Tyramina - gdzie się znajduje, jak działa i kiedy szkodzi?

Tyramina to organiczny związek chemiczny obecny w wielu produktach spożywczych. Gdy jest spożyta w dużych ilościach, często wywołuje migreny, objawy pokrzywkowe, wzrost ciśnienia krwi i tachykardię. Dolegliwości pojawiają się od 30 minut do kilku godzin, po czym zwykle ustępują w ciągu doby. W jakich produktach spożywczych znajduje się tyramina? Dlaczego trzeba to wiedzieć?

1. Co to jest tyramina?

Tyramina to organiczny związek chemiczny, amina biogenna, pochodna tyrozyny, jednego z najważniejszych dla organizmu człowieka aminokwasów. Posiada właściwości farmakologiczne, podobnie jak histamina, putrescyna czy kadaweryna. Zawiera w swojej strukturze pierścień aromatyczny. Jej nazwa systematyczna to 4-hydroksyfenyloetyloamina.

Aminy biogenne powstają naturalnie w żywych komórkach wskutek przemian biochemicznych. Tworzą się również w żywności, co ma związek z aktywnością bakterii wydzielających enzymy dekarboksylazy. Ponieważ enzymy odpowiadają za dekarboksylację aminokwasów (usunięcie grupy karboksylowej), prowadzi to do powstawania amin biogennych.

2. Tyramina w diecie

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Jakie są źródła tyraminy w diecie? Wysoką zawartością amin biogennych cechuje się żywność fermentowana, długo dojrzewająca i zanieczyszczona mikroorganizmami. Tym samym tyramina jest obecna zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, takich jak:

• salami, pepperoni, kiełbasa bolońska, koncentrat mięsny (w sosach lub zupach), wątroba wołowa, wątróbka z kurczaka,
• sery (camembert, brie, blue, cheddar, ementaler, mozzarella, parmezan, romano, roquefort),
• ryby poddane różnym procesom konserwacji (solone, wędzone, marynowane),
• sos sojowy,
• kawior,
• awokado, banany (szczególnie przejrzałe), figi,
• czekolada,
• bób,
• suplementy z drożdży, ekstrakt drożdżowy,
• wina typu wermut, wino chianti, likiery typu chartreuse.

3. Środki ostrożności i zalecenia dotyczące tyraminy

Ponieważ tyramina jest metabolizowana (rozkładana) przez enzym monoaminooksydazę (MAO), osoby zażywające leki z grupy inhibitorów MAO powinny unikać spożywania dużych ilości pokarmów zawierających tyraminę.

Inhibitory MAO (IMAO, ang. monoamine oxidase inhibitors) to leki, które hamują oksydazę monoaminową (rozkładającą tyraminę), powodując nagromadzenie tyraminy i niebezpieczne w skutkach interakcje. Substancja pobudza układ adrenergiczny, powodując uwolnienie noradrenaliny z zakończeń nerwowych i adrenaliny z nadnerczy.

IMAO są stosowane w przypadku chorób, w których ilość neurotransmiterów w układzie nerwowym odbiega od fizjologicznej normy. Efektem działania inhibitorów MAO jest zwiększenie stężenia między innymi serotoniny i dopaminy.

Co grupy inhibitorów monoaminooksydazy należą leki przeciwdepresyjne (na przykład moklobemid), leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona, niektóre leki przeciwbakteryjne, leki przeciwgruźlicze.

4. Jakie są skutki spożycia dużej ilości tyraminy?

Kumulacja tytaminy w organizmie może prowadzić do wzrostu ciśnienia tętniczego i zwiększenia częstotliwości rytmu serca (tyramina może pobudzać komórki nerwowe do uwalniania noradrenaliny, hormonu zwiększającego ciśnienie krwi i tętno).

Mogą pojawić się wymioty, niepokój, dreszcze, bladość, pocenie się oraz zapaść, a w skrajnych przypadkach niewydolność i zawał serca, udar mózgu lub śpiączka. Gwałtowny wzrost ciśnienia tętniczego może prowadzić również do krwawień śródczaszkowych. To może stanowić zagrożenie dla zdrowia, ale i życia (także osób zdrowych).

Nadmiar tyraminy może wywoływać takie objawy jak ból głowy, migrena (to dlatego w leczeniu migreny niektórzy lekarze zalecają wypróbowanie diety o niskiej zawartości tyraminy lub bez tyraminy), bóle zamostkowe, sztywność karku, hipertermia i zaburzenia widzenia. Co więcej, tyramina może wpływać na zdrowie psychiczne, wywołując lęk oraz tak spowolnienie, jak i pobudzenie psychoruchowe.

Objawy kliniczne pojawiają się od 30 minut do kilku godzin po spożyciu tyraminy i ustępują zwykle w czasie do 24 godzin. Dzieje się tak, ponieważ nadnercza reagując na tyraminę wysyłając do krwiobiegu katecholaminy, substancje chemiczne działające podczas walki, które działają zarówno jako hormony, jak i neuroprzekaźniki. To podnosi ciśnienie krwi i tętno.

Jaka ilość tyraminy jest niebezpieczna? Osoby z upośledzonym wydzielaniem MAO reagują negatywnie już po spożyciu 5 mg tyraminy jednorazowo. Spożycie tyraminy w ilości około 6 miligramów może stać się przyczyną śmierci (tak zwany efekt serowy). W przypadku osób, które nie mają problemów z metabolizmem tyraminy, jej bezpieczna dawka przyjęta jednorazowo wynosi 200 mg.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.