Lucidum intervallum i krwiak nadtwardówkowy – co warto wiedzieć?

Lucidum intervallum to nazwa okresu po urazie mózgu, w którym pacjent odzyskuje świadomość. Następnie, w niedługim czasie, dochodzi do pogorszenia jego stanu klinicznego. To typowy objaw krwiaka nadtwardówkowego. Towarzyszą mu niedowłady połowiczne czy śpiączka mózgowa. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest lucidum intervallum?

Lucidum intervallum (łac. „jasna przerwa”) to pojęcie odnoszące się do okresu poprawy stanu pacjenta po urazie mózgu, po którym następuje ponowne pogorszenie. Najczęściej pojęcie to odnosi się do krwiaka wewnątrzczaszkowego. To charakterystyczny objaw krwiaka nadtwardówkowego.

„Jasna przerwa”, czyli lucidum intervallum, może także pojawić się w stanach innych niż mechaniczny uraz mózgu. To na przykład napad padaczki, udar cieplny czy ostre zatrucie tlenkiem węgla. Termin ten stosuje się również w psychiatrii oraz orzecznictwie sądowo-psychiatrycznym. Wówczas określa on moment przejaśnienia świadomości w przebiegu psychoz.

2. Krwiak nadtwardówkowy

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"

Wskutek urazu głowy może dojść do krwawienia pod oponę twardą (pojawi się krwiak podtwardówkowy) lub pomiędzy oponę a czaszkę (pojawia się krwiak nadtwardówkowy). Ze względu na położenie zbiornika krwi wyróżnia się także krwiaki śródmózgowe.

Krwiak nadtwardówkowy to rzadkie powikłanie urazów głowy. Patologia dotyczy przestrzeni nadtwardówkowej, która znajduje się pomiędzy blaszką okostnową a właściwą opony twardej. Zawierają się w niej tętnice i żyły oponowe.

Zmiana powstaje w wyniku urazu, który był tak silny, że doszło do przerwania naczyń krwionośnych, a nawet złamania kości czaszki. To patologiczne nagromadzenie krwi pomiędzy kośćmi czaszki a oponą twardą pojawia się, gdy krew wypływa z uszkodzonych tętnic i gromadzi się nad oponą twardą.

Krwawienie powiększa się, a uszkodzone naczynie zostaje uciśnięte lub zamknięte przez gromadzącą się krew. Z uwagi na to, że czaszka osoby dorosłej nie może się rozszerzyć, krwiak zaczyna uciskać na mózg.

Skutkiem doznanego urazu czaszki jest nie tylko uszkodzenie naczyń i gromadzenie się krwi w przestrzeni, co powoduje powstanie krwiaka. Ponieważ uciska on mózg, prowadzi to do zwiększenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Wiąże się z tym pojawienie różnych objawów. Pojawia się ryzyko utraty zdrowia i życia.

3. Lucidum intervallum i inne objawy krwiaków

W przypadku krwiaków nadtwardówkowych (ale i podtwardówkowych), pojawiają się specyficzne zaburzenia świadomości połączone z lucidum intervallum. Czym się objawiają?

Zwykle po poważnych urazach w obrębie głowy osoby poszkodowane są nieprzytomne. Wielu nie odzyskuje świadomości. Niektórzy pacjenci, w czaszkach których tworzą się krwiaki nadtwardówkowe, doświadczają okresu „jasnej przerwy”.

Gdy pojawia się lucidum intervallum, pacjent wraca do świadomości. Po kilku minutach czy po kilku godzinach, kiedy może funkcjonować normalnie, następuje pogorszenie jego stanu, w wyniku załamania się mechanizmów kompensacyjnych organizmu. Ma to związek z tym, że krwiak powiększa się.

Wówczas pojawiają się różne objawy neurologiczne, zaburzenia świadomości i przytomności, a także ból głowy. Gromadząca się krew wewnątrz czaszki prowadzi do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego i uszkodzenia tkanki mózgowej. To sprawia, że pojawia się:

• niedowład połowiczy występujący przeciwnie do lokalizacji krwiaka,
• rozszerzenie źrenicy adekwatnie po stronie krwiaka,
• bradykardia,
• trudności w oddychaniu,
• nudności,
• wymioty,
• drgawki.

4. Diagnostyka i leczenie

Jeżeli padnie podejrzenie tworzenia się krwiaka nadtwardówkowego po urazie głowy, należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia.

Rozpoznanie jest stawiane na podstawie badań, głównie tomografii komputerowej. W obrazie krwiak nadtwardówkowy przybiera postać soczewkowaty. Leczenie koncentruje się na działaniu neurochirurgicznym. Trepanację czaszki należy wykonać natychmiast.

Tylko działając szybko i zdecydowanie można zapobiec poważnym powikłaniom. Ze względu na narastające ciśnienie wewnątrzczaszkowe dochodzi bowiem do utraty oddechu, ucisku na pień mózgu i w konsekwencji do śmierci.

Rokowanie pacjenta zależy od:

• szybkiego przeprowadzenia zabiegu, przed wystąpieniem objawów neurologicznych,
• od ilości płynu,
• od czasu wykonania odbarczenia,
• wartości, do jakiej wzrosło ciśnienie wewnątrzczaszkowe.

Wyleczenie krwiaka nadtwardówkowego jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy leczenie podjęto odpowiednio wcześnie.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.