Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dietetyk kliniczny Eliza Gosławska

Escherichia Coli (E.Coli, pałeczka okrężnicy) - przyczyny, objawy zakażenia, leczenie, powikłania

Bakteria coli to chorobotwórczy mikrob, który powoduje silne zatrucia i infekcje, a nawet zagraża życiu człowieka.
Bakteria coli to chorobotwórczy mikrob, który powoduje silne zatrucia i infekcje, a nawet zagraża życiu człowieka. (adobestock)

Bakteria Escherichia coli, inaczej pałeczka okrężnicy czy też bakteria coli, jest jedną z najbardziej niebezpiecznych dla człowieka. Organizm człowieka to naturalne środowisko przebywania wielu bakterii, których obecność jest nam potrzebna, gdyż warunkuje prawidłowe zachodzenie licznych procesów. Zdarza się jednak, że równowaga zostaje zachwiana – mikroby zaczynają zagrażać naszemu zdrowiu, a nawet życiu. Jak można zarazić się bakterią E. coli? Jakie są typowe objawy zakażenia?

spis treści

1. Co to jest bakteria coli?

Co to jest Escherichia coli? Jest to pałeczka okrężnicy, czyli bakteria naturalnie występująca w jelicie grubym człowieka oraz zwierząt stałocieplnych (Esterichia coli w kale). Spełnia tam ważne funkcje i jest pożyteczna. E. coli uczestniczy w procesach rozkładu pokarmu, a także w produkcji witamin z grupy B oraz witaminy K, bakteria coli może znaleźć się także w glebie i wodzie.

Bakterię odkrył na początku XX wieku austriacki lekarz Theodor Escherich, któremu zawdzięcza ona swoją nazwę. Ze względu na budowę oraz właściwości, Escherichia coli jest wykorzystywana w nauce, zwłaszcza w biotechnologii i w badaniach genetycznych.

1.1. Zagrożenia ze strony bakterii coli

Zobacz film: "Objawy zakażenia E.coli"

Bakterie w kale opuszczając układ pokarmowy zaczynają zagrażać zdrowiu człowieka, zwłaszcza kiedy przedostanie się do wodociągów, skażając wodę pitną. Chociaż nie jest ona zbytnio wytrzymała – ginie w temperaturze 70 stopni Celsjusza i jest nieodporna na działanie większości środków dezynfekujących - o zakażenie bardzo łatwo.

Z klamek, autobusowych poręczy i innych powierzchni użytku publicznego łatwo przedostaje się na skórę, a stąd już otwarta droga do wnętrza organizmu. Jak dowodzą badania, bakterie E. coli są jedną z głównych przyczyn schorzeń nerek u dzieci.

Najczęściej obecne są one w żywności drobiowej, nieco rzadziej wołowej i wieprzowej. Zakażenie Escerrchia Coli może wywoływać komplikacje, które będą trwały całe życie. W celu pozbycia się bakterii mięso drobiowe obrabia się w wysokiej temperaturze.

Co ciekawe najwięcej bakterii kałowych znajdziemy nie w łazience, a kuchni, gdzie przyrządzamy mięso. Niektórzy twierdzą, że blat kuchenny może być zanieczyszczony bardziej od deski klozetowej. Stopień ryzyka infekcji mięsa zależy od tego, w jakich warunkach żyły hodowane zwierzęta. Jeśli kura przebywała w upchanej, małej klatce, istnieje większe prawdopodobieństwo zakażenia.

Jak skutecznie uniknąć zatrucia pokarmowego?
Jak skutecznie uniknąć zatrucia pokarmowego? [5 zdjęć]

Coraz częściej słyszymy o niebezpiecznych zatruciach pokarmowych wywołanych przez szczepy bakterii Escherichia

zobacz galerię

2. Przyczyny zatrucia bakterią E. coli

Dopóki Escherichia coli pozostaje w układzie pokarmowym, nie zagraża naszemu zdrowiu. Jeśli jednak bakteriom uda się przedostać w inne miejsca, to mogą wywołać różne dolegliwości i choroby, najczęściej są przyczyną zatruć pokarmowych.

