Trwa ładowanie...

Mononukleoza zakaźna - przyczyny, objawy, diagnozowanie, leczenie

Często do zakażenia mononukleozą dochodzi podczas pocałunku
Często do zakażenia mononukleozą dochodzi podczas pocałunku (123rf.com)

Mononukleoza zakaźna jest chorobą wirusową. Mononukleozą zakaźną można zarazić się przez kontakt ze śliną osoby zakażonej mononukleozą, a także podczas transfuzji krwi. Często do zakażenia mononukleozą dochodzi podczas pocałunku, dlatego mononukleoza bywa nazywana chorobą pocałunków. Z uwagi na niespecyficzne objawy mononukleoza jest bardzo rzadko diagnozowana.

spis treści

1. Co to jest mononukleoza zakaźna

Mononukleoza, zwana też anginą monocytową lub gorączką gruczołową, to dość powszechnie występująca choroba zakaźna. Wywoływana jest przez wirus Espteina-Barr (EBV), który należy do wirusów opryszczki. Zespół podobny do mononukleozy mogą wywoływać również inne wirusy i pierwotniak Toxoplasma gondii.

Mononukleoza rozwija się powoli, czas inkubacji wirusa wynosi od 30 do 50 dni. Po przebyciu choroby wirus zostaje w organizmie w postaci utajonej. Na mononukleozę można zachorować raz - po przechorowaniu uzyskuje się całkowitą odporność na wirusa.

2. Przyczyny mononukleozy

Zobacz film: "Wirus opryszczki - drogi zarażenia"

Szacuje się, że nawet 96-99 proc. ludzi na świecie jest nosicielami wirusa EBV, co oznacza, że praktycznie każdy z nas chorował na mononukleozę. Przyczyną jest zakażenie wirusem, do którego dochodzi podczas kontaktu ze śliną osoby zakażonej. Ze względu na sposób przenoszenia wirusa mononukleoza zwana jest chorobą pocałunków.

Najbardziej narażone na zakażenie są dzieci. Wystarczy, że dziecko włoży do buzi zabawkę, którą wcześniej bawiło się chore dziecko. Dzieci zarażają się również poprzez picie z jednego kubka, albo podczas dzielenia się jedzeniem.

Mononukleozą można zarazić się też podczas transfuzji krwi. Najmniej prawdopodobną drogą zakażenia są kontakty seksualne.

3. Objawy

Do zakażenia mononukleozą dochodzi zazwyczaj w okresie dzieciństwa i najczęściej nie daje objawów. Jeżeli wirusem mononukleozy zarażą się starsze dzieci i osoby dorosłe, wówczas objawy wywoływane przez mononukleozę mogą wystąpić, ale nie muszą. Wirus wywołujący mononukleozę występuje w komórkach nabłonkowych jamy gardłowej i nosowej oraz w limfocytach B.

Mononukleoza zakaźna rozwija się w organizmie ludzkim bardzo długo – od 4 do 7 tygodni. W pierwszym tygodniu objawy mononukleozy obejmują zwykle pogorszenie się ogólnego samopoczucia chorego. Później dołączają w przypadku mononukleozy objawy grypopodobne z temperaturą ciała powyżej 39 stopni Celsjusza. Gorączka może utrzymywać się nawet do trzech tygodni. Osłabienie i przemęczenie spowodowane przez mononukleozę nasilają się w trzecim tygodniu rozwoju mononukleozy zakaźnej.

U małych dzieci pojawiają się również w związku z mononukleozą objawy takie jak: zapalenie gardła, migdałków podniebiennych, przedłużająca się gorączka z powiększeniem lub bez powiększenia węzłów chłonnych. U starszych dzieci w czasie mononukleozy objawami są złe samopoczucie, ból głowy, brak apetytu, dreszcze. Mononukleoza u dzieci zazwyczaj jest mylona z grypą i przeziębieniem.

