Biostat dla WP: Wzrok Polaków jest z roku na rok coraz gorszy
Z badań przeprowadzonych przez Centrum Badawczo-Rozwojowe BioStat we współpracy z serwisem WP abcZdrowie wynika, że aż 45,5 proc. uczestników sondażu zauważyło u siebie w ostatnim czasie pogorszenie jakości wzroku. Obserwacje potwierdzają okuliści. - Już podczas pandemii zaobserwowaliśmy, że niestety przybyło pacjentów, u których rozwinęły się wady wzroku, w tym przede wszystkim krótkowzroczność – przyznaje dr n.med. Piotr Woźniak, okulista.
1. Polacy z coraz gorszym wzrokiem
Centrum Badawczo-Rozwojowe BioStat we współpracy z serwisem WP abcZdrowie przeprowadziło sondaż świadomości Polaków dotyczący higieny wzroku. O opinię zapytano osoby w wieku powyżej 18 lat, zaś grupa respondentów była reprezentatywna ze względu na wiek i płeć.
Okazało się, że 45,5 proc. uczestników sondażu zauważyło u siebie w ostatnim czasie lekkie pogorszenie jakości wzroku, a kolejnych 11,5 proc. - zdecydowane pogorszenie. 36,1 proc. uważa, że jakość wzroku pozostaje na niezmienionym poziomie, zaś 6,4 proc. nie potrafi tego określić. Poprawę jakości wzroku odnotowało zaledwie 0,5 proc. Aż 69,6 proc. uczestników sondażu przyznało, że nosi okulary korekcyjne lub używa soczewek kontaktowych.
Co istotne, zdecydowane pogorszenie wzroku odczuwały wyraźnie częściej osoby w wieku od 50 do 59 lat (19 proc.) oraz od 40 do 49 lat (15,3 proc.). Lekkie pogorszenie częściej niż średnia zostało odnotowane we wszystkich grupach wiekowych powyżej 40 lat.
Okulista dr Piotr Woźniak przyznaje, że o ile po 40. roku życia pogorszenie wzroku w bliskich odległościach (np. konieczność używania tzw. okularów do czytania) należy uznać za naturalne, o tyle w ostatnim czasie przybyło także młodszych osób, u których nastąpiła progresja wad wzroku.
- Już podczas pandemii zaobserwowaliśmy, że niestety przybyło pacjentów, u których rozwinęły się wady wzroku. Wpływ mogło mieć na to spędzanie czasu przed komputerem w bardzo bliskiej odległości od monitora podczas home office oraz zajęć lekcyjnych, które były przeprowadzane online. Za taką zbyt bliską odległość należy uznać 30-40 cm od ekranu cyfrowego – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie dr Woźniak.
- Po 40. roku życia większość osób potrzebuje okularów do czytania, czyli korekcji do bliży. W Polsce mówi się na to nieładnie "starczowzroczność". Nie jest to jednak choroba, tylko fizjologiczny proces starzenia gałki ocznej - większość osób stosuje okulary do czytania, ale wadę tą można też skorygować dzięki m.in. laserowej korekcji wzroku – dodaje ekspert.
2. Praca przed komputerem wpływa na jakość widzenia
94 proc. respondentów sondażu deklaruje, że czynnie korzysta z komputera. Respondenci deklarujący użytkowanie komputera (N=1003) zostali poproszeni o subiektywną ocenę ilości czasu spędzanego przed monitorem komputera. 36,8 proc. uznało, że spędza przed komputerem raczej dużo czasu. Bardzo dużo czasu spędza 22,7 proc. pytanych. Do przesiadywania „za dużo” przy komputerze przyznało się 10,5 proc. Z kolei 20,7 proc. sądzi, że czas przed monitorem nie jest ani za długi, ani za krótki. "Raczej za mało" – to ocena 7,6 proc., a bardzo mało – 1,7 proc.
Istotną statystycznie zależność dotyczącą subiektywnie odczuwanego czasu przy komputerze odnotowano ze względu na wiek. Przekonanie, że przed komputerem spędzają bardzo dużo czasu, wyraźnie częściej wyrażają osoby w wieku od 30 do 39 lat (27,8 proc. oraz od 40 do 49 lat (26,7 proc.), a raczej dużo – w wieku powyżej 60 lat (41,3 proc.) oraz od 40 do 49 lat (38,5 proc.).
Ta sama grupa (N=1003) miała następnie za zadanie określenie ilości czasu spędzanego przed komputerem. Najliczniejsza grupa 35,1 proc. respondentów szacuje czas przy komputerze na od 4 do 8 godzin dziennie. 31,1 proc. spędza przy monitorze do 4 godzin dziennie, 16,1 proc. - kilka godzin tygodniowo, a 15 proc. od 8 do 12 godzin dziennie. Do większej liczby niż 12 godzin dziennie przed komputerem przyznaje się 2,8 proc. pytanych.
Dr Woźniak wyjaśnia jednak, że to nie sam czas spędzany przed komputerem ani nawet emitowane z niego światło niebieskie wpływają na wzrok tak negatywnie, jak niewielka odległość, która dzieli nas od ekranu.
- Warto obalić pewien mit, który głosi, że światło niebieskie uszkadza plamkę, czyli miejsce, w którym jest najwięcej fotoreceptorów i który odpowiada za bardzo dobre widzenie. Badania przeprowadzone m.in. przez naukowców z Harvard Medical School dowodzą, że światło niebieskie nie wpływa na progresje groźnych chorób plamki - podkreśla okulista.
- Istnieją badania, które dowodzą, że ilość czasu, którą powinniśmy spędzić przed ekranem komputera, aby emitowane z niego światło wyrządziło nam nieodwracalne szkody w oku, przewyższa długość statystycznego życia – dodaje ekspert.
