Bezdech senny - co to jest, objawy bezdechu sennego, jak leczyć bezdech senny

Obturacyjny bezdech senny to poważna dolegliwość, która często lekceważona jest przez pacjentów. W końcu do chrapania można się przyzwyczaić. Okazuje się jednak, że bezdech może powodować nie tylko uczucie zmęczenia, ale też wpłynąć na poziom złego cholesterolu. Najnowsze badania, przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu British Columbia, analizowały wpływ stymulowanego bezdechu na nasze zdrowie. Wyniki pokazują, że to nie tylko problem chrapania. Zobacz, jak sobie radzić z bezdechem sennym i co może oznaczać.

1. Co to jest bezdech senny?

Zespół bezdechu sennego (ang. Sleep Apnoea Syndrome, SAS) potocznie określa się jako zaburzenia oddechu podczas snu. Bezdech senny objawia się zwykle głośnym chrapaniem, które uniemożliwia spanie partnerowi leżącemu obok w łóżku.

Bezdechem sennym nazywamy epizod braku oddechu, który występuje nagle, podczas snu. Stan taki może spowodować spadki zawartości tlenu w organizmie, co nazywane jest hipoksją. Obturacyjny bezdech senny objawia się chrapaniem podczas spania. Zwykle osoba cierpiąca na bezdech nie zdaje sobie z tego sprawy.

Zobacz film: "Bezdech senny - choroba wielu Polaków"

Jeśli budząc się rano od czujesz się zmęczony i boli cię głowa, prawdopodobnie w nocy chrapałeś. Bezdech sprawia, że nie możesz spać spokojnie, często wybudzasz się i wiercisz w ciągu nocy. Taki przerywany sen wpływa na jakość twojego życia.

Bezdech senny charakteryzuje się wielokrotnymi przerwami w oddychaniu podczas snu. Objawy obejmują nadmierną senność w ciągu dnia, niespokojny sen i głośne chrapanie - często z okresami ciszy, po których następuje ciężkie westchnięcie.

Choroba ta w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 została ujęta pod kodem G47.3.

Bezdech w czasie snu to trudna do zdiagnozowania choroba, która często towarzyszy innym schorzeniom, jak: otyłość, migrena, nadciśnienie czy zaburzenia rytmu serca. Wówczas problemy w oddychaniu podczas snu są składane na karby powyższych dolegliwości.

1.1. Przyczyny bezdechu sennego

Podczas gdy śpimy spada napięcie mięśni, co sprawia że ściany gardła zapadają się. Przyczyną bezdechu sennego są nieprawidłowości w budowie dróg oddechowych. Należą do nich: skrzywiona przegroda nosowa, nieprawidłowa budowa żuchwy, polipy, przerośnięta tkanka oraz zbyt wiotkie mięśnie podniebienia.

Bezdechowi sennemu sprzyjają również otyłość i picie alkoholu. W grupie ryzyka są również osoby, które objadają się przed snem i palą papierosy. Przyczyną bezdechu może być też krótka, gruba szyja. Bezdech pojawia się też u osób z nieleczoną niedoczynnością tarczycy lub akromegalią.

1.2. Rodzaje bezdechu sennego

Ze względu na czynniki etiologiczne wyróżnia się trzy typy zespołu bezdechu sennego:

• obturacyjny (obwodowy) bezdech senny – zaburzenia oddychania podczas snu powstają wskutek zwiotczenia mięśni gardła i języka, które blokują całkowicie lub częściowo przepływ powietrza podczas wdechu;
• ośrodkowy bezdech senny – zaburzenia oddychania podczas snu powstają wskutek zaburzeń funkcjonowania ośrodka oddechowego w mózgu;
• mieszany bezdech senny – zaburzenia oddychania podczas snu powstają wskutek neuronalnych zaburzeń napędu oddechowego oraz w wyniku wiotczenia mięśni podniebienia miękkiego i języczka, które utrudniają wentylację płuc.

Zespół bezdechu śródsennego może mieć podłoże genetyczne, gdyż występuje nieraz w rodzinach z pokolenia na pokolenie. Badania wskazują jednak, że nie dziedziczy się samego ryzyka zachorowania na bezdech senny, co raczej podatność na zachorowanie.

2. Objawy bezdechu sennego

Bezdech senny od razu kojarzy się z chrapaniem. Przeważnie jest tak, że osoba chrapiąca nie zdaje sobie sprawy z tego, że cierpi na bezdech senny. Objawem, który może naprowadzić nas na trop jest poranny ból głowy i zmęczenie, mimo pozornie przespanej nocy. Osoba cierpiąca na bezdech senny często wierci się w nocy, śpi niespokojnie, ciągle przekłada poduszki i kołdrę.

Lekarze dzielą objawy bezdechu sennego na nocne i dzienne. Do nocnych należą:

• głośne i nieregularne chrapanie, które przerywane jest nagłą ciszą,
• niespokojny i przerywany sen,
• problemy z zaśnięciem po nagłym przebudzeniu,
• nagłe wybudzenia ze snu, spowodowane brakiem powietrza, którym towarzyszy przyspieszone tętno i oddech,
• potrzeba wychodzenia do toalety w nocy,
• nadmierna potliwość.

