Ritalin - działanie, wskazania, przeciwwskazania, skutki uboczne
Ritalin jest lekiem stosowanym w leczeniu ADHD, dostępnym na rynku amerykańskim. Nie jest sprzedawany w Polsce. Jego głównym składnikiem jest związek chemiczny o nazwie Metylofenidat, który działa stymulująco na układ nerwowy. Substancja ta jest u nas obecna w leku Concerta oraz Medikinet. Co warto wiedzieć o Ritalinie i jego substancji czynnej?
1. Charakterystyka leku Ritalin
Ritalin stosuje się do leczenia ADHD od 50 lat. Wiadomo, że jego substancja czynna – metylofenidat - silnie wpływa na neurony kory przedczołowej, a jego oddziaływanie na pozostałe rejony jest dużo słabsze.
Lek wpływa na poprawę koncentracji i uwagi, pomaga skupić się na wykonywanej czynności, tonuje zachowanie. Ritalin jest dostępny w postaci tabletek (10 mg tabletki). Można go kupić w Stanach Zjednoczonych.
Obecna w nim substancję czynna – metylofenidat – w Polsce jest dostępna w preparacie Concerta i Medikinet. Concerta to tabletki o powolnym uwalnianiu leku. Z kolei Medikinet to tabletki o uwalnianiu natychmiastowym lub spowolnionym.
Tabletki działające natychmiastowo pozwalają na dostosowania dawki w zależności od samopoczucia. Preparaty o przedłużonym uwalnianiu (Concerta, Medikinet CR, Ritalin LA) przeważnie są przepisywane dzieciom.
2. Działanie leku Ritalin
Substancja aktywna, metylofenidat (MPH), działa stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy. To organiczny związek chemiczny z grupy fenyloetyloamin.
Stosuje się go jako lek o działaniu stymulującym. MPH jest inhibitorem zwrotnego wychwytu dopaminy i norepinefryny. Sposób działania metylofenidatu przypomina sposób działania kokainy.
Mechanizm działania metylofenidatu nie jest do końca znany. Przyjmuje się, że substancja przekraczając barierę krew-mózg i hamuje wychwyt zwrotny dopaminy i norepinefryny.
To wywołuje jej zwiększenie poprzez wychwycenie i zatrzymanie białka transportującego dopaminę (DAT). Skutkuje to zwiększeniem pozakomórkowego stężenia dopaminy i podwyższeniem dopaminergicznej neurotransmisji.
Zobacz także:
3. Wskazania do stosowania leku Ritalin
Ritalin (metylofenidat) stosuje się w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) i narkolepsji (nagłe ataki niekontrolowanej senności). To element kompleksowego programu leczenia ADHD u młodzieży i dzieci po 6. roku życia, gdy inne sposoby postępowania terapeutycznego nie są wystarczająco skuteczne.
Lek znajduje również zastosowania przy hipersomnii idiopatycznej oraz podczas wyprowadzania z narkozy. Znajduje się w grupie II-P wykazu substancji psychotropowych.
4. Skutki uboczne po zastosowaniu leku Ritalin
Ritalin, jak i inne leki zawierające metylofenidat, bywa nadużywany z uwagi na właściwości psychoaktywne. Przyjmowany doustnie w zaleconych dawkach leczniczych nie wykazuje właściwości pobudzających.
Wówczas jest to łagodny środek stymulujący ośrodkowy układ nerwowy, z bardziej zauważalnym wpływem na psychikę niż na aktywność ruchową. Jednak zażywany donosowo, przez inhalację lub iniekcję, działa euforyczne. Metylofenida może uzależniać.
Przy stosowaniu leków z MPH mogą pojawić się skutki uboczne. Najczęściej jest to:
- ból głowy,
- bezsenność,
- nasilenie objawów ADHD,
- osłabienie,
- nadciśnienie tętnicze,
- nudności,
- wymioty,
- niestrawność,
- podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej i gardła,
- zawroty głowy,
- nudności lub wymioty,
- biegunka,
- drażliwość,
- gorączka,
- senność,
- mimowolne skurcze mięśniowe (tiki),
- agresja,
- niepokój,
- chwiejność emocjonalna,
- zawroty głowy,
- ból brzucha,
- zmniejszenie masy ciała.
5. Ritalin i leki z MPH: środki ostrożności i przeciwwskazania
Metylofenidat jest przeciwwskazany w ciąży. Nie należy go stosować w okresie karmienia piersią. Leczenie należy prowadzić pod nadzorem specjalisty zajmującego się zaburzeniami zachowania u dzieci i/lub młodzieży.
Warto pamiętać, ze w przypadku dzieci z ADHD leczenie farmakologiczne nie zawsze jest konieczne. Program terapii powinien obejmować postępowanie psychologiczne, edukacyjne i społeczne.
Decyzja o włączeniu Ritalinu, leku Concerta czy Medikinet, musi być poparta rzetelną i wnikliwą oceną sytuacji: czasu trwania objawów, ich nasilenia, a także wieku dziecka.
Leków zawierających metylofenidat nie należy stosować w przypadku nadwrażliwości na którykolwiek składnik preparatu, a także w przypadku takich jednostek chorobowych jak: jaskra, zespół Tourette’a, choroby serca.
Nie mogą go zażywać o osoby, które są pobudzone lub mają tiki nerwowe (lub stwierdzono je u rodzeństwa), depresję, skłonności samobójcze, są uzależnione od leków bądź alkoholu.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.