Test Schillinga – przebieg, przygotowanie, norma i wyniki
Test Schillinga to badanie, które przez pomiar wydalania z moczem witaminy B12 pozwala ustalić, czy proces jej wchłaniania z przewodu pokarmowego zachodzi prawidłowo. Na czym polega procedura? Jak się do niej przygotować? W jaki sposób interpretować jego wyniki?
1. Co to jest test Schillinga?
Test Schillinga to badanie laboratoryjne, które pozwala ustalić, czy wchłanianie witaminy B12 w przewodzie pokarmowym przebiega w sposób prawidłowy. Oceny tej dokonuje się na podstawie wydalania kobalaminy wraz z moczem. Jego analiza pozwala na określenie ilości wydalonej wraz z moczem witaminy B12.
Witamina B12, inaczej kobalamina, to substancja, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze udział w produkcji erytrocytów (czerwonych krwinek) i procesach przetwarzania białek, tłuszczu oraz węglowodanów, a także w biosyntezie nukleotydów oraz choliny, która wchodzi w skład osłonki mielinowej otaczającej nerwy.
Witamina B12 w żołądku łączy się z tzw. czynnikiem wewnętrznym (intrinsic factor, IF, czynnik Castle'a). To glikoproteina wytwarzana przez komórki okładzinowe śluzówki żołądka. Jego najważniejszą funkcją jest umożliwienie wchłaniania dostarczanej z pożywieniem witaminy B12 z przewodu pokarmowego w jelitach.
Tworzy z nią kompleks, który jest trwały i odporny na trawienie. Niedobór witaminy B12 wywołuje wiele niepokojących objawów i dolegliwości. Manifestuje się pieczeniem i zapaleniem języka, nietypowymi wrażeniami czuciowymi (np. mrowieniem oraz drętwieniem), zaburzeniami pamięci, bladością skóry i błon śluzowych, a także osłabieniem organizmu.
Niedostatek kobalaminy to przyczyna anemii megaloblastycznej, której ciężką odmianą jest niedokrwistość złośliwa Addisona-Biermera. Patologia ma związek z obecnością autoprzeciwciał, które niszczą IF, ale i resekcją żołądka czy zanikowym zapaleniem błony śluzowej żołądka.
2. Wskazania do testu Schillinga
Test Schillinga wykonuje się w przypadku rozpoznania niedoboru witaminy B12. Badanie pozwala ustalić przyczynę zaburzeń jej wchłaniania w przewodzie pokarmowym. Patologia może mieć bowiem związek z:
- niedoborem czynnika wewnętrznego,
- obecnością chorobotwórczych bakterii w obrębie przewodu pokarmowego,
- nieprawidłową pracą trzustki.
3. Na czym polega test Schillinga?
Aby przeprowadzić test Schillinga należy przyjąć dwie dawki leku:
- połknąć tabletkę zawierającą mikrogram znakowanej radioaktywnym kobaltem witaminy B12,
- po godzinie przyjąć zastrzyk domięśniowy. Ten zawiera 1000 mikrogramów witaminy B12 (nie jest znakowana kobaltem).
Następnie przeprowadza się dobową zbiórkę moczu, który po 24 godzinach przekazuje się do laboratorium. Analitycy, dokonując pomiaru radioaktywności, są w stanie ocenić ilość wydalonej wraz z moczem witaminy B12. Jeśli wynik jest nieprawidłowy, zalecane jest wykonanie kolejnego badania w ciągu kilku dni.
Drugi etapu testu Schillinga polega na doustnym podaniu witaminy B12 znakowanej radioaktywnym kobaltem wraz z czynnikiem wewnętrznym. Następnie pacjent znów prowadzi 24-godzinną zbiórkę moczu.
Pozytywny wynik tego etapu testu oznacza niedobór czynnika wewnętrznego i anemię złośliwą. Gdy test jest negatywny, zalecane jest wykonanie kolejnego badania.
Etap 3 testu Schillinga polega na 14-dniowej antybiotykoterapii. Jeśli wynik testu jest pozytywny, za złe wchłanianie kobalaminy uznaje się patologiczny rozrost bakterii. Gdy wynik jest negatywny, zalecane jest wykonanie kolejnego badania.
Etap 4 testu Schillinga obejmuje 3-dniową kurację enzymami trzustkowymi i 24-godzinną zbiórkę moczu. To pozwala ustalić, czy za złe wchłanianie odpowiada nieprawidłowa praca trzustki. Prawidłowy wynik wskazuje na choroby narządu.
Jak się przygotować do testu Schillinga?
Aby test Schillinga był przeprowadzony w sposób prawidłowy, konieczne jest właściwie przeprowadzona zbiórka moczu. Bardzo ważne jest również, by do badania przystępować na czczo, mieć opróżniony pęcherz moczowy i poinformować lekarza o przyjmowanych w ostatnim czasie lekach. Kobiety nie powinny oddawać moczu do badania 3 dni przed i 3 dni po miesiączce.
4. Test Schillinga – normy
Norma testu Schillinga wynosi od 8 do 40% przyjętej doustnie dawki radioaktywnej witaminy B12 w dobowej zbiórce moczu. Trzeba jednak mieć na uwadze, że wartości referencyjne mogą różnic się w zależności od laboratorium, w którym przeprowadzane jest badanie.
W sytuacji, gdy pacjent oddał z moczem mniej niż 8 % podanej dawki witaminy B12 w dobowej zbiórce moczu, może to wskazywać na nieprawidłowe wchłanianie kobalaminy w przewodzie pokarmowym, za co może odpowiadać anemia złośliwa, choroby wątroby, niedoczynność tarczycy lub celiakia.
Obecnie w celu potwierdzenia/wykluczenia anemii złośliwej znaczenie częściej niż test Schillinga wykonuje się oznaczenie przeciwciał przeciwko czynnikowi wewnętrznemu.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.