Objawy bezdechu sennego, które towarzyszą choremu w dzień, to:

• poranny ból głowy,
• zmęczenie, mimo przespanej nocy,
• suche i spierzchnięte wargi po przebudzeniu,
• senność, która utrudnia normalne funkcjonowanie,
• drażliwość i nerwowość,
• problemy z pamięcią i koncentracją,
• spadek libido u mężczyzn.

Prz bezdechu sennym sen nie spełnia funkcji regeneracyjnej, a cały organizm jest niedotleniony, co skutkuje wymienionymi wyżej objawami.

3. Bezdech senny a ciśnienie krwi

''Chociaż dobrze wiadomo, że bezdech senny jest związany z wysokim ciśnieniem krwi, nasze badania wskazują, że taka sytuacja może rozwinąć się nawet w ciągu jednego dnia. Po sześciu godzinach wahań poziomu tlenu zdolność do regulacji ciśnienia krwi zostaje zaburzona. Te zmiany dotykają również młodych ludzi, którzy nie są narażeni na kumulujący się przez wiele lat efekt bezdechu sennego'' - zaznacza profesor nauk o zdrowiu Glen Foster.

W ramach badania Foster zbadał wpływ powtarzającej się hipoksji na układ krążenia u 10 młodych dorosłych. Uczestnicy badania przez sześć godzin nosili maskę wentylacyjną ze zmiennym przepływem tlenu - podobnie, jak ma to miejsce w bezdechu. Badania wykazały, że bezdech senny oddziałuje na baroreceptory, czyli swego rodzaju ''czujniki'' regulujące ciśnienie krwi.

''Nasze badania potwierdzają, że należy jak najszybciej diagnozować osoby z bezdechem sennym'' - dodaje prof. Foster.

Wyniki badania można przeczytać w magazynie „American Journal of Physiology”.

3.1. Bezdech senny to popularna dolegliwość

Według danych statystycznych, bezdech senny może dotyczyć nawet 2 proc. Polaków. Jest dokuczliwą chorobą nie tylko dla samego pacjenta, ale także dla drugiej osoby, śpiącej w pobliżu. Główne jego objawy to bowiem chrapanie oraz słyszalne przerwy w oddychaniu. Czynnikami ryzyka są między innymi płeć męska, otyłość, wiek powyżej 40 lat, szeroki obwód szyi, picie alkoholu oraz palenie papierosów.

4. Wpływ bezdechu sennego na poziom cholesterolu

Nie dość, że chrapanie utrudnia życie tobie i twoim bliskim, śpiącym z tobą w jednym pokoju, to jeszcze powoduje wzrost szkodliwych substancji we krwi. Mowa o cholesterolu LDL. To on odpowiedzialny jest za tworzenie się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych.

Naukowcy z Uniwersytetu w Gothenburgu przeprowadzili badanie mające wykazać związek między bezdechem sennym a wysokim poziomem cholesterolu LDL u pacjentów. W tym celu przeanalizowali dane medyczne 8600 pacjentów zarejestrowanych w europejskiej bazie danych bezdechu sennego. Znajdują się tam zapiski z 30 ośrodków snu w Europie i Izraelu.

Okazuje się, że u pacjentów z bezdechem obserwuje się podwyższenie poziomu cholesterolu LDL we krwi, przy jednoczesnym obniżeniu dobrego cholesterolu HDL. Im gorsza postać bezdechu, tym poziom cholesterolu jest wyższy.

Jak mówi kierownik badań dr Ludger Grote, bezdech senny może mieć negatywny wpływ na poziom lipidów, co może częściowo wyjaśniać związek między bezdechem a zwiększonym ryzykiem chorób układu krążenia. Jednocześnie doktor tłumaczy, że potrzeba przeprowadzić więcej badań, które pozwolą wyjaśnić tę zależność.

5. Bezdech senny może wpływać na powikłania pooperacyjne

Okazuje się, że bezdech senny może mieć realny wpływ na stan pacjentów, którzy przeszli jakieś zabiegi i operacje. Dlatego większość z nich powinna być najpierw przebadana pod kątem skłonności do bezdechu. Pacjent, u którego jeszcze przed operacją zweryfikuje się, czy ma zaburzenia snu, ma większe szanse na lepszą i szybszą rekonwalescencję po zabiegu.

Dwie najczęściej występujące komplikacje pooperacyjne to zakrzepy w żyłach i nieregularne bicie serca czyli migotanie przedsionków. Problemy te zwykle występują u pacjentów jeszcze przed operacją lecz pozostają niezdiagnozowane, przez co są nieleczone. Zaburzeniom tym zwykle towarzyszy bezdech senny.

Dr Gregg Fonarow, profesor kardiologii na Uniwersytecie w Kalifornii powiedział, że związek pomiędzy rozpoznanym bezdechem sennym i powikłaniami pooperacyjnymi jest dobrze udokumentowany.

