Trwa ładowanie...

Zajęcza warga. Jak leczy się rozszczep wargi?

Zajęcza warga to nie tylko problem estetyczny.
Zajęcza warga to nie tylko problem estetyczny. (123RF)

Rozszczep wargi i podniebienia, znany także jak zajęcza warga, nie jest wyłącznie problemem natury estetycznej. Rozszczep wargi i podniebienia to jedna z wrodzonych wad rozwojowych, która może doprowadzić do wielu zaburzeń. Zajęcza warga może być jednak zoperowana. Jakie efekty daje zabieg? Jakie są przyczyny zajęczej wargi?

spis treści

1. Rozszczep wargi i podniebienia – wada rozwojowa i jej charakterystyka

Rozszczep wargi i podniebienia, inaczej zajęcza warga, jest przerwaniem ciągłości anatomicznej tkanek jamy ustnej oraz nosa. Zajęcza warga jest najczęstszą anomalią występującą w okolicy twarzy.

Czasami dotyczy ona wargi, podniebienia lub wargi oraz podniebienia jednocześnie. Wada częściej dotyczy chłopców. Problem zdrowotny rozwija się we wczesnym życiu płodowym, między szóstym, a dwunastym tygodniem.

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Warga zajęcza jest rozpoznawana najczęściej w chwili narodzin. Może się też zdarzyć, że lekarz zauważa ją już w czasie badania USG w ciąży.

2. Przyczyny zajęczej wargi

Przyczyny zajęczej wargi są różne. Z jednej strony istotne okazują się być czynniki genetyczne, z drugiej – czynniki śrdodowiskowe. Zajęcza warga może wystąpić u dziecka, którego matka we wczesnym okresie ciąży:

Istotne znczenie w zaburzeniu kształtowaniu się wargi i podniebienia ma też:

Rekomendowane przez naszych ekspertów

3. Zajęcza warga – powikłania

Zajęcza warga to nie tylko problem estetyczny. Noworodki z rozszczepem mają często problemy z ssaniem piersi czy butelki. Konieczna jest też stała opieka:

Zajęcza warga u dzieci może powodować u nich problemy ze słuchem, wady wymowy oraz nieprawidłowy rozwój zębów. Niektóre dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia czują się mało pewne siebie i potrzebują pomocy psychologa dziecięcego. Wada stanowi częstą częsta przyczynę odrącenia ze strony rówieśników, a czasem nawet zaburzeń emocjonalnych.

4. Zajęcza warga – rodzaje rozszczepów

Rozszczep wargi występuje wówczas, gdy dziecko rodzi się ze zrośniętymi strukturami podniebienia oraz niezrośniętymi wargami. Zazwyczaj, ten rodzaj rozszczepu dotyczy górnej wargi. Czasami rozszczep wargi u noworodka ujawnia się w formie częściowego bądź niekompletnego (niecałkowitego) rozszczepu.

Wówczas u dziecka zaobserwować można niewielką przerwę w obrębie wargi. Niektóre maluchy rodzą się z kolei z rozszczepem kompletnym (całkowitym). U nich zaobserwować można szczelinę rozciągającą się aż do nosa. Rozszczep wargi może obejmować jedną stronę, tzw. rozszczep jednostronny, bądź obie strony. Ten drugi nazywany jest rozszczepem obustronnym.

Rozszczep podniebienia powstaje we wczesnym okresie rozwoju płodu. Dziecko dotknięte tą wadą posiada szczelinę, która wynika z braku połączenia struktur podniebienia. Problem zdrowotny może współwystępować z inną wadą – rozszczepem wargi, w takiej sytuacji mówi się o rozszczepieniu wargi i podniebienia.

U niektórych dzieci rozszczepienie rozciąga się na część lub na całość podniebienia miękkiego. Zdarza się, że dziecko ma rozszczep podniebienia twardego, aż do tyłu dziąsła górnego.

Rozszczepienie wargi i podniebienia może obejmować jedną bądź obydwie strony wargi, podstawy nosa, dziąsła oraz podniebienia. Diagnozuje się zarówno obustronny rozszczep wargi i podniebienia jak i jednostronny rozszczep wargi i podniebienia. U niektórych dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia zaobserwować można nos oraz wyrostek zębowy w stanie nienaruszonym.

5. Diagnostyka rozszczepów w badaniu USG

Rozszczep wargi i podniebienia jest możliwy do wykrycia już w drugim trymestrze ciąży, a dokładnie w szesnastym tygodniu ciąży. Narzędziem diagnostycznym, które umożliwia wykrycie tej częstej wady wrodzonej jest badanie obrazowe określane mianem ultrasonografii.

6. Zajęcza warga – jak zapobiegać?

Zajęcza warga jest wadą rozwojową, z którą każdego roku rodzi się około ośmiuset dzieci. Na rozwój wady mogą wpływać zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe, dlatego w trakcie ciąży przyszłe matki powinny pamiętać o stosowaniu zbilansowanej, zdrowej diety oraz suplementacji kwasu foliowego.