Dr Woźniak zaznacza, że światło niebieskie, które jest emitowane z ekranu komputera, może powodować przejściowe dolegliwości, które manifestują się dyskomfortem, pieczeniem czy suchością oczu.
- Istnieje nazwa określająca zespół tych objawów i jest to tzw. syndrom zmęczenia cyfrowego. Najczęściej występuje właśnie u osób, które pracują przed monitorem, w pomieszczeniu klimatyzowanym ze sztucznym oświetleniem. Poza zaczerwienionym okiem i wyraźnym dyskomfortem, w tym także bólem oczu, pojawia się również ból mięśni obręczy barkowej, który jest efektem złej postawy w trakcie pracy – tłumaczy dr Woźniak.
- Oprócz wymienionych wyżej dolegliwości, światło niebieskie wpływa na wydzielanie melatoniny, czyli na nasz rytm domowy. Prawdą jest, że nie powinniśmy spędzać czasu przed komórką przed pójściem spać, ponieważ może to pogarszać nasz sen, możemy być niewyspani czy lekko zestresowani – dodaje okulista.
3. Jakie są sposoby na poprawę jakości widzenia?
Wśród sposobów na poprawę jakości widzenia najczęściej wskazywane jest prawidłowe oświetlenie (74 proc. wskazań). 59,1 proc. respondentów uważa, że należy oszczędzać wzrok (np. ograniczając pracę przed ekranem). 47,4 proc. stawia na odpowiedni czas snu, 43,2 proc. zabezpiecza się przed promieniowaniem (np. za pomocą okularów), natomiast 39,2 proc. pracuje przy ekranie o odpowiednich parametrach (np. rodzaj wyświetlacza, o wyższej rozdzielczości itd.).
Dla poprawy jakości widzenia można stosować ćwiczenia mięśni oka zdaniem 18,9 proc., a według 18,6 proc. - ograniczać substancje szkodliwe (np. papierosy).
- Palenie papierosów wpływa na szereg chorób, w tym chorób okulistycznych – zwłaszcza na rozwój zwyrodnienia plamki żółtej. Noszenie właściwych okularów przeciwsłonecznych jest wskazane, ponieważ nigdy nie wolno patrzeć na słońce, dlatego że może wtedy dojść do nieodwracalnego uszkodzenia plamki i chorób, które się z tym wiążą – potwierdza lekarz.
Dr Woźniak wymienia też szereg innych czynników, które mogą poprawiać jakość wzroku, a które nie zostały wymienione przez respondentów.
- Ponadto warto stosować nawilżające krople do oczu i co 20 min. robić sobie przerwy w patrzeniu na monitor. Przez 20 sekund należy patrzeć na przedmioty oddalone o sześć metrów po to, aby rozluźnić akomodację. Warto również poprawić warunki panujące w pomieszczeniu, np. zmniejszyć intensywność klimatyzacji i zadbać o dopływ światła dziennego, ponieważ one także mogą powodować dyskomfort. Kobiety, które malują oczy, powinny zadbać o właściwy demakijaż, i prawidłową higienę brzegów powiek. Dzieci w celu poprawy jakości widzenia powinny dodatkowo częściej przebywać na świeżym powietrzu – dodaje okulista.
Niezwykle ważne jest przychodzenie na wizyty kontrolne do okulisty.
- Jest to najistotniejsze, ponieważ to nieskorygowane wady wzroku oraz brak regularnych kontroli u okulisty w głównej mierze odpowiadają za rozwój wielu chorób okulistycznych. Jest to bardzo ważne zwłaszcza u dzieci, aby te wady wcześnie wykryć i je skorygować. Niestety pacjenci najczęściej odwiedzają okulistę, dopiero kiedy ze wzrokiem zaczyna się dziać coś niedobrego. Bardzo rzadko przychodzą profilaktycznie. Tymczasem pierwsze badanie okulistyczne powinno zostać wykonane już w pierwszych latach życia. Dorośli powinni zaś odwiedzać gabinet okulistyczny raz na dwa lata – tłumaczy dr Woźniak.
4. Co z suplementami diety?
Zdaniem 32,9 proc. respondentów dobrym sposobem na poprawę jakości widzenia są witaminy, a suplementy diety – według 28,4 proc. Na odpowiednią dietę wskazało 18 proc.
Respondenci zapytani o to, jak na wzrok wpływa zeaksantyna i luteina odpowiadali najczęściej, że słyszeli o nich, ale nie wiedzą dokładnie, jak wpływają na wzrok (29,7 proc. wskazań) lub że nie wiedzą, jak substancje te wpływają na wzrok (29,5 proc.). 26 proc. ankietowanych wie, że to związki konieczne do wyraźnego widzenia.
Z kolei 12,7 proc. twierdzi, iż są to składniki substancji nawilżających oko, a 2,2 proc. - że wspomagają one przy leczeniu alergii. 21,6 proc. ankietowanych zaznaczyło, że kwasy omega 3, to związki konieczne do wyraźnego widzenia.
Katarzyna Gałązkiewicz, dziennikarka Wirtualnej Polski
Sondaż "Zdrowie Polaków - świadomość dotycząca higieny wzroku" został przeprowadzony we współpracy z WP abcZdrowie – WP.pl od 1 do 2 września 2022 roku przez Centrum Badawczo-Rozwojowe BioStat® metodą CAWI wśród 1067 osób w wieku powyżej 18 lat, zamieszkujących na terenie Polski. Badanie jest reprezentatywne ze względu na płeć i wiek respondentów.
Koszt badania został poniesiony przez Möller's. Sponsor nie ma wpływu na metodologię, przebieg ani wyniki badania. Sponsor nie ma także wpływu na treść powyższego artykułu.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.