''Bezdech senny może prowadzić do stanów zapalnych naczyń krwionośnych i podnosi ryzyko występowania zakrzepów krwi. Dolegliwość ta może powodować większe ryzyko powikłań po operacjach na otwartym sercu pacjenta'' – wyjaśnia dr Fonarow.

Mimo to, badanie nie ustanawia bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy nieleczonym bezdechem sennym a migotaniem przedsionków lub zakrzepami żylnymi.

Wyniki tych badań wciąż są oceniane przez ekspertów, dlatego powinny zostać potraktowane jako wstępne.

W jednym badaniu oceniano ponad 200 pacjentów poddawanych operacji na otwartym sercu między 2013 i 2015 rokiem, aby zobaczyć, jak bardzo bezdech senny wpływa na prawdopodobieństwo wystąpienia migotania przedsionków później.

U prawie 20 procent badanych stwierdzono wysokie ryzyko bezdechu sennego, u dwóch trzecich z nich niskie ryzyko, a prawie 15 procent cierpiało już na te zaburzenia snu.

Osoby cierpiące na ciężki bezdech senny spełniały trzy kryteria: miały ponad 65 lat, były otyłe lub posiadały wysokie ciśnienie krwi.

Główny autor badania, dr Samir Patel, powiedział, że jego zespół odkrył, że osoby z nierozpoznanym bezdechem sennym obarczone były większym ryzykiem zachorowania na migotanie przedsionków w porównaniu do osób, u których bezdech senny był zdiagnozowany i leczony lub u tych, u których ryzyko tego schorzenia było niskie.

Migotanie przedsionków wystąpiło u prawie 70 procent osób z nieleczonym bezdechem sennym. Dr Patel podkreśla, że pacjenci, którzy są przygotowywani do operacji na otwartym sercu powinny przejść badania pod kątem występowania bezdechu sennego, zwłaszcza gdy są w grupie wysokiego ryzyka lub występują u nich objawy, takie jak głośne chrapanie.

## Rozpoznanie bezdechu sennego

Rozpoznanie bezdechu sennego dokonuje się na podstawie tradycyjnego wywiadu lekarskiego i badania laryngologicznego w celu wykluczenia innych przeszkód mogących indukować nieprawidłowości w górnych drogach oddechowych. Ponadto, wykonuje się domowe testy na obturacyjny bezdech senny, które dają ponad 99% pewności diagnozy.

Jeżeli wynik testu okaże się pozytywny, wówczas lekarz musi wykonać badanie snu - badanie polisomnograficzne – obserwowanie pacjenta podczas snu, rejestracja spadku stężenia tlenu we krwi, monitorowanie ruchów klatki piersiowej podczas snu. Dodatkowo można wykorzystać do diagnozy skalę senności Epworth oraz laboratoryjne badanie snu, które w Polsce stosuje się jednak bardzo rzadko ze względu na znaczne koszty diagnostyczne.

6. Leczenie zaburzenia oddychania

W przypadku osób otyłych, u których występuje zespół bezdechu sennego, zaleca się bezwzględnie dietę i monitorowanie wskaźnika masy ciała BMI (ang. Body Mass Index). Osoby cierpiące na zaburzenia oddychania podczas snu powinny przestrzegać abstynencji nikotynowej i alkoholowej.

Zaburzeniom snu można przeciwdziałać, przyjmując odpowiednią pozycję ciała, np. układając się na boku, a nie na plecach. Ponadto, w przypadku bezdechu sennego stosuje się maski nosowe CPAP (ang. Continous Positive Airway Pressure = stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych) oraz aparaty nazębne w celu wysunięcia żuchwy do przodu (ang. Mandibular Advancement Device, MAD).

W ciężkich przypadkach wykonuje się zabiegi tracheotomii, zabiegi tonsillektomii – wycięcia migdałków podniebiennych, septoplastykę – operację przegrody nosowej oraz zabiegi otolaryngologiczne polegające na korekcji zwężonej cieśni gardzieli.

Obecnie trwają badania nad możliwością farmakologicznej stymulacji ośrodka oddechowego w mózgu i wszczepianiem rozrusznika nerwu błędnego. Bezdech senny jako izolowane schorzenie jest stosunkowo mało poznaną chorobą, a do tego prawidłowo diagnozowaną tylko w jednym przypadku na 100 u kobiet i w dziesięciu przypadkach na 100 u mężczyzn.

7. Konsekwencje bezdechu sennego

Według niemieckiej organizacji ADAC, która analizuje stan kierowców, którzy spowodowali wypadki drogowe, ponad 40 proc. z nich cierpi na bezdech senny. Jak wiemy konsekwencją bezdechu sennego jest obniżenie koncentracji. Cierpiący na to zaburzenie ma też wydłużony czas reakcji. To nie wszystko. Osoby cierpiące na bezdech senny są też bardziej podatne na występowanie wysokiego ciśnienia tętniczego, zawału serca, choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu. Znajdują się też w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.