Acetylocholina – źródła, rola, niedobór, nadmiar

Acetylocholina jest organicznym związkiem chemicznym odpowiedzialnym głównie za odpowiednią sprawność mięśni, odpoczynek organizmu oraz pamięć i koncentrację.

1. Jak w organiźmie człowieka wytwarzana jest acetylocholina?

Acetylocholina to neuroprzekaźnik (neuromediator, neurotransmiter) otrzymywany w trakcie reakcji pomiędzy acetylokoenzymem (resztą kwasu octowego) a choliną, która jest katalizowana przy pomocy transferazy acetylocholinowej. Acetylocholina jest więc estrem, czyli organicznym związkiem chemicznym z obydwu tych składników.

Cholina (witamina B4) uchodzi za prekursora acetylocholiny, ponieważ to ona, jako pierwsza powstaje w trakcie syntezy. Następnie zostaje przekształcona w inną substancję, czyli acetylocholinę. Witamina B4 jest ważnym związkiem, który jest niezbędny do funkcjonowania organizmu. Ten składnik odżywczy znajduje się także w komórkach zwierząt i roślin, by pomóc im rosnąć i się rozwijać.

Zobacz film: "Co się dzieje z naszym organizmem, gdy śpimy?"

Acetylocholina działa zaś dokładnie w obwodowym oraz ośrodkowym układzie nerwowym. Substancja przechodzi z przestrzeni międzykomórkowych (międzysynaptycznych) do środka błony komórek postsynaptycznych. To w niej znajdują się receptory, które rozpoznają dany neuroprzekaźnik.

Acetylocholina ma, więc wpływ na dwa rodzaje receptorów układu nerwowego:

● receptory N (nikotynowe) – znajdują się w skupiskach komórek nerwowych oraz powiązaniach nerwowo-mięśniowych; ● receptory M (muskarynowe) – mieszczą się w różnych tkankach np. w strukturach mózgowia, mięśniu sercowym czy mięśniach gładkich.

2. Jaką rolę pełni w organiźmie człowieka?

Acetylocholina pełni rolę neuromediatora w somatycznym układzie nerwowym. Odpowiada on za funkcjonowanie ludzkiego organizmu w środowisku zewnętrznym i reguluje procesy poznawcze.

Acetylocholina uwalniana w płytkach nerwowo-mięśniowych pobudza więc mięśnie szkieletowe, warunkując ich skurcze i umożliwiając poruszanie się.

Nie każdy wie, że acetylocholina odpowiada za stymulację nerwu błędnego i dzięki temu ma wpływ na rozluźnienie i regenerację naszego organizmu. Za te funkcje odpowiedzialny jest przywspółczulny układ nerwowy inaczej znany jako układ cholinergiczny.

Kiedy wypoczywamy akcja serca zwalnia, siła skurczu mięśnia sercowego zmniejsza się, oddech staje się spokojniejszy, a źrenice zaczynają się zwężać. Przez to, że naczynia krwionośne ulegają rozszerzeniu, dochodzi także do zmniejszenia ciśnienia krwi.

W czasie wypoczynku dzięki acetylocholinie dochodzi do przyspieszenia procesu trawieniazachodzącego w układzie pokarmowym. Perystaltyka jelit zostaje pobudzona przez receptory nikotynowe, a późniejszy metabolizm może odbyć się prawidłowo.

Inną, kluczową funkcją acetylocholiny w ośrodkowym układzie nerwowym, jest to, że naturalnie modeluje świadomość, czuwanie i funkcje wegetatywne np. sen. Do tego ta substancja wpływa na pamięć, uczenie się i koncentrację.

Co więcej, acetylocholina pomaga kodować nowe wspomnienia, na co wpływają receptory nikotynowe i muskarynowe. Te odbiorniki bodźców ułatwiają przyjmowanie i zapamiętywanie nowych informacji.

3. Jakie pokarmy pomagają uzupełnić Acetylocholinę?

Za deficyt acetylocholiny może odpowiadać dieta uboga w cholinę. Aby zapewnić ją swojemu organizmowi należy więc spożywać: pieczywo pszenne, płatki owsiane, kiełki pszenicy, ryż, jogurt naturalny, orzeszki ziemne, soję, pomidory, szpinak, różnego rodzaju mięsa (wołowinę, drób lub wieprzowinę), ryby morskie oraz żółtka jaj.

Niedostatek acetylocholiny jest też spowodowany deficytem odpowiednich witamin takich jak: B7, B5 i B3oraz kwasów omega-3. Związki te biorą czynny udział w procesie syntezy acetylocholiny. Ich niedobór zaburza cały jego przebieg.

Zbyt mała ilość acetylocholiny w organizmie skutkuje zahamowaniem uaktywniania się impulsów nerwowych i zmniejszeniem siły skurczów mięśni, co może doprowadzić do ich porażenia.

Brak tego składnika ma też wpływ na rozwój miastenii, czyli autoimmunologicznej choroby mięśni. Wówczas pojawiają się ogólne zmęczenie, opadanie powiek, przełykanie zaczyna sprawiać trudność i pojawiają się problemy z oddychaniem oraz podwójnym widzeniem.

Gdyby nie acetylocholina, nasza pamięć nie działałaby prawidłowo oraz mielibyśmy problem z utrzymaniem uwagi i przetwarzaniem informacji. Dlatego często z niedoborem tej substancji wiążą się zachorowania na chorobę Alzheimera. Badania wykazały, iż osoby cierpiące na tę formę demencji starczej mają o 90 proc. mniejsze stężenie acetylocholiny w organizmie niż ludzie zdrowi ze średnią ilością tego związku.

Niedobór acetylocholiny powoduje również problemy ze snem, gdyż w jego trakcie może dojść do zanikania tzw. fazy REM lub w konsekwencji do całkowitego jej braku. Podczas tego etapu pojawiają się marzenia senne.

4. Suplemety jako metoda uzupełnienia Acetylocholiny.

Oprócz uzupełniania odpowiednich pokarmów, witamin i związków cholinę można również dostarczyć organizmowi, przyjmując preparaty mające działanie cholinergiczne.

Na rynku leków dostępne są suplementy, które służą polepszeniu percepcji, zachowania oraz samopoczucia. Używanie tego typu preparatów może też spowolnić pojawienie się potencjalnych zaburzeń psychicznych oraz chorób neurodegeneracyjnych.

5. Jakie są skutki uboczne nadmiaru Acetylocholiny w organiźmie czlowieka?

Substancje zawarte w suplementach mogą spowodować nadmiar acetylocholiny w organizmie, co prowadzi do wystąpienia skutków ubocznych. Zbyt duży poziom tej substancji może wywołać tzw. zespół cholinergiczny. Objawia się on zwężeniem źrenic i zaczerwienieniem się skóry.

Oprócz powyższych symptomów zatrucia mogą też wystąpić: duszności, łzawienie oczu, problemy ze wzrokiem, ślinotok, kaszel, podwyższenie ciśnienia tętniczego, biegunka, przyspieszone lub spowolnione bicie serca, bóle przewodu pokarmowego, skurcz oskrzeli oraz drżenie i osłabienie mięśni lub całkowity ich niedowład.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.