Wątroba - położenie, budowa, funkcje, dieta
Wątroba (z języka greckiego: hepar) jest największym gruczołem w organizmie człowieka oraz jednym z elementów układu pokarmowego. U mężczyzn waga wątroby osiąga od 1500 do 1700 gram, natomiast u kobiet od 1300 do 1500 gram. Wagę wątroby o dodatkowe 500-800 gramów zwiększa natomiast wypełnienie krwią.
1. Charakterystyka, położenie i budowa wątroby
Wątroba zajduje się po prawej stronie ciała – leży pod przeponą, w prawym podżebrzu. Częściowo przechodzi do górnego podbrzusza i lewego podżebrza. Wątroba zbudowana jest z czterech płatów: prawego (jest największy), lewego, czworobocznego praz ogoniastego. W większości pokrywa ją otrzewna, a sam miąższ – błona określana jako torebka wątrobowa.
2. Funkcje wątroby
Wątroba jest bardzo ważnym narządem w organizmie ludzkim. Pracuje nieprzerwanie, niczym fabryka. To właśnie w wątrobie odbywa się przemiana składników, które dostarczamy wraz z pożywieniem. Po transformacji przeprowadzonej przez ten narząd uzyskiwane są niezbędne do życia związki. Przykładowo białka strawione e jelicie do aminokwasów są wchłaniane do krwi, z nią trafiają do wątroby, która wytwarza z nich białka budujące organizm człowieka lub białka pełniące określ one funkcje, np regulujące krzepliwość krwi.
Jednak największą pracę wykonuje wątroba, gdy ma do czynienia z tłuszczami – ulegają one transformacji w lipoproteiny i cholesterol. Z niego w dalszej kolejności produkowana jest żółć. I tutaj koło się zamyka, ponieważ bez żółci nie byłoby możliwe prawidłowe trawienie tłuszczy w jelicie. Organizm nie potrafiłby także wchłaniać witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, czyli witamin A, D, E i K.
Do innych funkcji wątroby należy gospodarka węglowodanami. Największy ludzki narząd przetwarza dostarczaną z pożywieniem glukozę (podstawowe paliwo dla funkcjonowania ciała) na glikogen. Wątroba uwalnia ponownie glukozę z glikogenu, gdy organizm potrzebuje zastrzyku energii.
Wątroba gromadzi także witaminy A, D, B12 i żelazo. Przechowuje również niezbędny organizmowi do życia tłuszcz.
Jednak z punktu widzenia całego organizmu ludzkiego najważniejszą funkcją wątroby jest neutralizacja różnego pochodzenia toksyn. Przechodzą przez nią zarówno te dostarczane przez układ pokarmowy, jak i te produkowane przez organizm. Wątroba potrafi poradzić sobie z zanieczyszczającymi ciało lekami, bakteriami, wydzielonymi w nadmiarze hormonami, alkoholem i amoniakiem.
Niewłaściwe odżywianie może mieć istotny negatywny wpływ na funkcję wątroby i nasze samopoczucie.
3. Objawy i przebieg niewydolności wątroby
O tym, że nasza wątroba potrzebuje pomocy organizm informuje dużo wcześniej. Jednym z objawów niedomagającego gruczoły są liczne piegi, znamiona barwnikowe i brodawki, a także wzdęcia, niestrawność, biegunka, gorycz w ustach.
Typowym objawem jest zmiana koloru stolca i rytmu wypróżnień.
Często zdarza się, że przewlekła niewydolność wątroby przebiega bezobjawowo. Dopiero gdy uszkodzeniu ulegnie znaczna część narządu, pojawiają się pierwsze symptomy choroby. Mogą to być: brak apetytu, nagły spadek masy ciała, bóle brzucha odczuwalne po prawej stronie, odbijanie po spożyciu posiłku oraz nudności.
W nieleczonych przypadkach pojawia się następnie żółtaczka – związana z zaburzoną gospodarką żółcią, na nawet zaburzenia świadomości. Objawy te diagnozowane są zazwyczaj od 4 do 26 tygodni po uszkodzeniu wątroby.
Przewlekła niewydolność wątroby jest najczęściej wynikiem wirusowego zapalenia wątroby np.HBV lub HCV, nadużywania alkoholu lub wpływu toksyn.
W przypadku ostrej niewydolności, przyczyną jest zazwyczaj zatrucie lekami lub innymi toksynami, najczęściej grzybami, wirusowego zapalenia wątroby i innych chorób dotyczących tego narządu: choroby Wilsona, wstrząsu, przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia.
4. Dieta jako profilaktyka w chorobach wątroby
W chorobach wątroby i w profilaktyce uszkodzenia wątroby pomocna jest dieta.
Taka dieta powinna zawierać takie produkty jak: warzywa (najlepiej gotowane na parze), nasiona (fasolę, groszek, soczewicę, ryż, siemię lniane i inne), pełnoziarniste pieczywo, ryby morskie, zdrowe tłuszcze (oleje tłoczone na zimno), miód, zioła i owoce. Unikajmy jednocześnie alkoholu, nabiału, czerwonego mięsa, pieczywa białego, cukru, prażonych orzeszków.
W razie uszkodzenia wątroby warto poddać się diagnostyce u lekarza a w razie zalecenia leczenia dokładnie się do niego zastosować.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