Zapobieganie zajęczej wardze powinno opierać się również zdrowych nawykach. Podczas ciąży przeciwwskazane jest stosowanie jakichkolwiek używek np. papierosów, alkoholu czy narkotyków. Dodatkowo, nie zaleca się ciężarnym stosować silnie działających leków zawierających substancje teratogenne.

7. Opieka nad dzieckiem z zajęczą wargą – na co zwrócić uwagę?

Rozszczepienie wargi i podniebienia powoduje, że dziecko boryka się z zaburzeniami morfologii, a także problemami z narządem żucia, układem oddechowym oraz układem pokarmowym. Wada rozszczepowa wiąże się również z zaburzeniami mowy.

Najmłodsze dzieci mają problem z prawidłowym ssaniem pokarmu. Wynika to z faktu, że w ich jamie ustnej nie powstaje ciśnienie ujemne. Brak podziału między jamą nosową i ustną a gardłem górnym i środkowym sprawia również, że dziecko nie może prawidłowo połykać. U tych maluchów pierścień mięśniowy, w skład którego wchodzi mięsień okrężny ust, mięśnie policzkowe oraz górny zwieracz gardła nie działa tak jak powinien.

Brak możliwości wytworzenia ciśnienia ujemnego podczas karmienia, które jest niezbędne podczas ssania piersi sprawia, że dziecko nie może być karmione naturalnym pokarmem z piersi (tj. mleko matki). Istnieje duże ryzyko, że dziecko mogłoby się udusić w trakcie karmienia.

U dzieci, które urodziły się z tzw. zajęczą wargą mogłoby wystąpić także zachłystowe zapalenie płuc. Noworodki z rozszczepem wargi i podniebienia karmione są na oddziale neonatologicznym za pośrednictwem specjalnej sondy. Po powrocie do domu wymagają one specjalnej opieki. Karmienie takich dzieci powinno odbywać się z użyciem specjalnych smoczków.

8. Mowa rozszczepowa u dziecka – zalecenia terapeutyczne

Mowa rozszczepowa (łac. dyslalia palatina) określana jest również mianem mowy podniebiennej lub palatolalii. Większość dzieci, które urodziły się z tzw. zajęczą wargą, dotknięta jest zaburzeniami procesu kształtowania dźwięków mowy. Różnice między sposobem wysławiania się osób z rozszczepem podniebienia, a osób w pełni zdrowych dotyczą nie tylko systemu fonologiczno-fonetycznego, ale również rozwoju innych poziomów języka.

U dziecka mające rozszczep wargi i podniebienia występuje mniejsza intensywność ekspresji werbalnej. Maluch może również tworzyć krótsze opowiadania oraz opisy. Wady wymowy mogą utrzymywać się mimo przeprowadzonych operacji. Występuje zaburzenie w wymowie samogłosek, jak i spółgłosek.

Dziecko nie potrafi w sposób prawidłowy wypowiadać głosek D oraz T. Dzieci z rozszczepem wargi oraz podniebienia rzadziej także inicjują rozmowy z innymi osobami, niemniej jednak podejmują wymianę zdań, gdy zostaną do tego zachęcone.

Dziecko z zajęczą wargą wymaga terapii logopedycznej. Terapia umożliwia maluchowi komunikację językową, ale również w późniejszym czasie, pomaga zlikwidować nosowanie. Czasami, gdy warunki anatomiczne są sprzyjające, dziecko robi niesamowite postępy. Regularne wizyty u logopedy pomagają dziecku usprawnić artykulację na tyle, że maluch jest w stanie realizować poprawnie głoski.

Zajęcza warga u dzieci może powodować pewne problemy natury psychologicznej. W takiej sytuacji zalecana jest wizyta u terapeuty dziecięcego. Warto podkreślić, że rozszczepy wargi i podniebienia obejmują pewną gamę stanów, które wymagają regularnej opieki laryngologicznej, logopedycznej, audiologicznej czy ortodontycznej.

9. Jak leczy się zajęczą wargę?

Jak wygląda leczenie zajęczej wargi? Okazuje się, że zajęcza warga u noworodka niemal od razu kwalifikuje dziecko do zabiegu chirurgicznego. To zresztą jedyny sposób leczenia. W trakcie operacji lekarz zszywa wargę, a w razie konieczności również podniebienie.

Im wcześniej zabieg zostanie wykonany, tym większe szanse na pozytywne zakończenie leczenia. Zdarza się jednak, że jedna operacja okazuje się niewystarczająca. Kolejne zabiegi mają najczęściej na celu poprawę kształtu nosa lub wargi. Dziecko może zostać poddane np. korekcyjnej plastyce nosa.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze