Zdrowie mózgu w świadomości Polaków. Badanie BioStat dla WP
Z badania przeprowadzonego przez BioStat dla WP abcZdrowie wynika, że trzy czwarte Polaków narzeka na problemy z koncentracją i pamięcią. Aż 29 proc. osób biorących udział w badaniu przyznało, że żyje w stresie i często mierzy się z przemęczeniem. Okazuje się, że niewielki odsetek badanych wiąże kondycję umysłową z dietą. Tymczasem, jak pokazują badania, może ona odegrać kluczową rolę w funkcjonowaniu naszego mózgu i w opóźnieniu procesów starzenia.
1. Problemy z pamięcią i koncentracją
We współpracy z Centrum Badawczo-Rozwojowym BioStat zapytaliśmy Polaków o ich świadomość dotyczącą funkcjonowania mózgu i sprawności umysłowej. Problemy z koncentracją i pamięcią mogą dotknąć każdego, niezależnie od wieku. Badania wskazują, że skala problemu w polskim społeczeństwie jest ogromna.
71,6 proc. uczestników badania BioStat i WP przyznaje się do problemów z koncentracją i zapamiętywaniem informacji. 59,6 proc. wskazuje, że pojawiają się one sporadycznie, a w przypadku 12 proc. - często. Zaledwie 28,4 proc. ankietowanych nie skarżyło się na tego typu dolegliwości.
Wśród uczestników badania 58 proc. pracuje umysłowo i często musi się skupiać się na konkretnych zagadnieniach.
Eksperci wskazują, że w ostatnim czasie rośnie liczba pacjentów, którzy zgłaszają się do lekarzy z tego typu problemami. U wielu z nich może to mieć związek z powikłaniami pocovidowymi.
- Dużo osób zgłasza się po przebytym rok temu COVID-19. Mówią, że nadal odczuwają efekty pogorszonej pamięci, koncentracji. Pacjenci mają też problem z nadmierną męczliwością, zawrotami głowy. Nierzadko przechorowanie COVID-19 nasila u nich istniejące już dolegliwości neurologiczne, takie jak neuralgie czy neuropatie. Często obserwuję również nakładające się na to wszystko objawy psychiczne, czyli obniżenie nastroju czy zaburzenia lękowe - mówi dr Adam Hirschfeld, neurolog z poznańskiej kliniki PsychoMedic.
2. Im młodsi, tym bardziej zmęczeni
Co drugi biorący udział w badaniu przyznaje, że od czasu do czasu dotyka go stres i zmęczenie. Często mierzy się z tymi problemami blisko 29 proc. mieszkańców naszego kraju. Na uwagę zasługują zwłaszcza inne dane - okazuje się, że im młodsza grupa badanych, tym częściej mówi o przemęczeniu i stresie. Na częste zmęczenie i zestresowanie narzeka 37 proc. badanych między 18. a 29. rokiem życia, 35 proc. w wieku 30-39 lat oraz 32 proc. czterdziestolatków.
3. W jaki sposób można poprawić kondycję umysłu?
Polacy zapytani o to, w jaki sposób najlepiej poprawić sprawność umysłu, w pierwszej kolejności wskazywali na uprawianie sportu (34 proc.), a na drugim miejscu na rozwiązywanie krzyżówek (29 proc.).
Znaczenie odpowiedniej diety dla sprawności umysłu docenia 18 proc. respondentów, zaś 11 proc. uważa, że najlepszym sposobem jest przyjmowanie witamin. Blisko 7 proc. zauważa, że pomocna może być również joga.
Z analizy wynika, że rolę sportu w utrzymaniu dobrej kondycji umysłowej częściej doceniają mężczyźni. Panie chętniej w takiej sytuacji stawiają np. na krzyżówki.
4. Dieta jest najlepsza dla mózgu
Zdrowie mózgu zaczynamy doceniać z reguły dopiero wtedy, kiedy zaczynają się poważne problemy zdrowotne. Tymczasem to nasz styl życia ma kolosalnym wpływ na jego funkcjonowanie. Znaczenie ma regularna aktywność fizyczna, odpowiednia ilość snu, ale również dieta. Neurolog dr Adam Hirschfeld zwraca uwagę na to, że w ostatnim czasie coraz częściej mówi się o wpływie diety na pracę naszego umysłu.
- W jednym z badań naukowych zbierano szczegółowe informacje dotyczące zwyczajów żywieniowych w grupie 1499 osób, a następnie w odstępach czteroletnich przez niemal 30 lat oceniano ich funkcje poznawcze. Badacze chcieli sprawdzić, czy istnieje korelacja pomiędzy dietą a funkcjonowaniem mózgu. Taką zależność faktycznie odnaleziono i dotyczyła ona osób uwzględniających w swojej diecie więcej wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA) np. omega-3 i witaminy E. Wraz z upływającym czasem obserwowano u tych osób wyższy poziom funkcji poznawczych - wyjaśnia neurolog.
Lekarz mówi, że podobne wnioski płynęły z badań analizujących zależność ilości spożywanych warzyw, owoców i kondycji mózgu w grupie 30 tys. osób. Podczas testów funkcji poznawczych okazało się, że osoby uwzględniające w diecie pięć-sześć porcji warzyw i owoców dziennie uzyskiwały o 34 proc. wyższe wyniki, w stosunku do osób spożywających ich najmniej. Przy czym najlepsze rezultaty dotyczyły spożywania zielonych warzyw liściastych, warzyw bogatych w karotenoidy i jagód.
Na lepszą pamięć, sprawniejszą naukę, czy wyższą czujność - pozytywnie wpływają równie flawonoidy, obecne m.in. w pomarańczach.
- Niektóre z badań potwierdziły, że wypijanie takiego świeżo tłoczonego soku poprawia nasze funkcje poznawcze w sposób zarówno przewlekły, jak i doraźny. Podobną zależność odkryto wobec ziaren kakaowca, których spożycie zwiększa przepływ krwi przez niektóre rejony mózgu. Zawarte w nich flawonole okazują się skuteczne wobec zespołu przewlekłego zmęczenia, zmniejszając uczucie wyczerpania i poprawiając jakość snu. Wskazano, że osoby wykonujące intelektualnie wymagające zadania wykazują mniejsze odczucie zmęczenia. Ponadto zaobserwowano, że konsumpcja kakao wpływa korzystnie na wartości ciśnienia tętniczego i prawdopodobnie również na gospodarkę cukrową, uwrażliwiając komórki organizmu na działanie insuliny - tłumaczy dr Hirschfeld.
- Innym z przykładów flawonoidów są antocyjanidyny zawarte np. w owocach wiśni, borówkach, czy porzeczkach. Analizy tych związków potwierdziły poprawę funkcji poznawczych i korzystniejszy profil metaboliczny przy ich kilkumiesięcznym, regularnym spożywaniu - zaznacza ekspert.
5. Mózg lubi kwasy omega-3
W badaniu przeprowadzonym przez BioStat - 61 proc. uczestników przyznało, że nie wie, jaką rolę w zachowaniu dobrej kondycji mózgu spełniają witamina B5 i kwas DHA. Wiedzę na ten temat deklarowało niespełna 39 proc. pytanych.
Joanna Nowacka, dietetyk kliniczny wyjaśnia, że kwasy omega-3 mają niebagatelne znaczenie dla naszego mózgu, bo aż 60 proc. jego suchej masy to właśnie kwasy tłuszczowe.
- To właśnie dzięki tym kwasom poprawia się jego praca, a nasz mózg chroniony jest przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki. Kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 dzięki swojemu działaniu zmniejszają także stan zapalny organizmu, poprawiają działanie synaps oraz warunkują lepsze przewodnictwo nerwowe - mówi specjalistka.
W jej ocenie spożywanie suplementów diety z apteki, które dostarczają omega-3 jest dobrym rozwiązaniem, ale warto pamiętać, że nie zastąpi to spożywania tych kwasów wraz z codzienną dietą. - Najlepszym rozwiązaniem jest włączenie do diety takich produktów, jak tłuste ryby morskie, orzechy, pestki i nasiona oraz dobrej jakości oleje roślinne - radzi Nowacka.
Pożywieniem dla układu nerwowego są nazywane również witaminy z grupy B, jak kwas pantotenowy, czyli wit. B5. Są one rozpuszczalne w wodzie, co powoduje, że trzeba je uzupełniać za pomocą właściwej diety bądź suplementacji.
Eksperci podkreślają, że dzięki odpowiednio skomponowanemu jadłospisowi możemy spowolnić procesy starzenia, poprawić zdolności uczenia i koncentracji. Nieocenione znaczenie ma też dobra jakość snu i odpoczynek.
- Dobrze odżywiony umysł to także lepszy stan emocjonalny i psychiczny. Należy pamiętać o tym, że naszemu mózgowi nie służą głodówki, dlatego też zalecane jest regularne spożywanie posiłków. Codzienna dieta dla mózgu powinna obfitować w kwas foliowy, magnez, antyoksydanty, wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz węglowodany złożone. Na właściwy stan psychofizyczny mózgu wywierają wpływ neuroprzekaźniki jak serotonina i adrenalina, którego prekursorami są aminokwasy - dlatego też w codziennej diecie nie może zabraknąć źródeł pełnowartościowego białka - przypomina Joanna Nowacka.
Dietetyczka przypomina o jeszcze jednej, kluczowej zasadzie.
- Nie należy zapominać o piciu wody. Bowiem nasz mózg składa się w większości z wody. To właśnie dzięki niej ma on zagwarantowane działanie przewodzenia impulsów nerwowych, tzw. myślenia. Gdy nie dostarczamy sobie odpowiednich ilości płynów - bardzo często zaczyna nas boleć głowa. To właśnie mózg wysyła w ten sposób informacje, że potrzebuje wody - ostrzega ekspertka.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
„Koszt badania został poniesiony przez Möller's. Sponsor nie ma wpływu na metodologię, przebieg ani wyniki badania. Sponsor nie ma także wpływu na treść powyższego artykułu.”
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.