Niestety u dzieci rozwija się często nierozpoznana. Lekarze bez podejrzenia mononukleozy u dzieci raczej ich nie kierują na badania krwi w tym kierunku. Jedynym wskazaniem może być wysypka u dzieci z mononukleozą, która pojawia się po podaniu dziecku ampicyliny, gdy lekarz podejrzewa bakteryjne zakażenie gardła.

Klasyczne objawy mononukleozy zakaźnej to: wysoka gorączka, ból gardła spowodowany ostrym stanem zapalnym – anginą z obfitym błonniczopodobnym ropnym nalotem, a także niebolesnym powiększeniem węzłów chłonnych. Charakterystyczne przy mononukleozie objawy to także wybroczyny na podniebieniu miękkim, obrzęk powiek, wysypka plamisto-grudkowa na tułowiu i kończynach.

Mononukleoza zakaźna (prezentacja edukacyjna)
Mononukleoza zakaźna (prezentacja edukacyjna) [12 zdjęć]

Co to jest mononukleoza zakaźna? Mononukleoza, zwana inaczej gorączką gruczołową, anginą monocytową,

zobacz galerię

4. Diagnoza choroby

Diagnoza mononukleozy zakaźnej rozpoczyna się od dokładnego zbadania pacjenta. Często wykonuje się badania laboratoryjne. Zaleca się wówczas badanie krwi. Wzrost liczby leukocytów, podwyższona ilość limfocytów oraz obecność odczynu Paul-Bunella-Dawidsona. Wykrywa się nim obecność we krwi przeciwciał heterofilnych. Wykonywane jest także badanie na obecność we krwi przeciwciał dla EBV: IgG i IgM VCA, IgG EBNA, IgG EA-D.

5. Leczenie mononukleozy

Mononukleoza należy do chorób zakaźnych. Objawy mononukleozy zakaźnej często ustępują samoistnie. Chorym na mononukleozę, z uwagi na powiększoną podczas mononukleozy zakaźnej śledzionę, zaleca się leżenie w łóżku oraz unikanie wysiłku fizycznego. Ponieważ nie ma konkretnego leku, który zwalczyłby wszystkie objawy mononukleozy, leczenie polega na niwelowaniu niektórych objawów.

Jeżeli choremu na mononukleozę dokucza ból gardła), wówczas podaje się mu tabletki do ssania, których składniki mają działanie odkażające. W przypadku podwyższonej temperatury ciała, przepisuje się pacjentowi leki przeciwgorączkowe.

Zobacz też:

Niekiedy podaje się choremu kortykosterydy. W terapii chorych na mononukleozę złośliwą nie powinno się podawać leków zawierających penicylinę, ponieważ mogą one wywołać wysypkę. Uczucie przemęczenia i osłabienia może utrzymywać się nawet do kilku miesięcy od ustąpienia mononukleozy zakaźnej. Przypuszcza się, że wirus Epsteina-Barra może mieć działanie onkogenne. Dostrzeżono jego związek z ziarnicą złośliwą, rakiem migdałków podniebiennych, chłoniakiem Burkitta, rakiem ślinianek przyusznych oraz chłoniakami osób chorych na AIDS.

6. Powikłania po mononukleozie zakaźnej

Powikłania po mononukleozie zakaźnej występują rzadko, ale są groźne. Wystąpić może bezobjawowe zapalenie wątroby, zmiany hematologiczne, zapalenia mięśnia sercowego, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Przez mononukleozę zdarzają się także przypadki wystąpienia zespołu „Alicji w krainie czarów” – wrażenie zmian wielkości, kształtów i położenia przedmiotów w przestrzeni.

7. Zarażenie się wirusem EBV

Zarażenie się wirusem EBV jest łatwe. Wystarczy pić z tej samej szklanki co osoba zarażona lub korzystać z tych samych, nieumytych wcześniej sztućców. Chory zaraża na długi zanim pojawią się u niego pierwsze objawy i na długo po tym jak one ustąpią.

Warto od najmłodszych lat uczyć dzieci dbania o higienę. Nie powinny używać nieswoich sztućców, kubków czy innych naczyń. Trzeba też pamiętać, że dorosła osoba może zarazić swoje dziecko w trakcie przytulania i całowania go.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze