Tyreotoksykoza – przyczyny, objawy i leczenie
Tyreotoksykoza to pojęcie odnoszące się do zespołu objawów chorobowych, które pojawiają się, gdy w organizmie dochodzi co znacznego podwyższenia stężenia hormonów tarczycy. Przyczyną nieprawidłowości może być zarówno choroba tarczycy, jak i przedawkowanie leków hormonalnych. Sytuacja stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia. Co trzeba wiedzieć?
1. Co to jest tyreotoksykoza?
Tyreotoksykoza (thyrotoxicosis) to zespół objawów klinicznych związanych z nadmiarem hormonów tarczycy we krwi: tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). To jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych. Dotyczy około 2% populacji dorosłych, częściej u kobiet. U dzieci pojawia się rzadko.
2. Przyczyny tyreotoksykozy
Tyreotoksykoza to inaczej nadmiar hormonów tarczycy we krwi, który może pojawić się z wielu przyczyn. Za nieprawidłowość odpowiada nie tylko jawna nadczynność tarczycy, to jest sytuacja, gdy tarczyca zwiększa produkcję swoich hormonów lub te są wytwarzane poza tarczycą, na przykład przez wole jajnikowe.
Do znacznego podwyższenie stężenia hormonów tarczycy może dojść wskutek nieumyślnego przedawkowania przez pacjenta leków (doustnych preparatów hormonów tarczycy).
Inne przyczyny niekontrolowanego uwalniania hormonów tarczycy to:
- choroba Gravesa-Basedowa
- wole guzkowe toksyczne: pojedynczy autonomiczny guzek toksyczny, wole wieloguzkowe toksyczne,
- rak tarczycy,
- gruczolak przysadki produkujący TSH,
- poporodowe zapalenie tarczycy,
- ostra faza choroby Hashimoto,
- nadczynność tarczycy indukowana jodem,
- nabłoniak kosmówkowy,
- tyreotoksykoza ciążowa. To stan podwyższenia stężenia hormonów tarczycy: tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3) i obniżenia stężenia tyreotropiny (TSH), występujący u niektórych kobiet w czasie ciąży, przypominający nadczynność tarczycy.
3. Objawy tyreotoksykozy
Tyreotoksykoza to kliniczne następstwo toksycznego działania nadmiaru hormonów tarczycy na organizm. Skutki ich patologicznie wysokiego stężenia w organizmie mogą być bardzo uciążliwe, a niektóre stanowią zagrożenie dla zdrowia.
Do objawów tyreotoksykozy zalicza się:
- objawy ze strony układu nerwowego: pobudliwość psychiczna, niepokój, chwiejność emocjonalna, drażliwość, bezsenność, płaczliwość,
- objawy ze strony układu krążenia: tachykardia, kołatanie serca, nadciśnienie skurczowe, migotanie przedsionków, szmer śródskurczowy, obrzęki,
- objawy ze strony układ pokarmowego: zwiększona perystaltyka żołądka, biegunki, częste stolce, zaburzenia wchłaniania, spadek masy ciała,
- objawy skórne: zaczerwienienie twarzy, wzmożona potliwość, uczucie gorąca, wypadanie włosów, nadmierna pigmentacja,
- ginekomastia, czyli przerost sutka u mężczyzn,
- objawy ze strony układu mięśniowego: zmniejszenie masy mięśniowej, osłabienie siły mięśniowej, zmiany w układzie ruchu, zaburzenia w funkcjonowaniu mięśni (miopatie),
- nasilanie procesu resorpcji kości. To prowadzi do osteopenii (stan, w którym mineralna gęstość kości jest zbyt niska), a następnie do osteoporozy. Kości stają się coraz cieńsze, mniej odporne na obciążenia i bardziej podatne na złamania,
- objawy ze strony narządu wzroku (gdy przyczyną jest choroba Gravesa i Basedowa). To
- objaw Graefego (przy śledzeniu zniżającego przedmiotu gałka oczna porusza się szybciej od powieki, przez co widać rąbek twardówki między tęczówką a powieką),
- objaw Kochera (przy śledzeniu podnoszącego się przedmiotu widać biały rąbek twardówki między tęczówką a powieką górną),
- objaw Mobiusa (brak umiejętności utrzymania gałek ocznych w pozycji zbieżnej i ich rozejście),
- objaw Stellwaga (rzadkie mruganie),
- objaw Dalrymple’a (nadmierne rozszerzenie szpary powiek).
4. Diagnostyka i leczenie
W diagnostyce bardzo ważne jest nie tylko ustalenie przyczyny dolegliwości, na jakie narzeka pacjent, ale i podłoża problemu. Od tego bowiem zależy leczenie. Podstawą rozpoznania jest przeprowadzenie przez lekarza badania podmiotowego i przedmiotowego, a także analiza wyników badań laboratoryjnych.
Kluczowe jest ustalenie poziomu hormonów tarczycy: TSH, T3 i T4. Terapia jest bardzo ważna, ponieważ tyreotoksykoza może przejść w tarczycowy przełom hipermetaboliczny.
To stan, w którym dochodzi do zagrażającego życiu gwałtownego uwolnienia hormonów tarczycy. Dzieje się tak w przypadku pacjentów z nierozpoznaną lub nieprawidłowo leczoną nadczynnością tarczycy. Sytuacja jest poważna, stanowi zagrożenie życia. Śmiertelność wśród pacjentów wynosi nawet 50%.
Leczenie tyreotoksykozy ma na celu utrzymanie prawidłowego stężenia hormonów tarczycy. Polega ono na hamowaniu produkcji hormonów tarczycy przez leki z grupy tak zwanych tyreostatyków oraz hamowaniu skutków działania hormonów tarczycy przez leki z grupy beta-adrenolityków. Jeśli do tyreotoksykozy doszło w wyniku przedawkowania leków podawanych w leczeniu niedoczynności tarczycy, należy zmodyfikować ich dawkę.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.