znajdujesz. Odżywiaj się regularnie i zdrowo, gdyż twoje ciało potrzebuje wartościowych składników, aby wykarmić rozwijające się w tobie nowe życie. Nie zapominaj o ćwiczeniach, oczywiście specjalnie dostosowanych dla kobiet ciężarnych. Pamiętaj, że dbając o siebie i stosując właściwą dietę, zapewniasz swojemu dziecko to, czego ono teraz najbardziej potrzebuje, aby zdrowo się rozwijać.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.