Allodynia - objawy, przyczyny i leczenie
Allodynia to uczucie bólu wywołane bodźcami, które nieprzyjemnych reakcji zdecydowanie wywoływać nie powinny. Mowa o delikatnym dotyku, zmianie temperatury czy ucisku zegarka na nadgarstku. Przypadłość może być objawem uszkodzenia układu nerwowego, często towarzyszy neuropatiom cukrzycowym. Jak sobie radzić z allodynią? Co warto o niej wiedzieć?
1. Czym jest allodynia?
Allodynia to termin medyczny, służący do określenia sytuacji, gdy odczuwane są różne dokuczliwe doznania, takie jak ból, pieczenie, mrowienie, rwanie czy pieczenie wskutek działania bodźca, który u zdrowych ludzi nie wywołuje nieprzyjemnych objawów.
To na przykład subtelny dotyk, zmiana temperatury otoczenia czy kontakt z paskiem przewieszonej przez ramię torebki. Przypadłość wiąże się ze zwiększoną reaktywnością, a odczucia mogą różnić się stopniem nasilenia i przyjmować odmienny charakter u poszczególnych osób.
Nazwa allodynia wywodzi się z greki i oznacza „inny ból”. Allodynia jest bólem neuropatycznym, co oznacza, że przyczyną odczuwania dolegliwości nie jest uszkodzenie tkanki, a nerwu lub jego osłonki.
Uznaje się ją za skrajną postać hiperalgezji, czyli odczuwania bólu o nieproporcjonalnym nasileniu w stosunku do bodźca, który go wywołał. Allodynia jest uciążliwa, wiążą się z nią przewlekłe objawy bólowe, które towarzyszą uszkodzeniu dróg nerwowych.
Wyróżnia się trzy typy zaburzenia, w zależności od rodzaju bodźca, który wywołał ból. To:
- allodynia dynamiczna - ból pojawia się pod wpływem dotyku (nawet delikatnego),
- allodynia statyczna - wywoływana przez nacisk wywierany na skórę (ból wywołuje na przykład noszenie zegarka),
- allodynia termiczna - ból jest odpowiedzą na zmianę temperatury, wywołują go zarówno lody, jak i ciepła herbata.
2. Przyczyny allodynii
Allodynia skórna najpewniej jest wywołana przez zwiększoną, przemijającą reaktywność neuronów znajdujących się w mózgu. Te niewłaściwie interpretują informację, jaka dociera do nich z powierzchni skóry. Traktują ją jak bodziec bólowy. Powoduje to nadwrażliwość skóry na dotyk.
Zmiany odpowiedzialne za odczuwanie bólu mogą również dotyczyć obwodowego układu nerwowego. Przyczynami allodynii są głównie uszkodzenia dróg nerwowych na poziomie ośrodków mózgowych, rdzenia kręgowego, niekiedy także w obrębie nerwów obwodowych.
Allodynia nie jest jednostką chorobową, nie została uwzględniona w klasyfikacji ICD-10. Najczęściej towarzyszy różnym schorzeniom. Może być objawem uszkodzenia układu nerwowego, ale do jej częstszych przyczyn zaliczana jest neuropatia cukrzycowa.
Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi prowadzi do zaburzeń w budowie włókien nerwowych. Specjaliści ustalili, że allodynia występuje najczęściej osób, które żyją w silnym stresie, są permanentnie zmęczone, mają za sobą epizody depresji, palą papierosy, cierpią z powodu migren oraz są otyłe. Przypadłość rzadziej dotyka mężczyzn.
Allodynię mogą również wywoływać:
- niedobory witaminowe, zwłaszcza witaminy z grupy B (B1, B12), E,
- niedobory kwasu foliowego,
- ucisk nerwu w przypadku nowotworów zlokalizowanych niedaleko struktur nerwowych,
- zespół cieśni nadgarstka, z uwagi na ucisk korzeni nerwów rdzeniowych,
- urazy lub zabiegi operacyjne. Dzieje się tak, gdy dochodzi do uszkodzenia nerwu,
- przewlekła niezapalna choroba reumatyczna tkanek miękkich (fibromialgia),
- niewydolność narządów: wątroby czy nerek,
- alkoholizm, ponieważ alkohol może uszkadzać włókna nerwowe,
- zatrucia metalami ciężkimi,
- kompleksowy zespół bólu regionalnego (CRPS, inaczej zespół Sudecka),
- choroby związane z zaburzeniami hormonalnymi,
- choroby autoimmunologiczne.
W mniej więcej 20% przypadków przyczyna zaburzenia nie zostaje ustalona. To tak zwana allodynia idiopatyczna.
3. Leczenie allodynii
Allodynia objawia się charakterystyczną, nadmierną i nieadekwatną do bodźca reakcją czuciowej części układu nerwowego na zewnętrzne bodźce. Ponieważ to bardzo utrudnia codzienne funkcjonowanie i obniża komfort życia, należy ją leczyć.
W leczeniu allodynii kluczowe znaczenie ma diagnostyka, której celem jest ustalenie, co leży u podłoża problemu. Lekarz, po przeprowadzeniu wywiadu oraz badania neurologicznego, zwykle zleca takie badania laboratoryjne i obrazowe. Pomocna jest tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.
Leczenie allodynii opiera się na farmakoterapii. Terapię zwykle rozpoczyna się od niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Dalsze leczenie zależy od rodzaju zaburzenia. Allodynia dynamiczna o dużym stopniu nasilenia wymaga podania opioidów. Z kolei allodynia statyczna – blokerów kanałów sodowych i opiodów.
Zobacz także:
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.