Co to jest mastopatia?
Mastopatia to łagodna zmiana w obrębie piersi, która bardzo często wywołuje poważny niepokój u kobiet. Podczas wstępnego badania mylona jest bowiem ze zmianami nowotworowymi. Dopiero dalsza diagnostyka pokazuje, że wyczuwalne guzki są skutkiem zaburzeń hormonalnych.
Co to jest mastopatia?
W tym artykule:
Termin mastopatia oznacza dosłownie „nieprawidłowości związane z sutkiem” (masto – sutek, patia – patologia, czyli nieprawidłowość). Mastopatia jest łagodnym schorzeniem, polegającym na zwyrodnieniu tkanki gruczołowej. W piersiach pojawia się tkanka włóknista oraz powstają torbiele, czyli pęcherzyki wypełnione płynem. Może dotyczyć jednej lub obu piersi, a zmiany mogą nasilać się w czasie. Mastopatia jest najczęstszym schorzeniem piersi kobiet w wieku rozrodczym.
Przyczyny mastopatii
Przyczyny mastopatii nie są do końca poznane. Uważa się, że wpływ na procesy zwyrodnieniowe piersi mają zaburzenia równowagi hormonalnej, do jakich dochodzi czasami w organizmie zdrowej kobiety. Chodzi głównie o zaburzenia proporcji dwóch najważniejszych hormonów płciowych, jakimi są estrogeny oraz progesteron. Czynnikiem rozwoju tego schorzenia jest także nieodpowiedni styl życia, palenie tytoniu oraz dieta wysokotłuszczowa.
Objawy mastopatii
Schorzenie dotyka najczęściej kobiet w wieku od 30 do 50 lat, aczkolwiek może występować także u młodszych pań. Pierwszym objawem jest zazwyczaj ból piersi, który może nasilać się przed miesiączką, kiedy istnieje tendencja do zatrzymywania wody w organizmie. Piersi obrzmiewają, stają się większe i bardziej wrażliwe na ból. Torbiele i tkanka włóknista mogą powodować silniejszy ucisk na receptory bólowe znajdujące się w tkance gruczołowej piersi. W przypadku bardzo nasilonej mastopatii objawy utrzymują się niezależnie od fazy cyklu. Może także występować nadwrażliwość piersi na dotyk. Pacjentki wyczuwają w piersiach bolesne, różnej wielkości zgrubienia lub nierówności, które mogą się powiększać i zmniejszać. Dolegliwości zazwyczaj zmniejszają się lub ustępują w okresie menopauzy.
Mastopatia cukrzycowa
Przy tej okazji warto także wspomnieć o tzw. mastopatii cukrzycowej. Jest to schorzenie, które zostało po raz pierwszy opisane w 1984 roku, a jego przyczynę stanowi najprawdopodobniej stosowanie leków przeciwcukrzycowych. Zwyrodnienie piersi dotyka młodych kobiet, które chorują na cukrzycę. W przypadku mastopatii cukrzycowej w sutkach mogą tworzyć się bolesne, nieregularne zgrubienia, które występują w jednym lub obu sutkach. Guzki mogą w badaniu palpacyjnym oraz badaniach obrazowych sugerować nowotwór złośliwy, aczkolwiek zgrubienia te nie mają zazwyczaj tendencji do zezłośliwienia. Sposobem na odróżnienie takiego guzka od raka jest wykonanie biopsji. Istotne w przypadku mastopatii jest to, że nie wymaga ona leczenia chirurgicznego.
Postępowanie w mastopatii
Mastopatia nie jest, jak już wspomniano, schorzeniem złośliwym ani usposabiającym do powstawania zmian nowotworowych. Niemniej w postępowaniu w przypadku tego schorzenia kluczowe są:
- zmniejszenie dolegliwości bólowych odczuwanych przez kobietę,
- profilaktyka raka piersi.
W przypadku stwierdzonych w badaniach laboratoryjnych (oznaczenie poziomu estradiolu, progesteronu, FSH, LH, prolaktyny) zaburzeń hormonalnych stosuje się leczenie hormonalne. Aktualnie dominuje trend, w którym odchodzi się od stosowania środków doustnych w leczeniu mastopatii na rzecz zewnętrznego wcierania w skórę piersi kremu zawierającego progesteron.
Leczenie mastopatii
W leczeniu mastopatii istotna jest także zmiana diety na niskotłuszczową, ale bogatą w nienasycone kwasy tłuszczowe omega 3 i 6. Produkty zawierające te kwasy to np.:
- ryby,
- nasiona słonecznika i dyni,
- orzechy,
- migdały,
- specjalnie skomponowane oleje i margaryny.
Leczenie mastopatii można wspomóc stosowaniem gotowych preparatów dostępnych bez recepty w aptece, zawierających olejek z wiesiołka lekarskiego. Kuracja tymi preparatami powinna trwać co najmniej trzy miesiące, do uzyskania efektów w postaci zmniejszenia dolegliwości bólowych piersi. Istotne jest unikanie stresu, ograniczenie palenia tytoniu oraz spożywania mocnej kawy i herbaty. Wskazany jest rozsądnie dozowany wysiłek fizyczny i noszenie odpowiednio dobranego stanika.
Profilaktyka raka piersi u kobiet z mastopatią
U kobiet z mastopatią, w stosunku do kobiet, które nie mają zmian zwyrodnieniowych w piersiach, o wiele trudniej jest wykryć podejrzane zgrubienie lub guz. Piersi mastopatyczne są nierówne w dotyku, wyjściowo pełne zgrubień i nierówności, a więc łatwo można przeoczyć w samobadaniu nowy guz lub zgrubienie, jeżeli robi się to rzadko. Dlatego warto, aby kobiety z mastopatią szczególną uwagę poświęcały regularnym badaniom piersi, zarówno wykonywanym samodzielnie, jak i przez lekarza ginekologa. Istotne jest poddawanie się kontrolnym badaniom, takim jak USG piersi (raz na 6 miesięcy) oraz mammografia (po 40. roku życia raz na rok). Wszelkie podejrzane zmiany powinny zostać nakłute drogą biopsji cienkoigłowej lub – jeżeli istnieją wątpliwości – należy wykonać badanie biopsją gruboigłową, czyli pobrać fragment tkanki do badania.
Mastopatia to zmiany zwyrodnieniowe w tkance gruczołowej sutków, które zawsze wymagają specjalistycznej kontroli i wykonania badań diagnostycznych.
Źródła
- Kułakowski A., Skowrońska-Gardas A. Onkologia. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2737-3
- Deptała A. Onkologia w praktyce, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3225-3
- Czekanowski R. Choroby gruczołu sutkowego - menopauza - hormonalna terapia zastępcza, Borgis, Warszawa 2003, ISBN 83-85284-37-0
- Berek J.S., Novak E. Ginekologia, Medipage, Warszawa 2008, ISBN 978-83-89769-46-6
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