Zakażeniu sprzyja gorący klimat, dlatego w największym stopniu są narażeni na to mieszkańcy krajów egzotycznych. Do zarażenia coli dochodzi zwykle po wypiciu nieprzegotowanej wody lub zjedzeniu surowych warzyw. Pierwsze objawy zatrucia bakterią coli (objawy E. coli) obserwować można już po upływie 12 godzin, chociaż zdarza się, że pojawiają się nawet po trzech dobach.

3. Bakterie E. coli w wodzie

E. Coli w wodzie to dość częste zjawisko, które prowadzi do zakażenia pałeczkami coli na skutek wypicia skażonej wody, ale również umycia w niej warzyw czy owoców. Zdarza się, że pałeczki okrężnicy są obecne w wodzie z kranu, ze studni, w wodach powierzchniowych i płytkich.

Pozbycie się pałeczek bakterii możliwe jest za sprawą dezynfekcji promieniami UV, który niszczy 99,98% bakterii oraz wirusów. Kolejnym sposobem jest gotowanie wody przed spożyciem lub wykorzystaniem jej do mycia produktów spożywczych.

W jakiej temperaturze giną bakterie coli? E. Coli bakterię zabija minimum 70 stopni Celsjusza, dla pewności najlepiej wodę zagotować i dopiero po przestudzeniu używać bez obaw do mycia oraz picia.

4. Objawy zatrucia bakterią E. Coli

Zatrucie bakterią Coli przypomina w zasadzie wszystkie inne przypadki zakażeń bakteryjnych czy wirusowych. Najbardziej charakterystycznym symptomem zakażenia pałeczką okrężnicy (objawem Escherichia coli) są wymioty, którym towarzyszy biegunka oraz kurczowe bóle brzucha.

W niektórych przypadkach występują też bóle i zawroty głowy, a także gorączka. Wszystko to przyczynia się do ogólnego osłabienia organizmu. Podwyższona temperatura, biegunki i wymioty mogą przyczyniać się dodatkowo do wystąpienia odwodnienia.

Dolegliwości wywołane przez bakterię coli utrzymujące się dłużej niż 2 dni koniecznie powinny zostać zgłoszone lekarzowi. Nie zaleca się podejmowania leczenia na własną rękę. Samodzielnie możemy zakupić jedynie środki zapobiegające odwodnieniu, natomiast preparaty przeciwbiegunkowe czy antybiotyki przyjmuje się tylko z polecenia specjalisty.

Pałeczki okrężnicy mogą się też dostać do układu moczowego, gdzie wywołują zakażenie dróg moczowych, stany zapalne pęcherza oraz nerek. Na dolegliwości układu moczowego spowodowane przez Escherichię coli często cierpią kobiety w ciąży.

Pałeczka okrężnicy może też wywołać stany zapalne w drogach rodnych, które mogą być niebezpieczne ze względu na ryzyko wystąpienia przedwczesnego porodu.

Bakterie Escherichia coli mogą się dostać również do układu oddechowego i powodować przewlekłe zapalenie zatok. Z kolei u noworodków mogą powodować zapalenie opon mózgowych, bardzo często to właśnie pałeczki okrężnicy wywołują niebezpieczną i śmiertelną sepsę.

5. Bakteria Escherichia coli w moczu

Bakterie coli w moczu nie powinna być obecna, ponieważ grozi wystąpieniem stanu zapalnego pęcherza, a nawet pogorszenia funkcjonowania nerek.

Objawy bakterii coli to przede wszystkim:

  • dyskomfort w trakcie oddawania moczu (pieczenie, ból, swędzenie, kłucie)
  • częstomocz,
  • gorączka,
  • ból w podbrzuszu
  • ból w okolicy lędźwiowej.

W przypadku powyższych dolegliwości zalecane jest wykonanie posiewu moczu Escherichia coli, badanie to jest zlecane profilaktycznie również u kobiet w ciąży oraz osób przed zabiegiem urologicznym. Norma Escherichia coli w moczu wynosi poniżej 100 tys. komórek bakterii w 1 ml moczu.

Zatrucie E. Coli (zakażenie bakterią coli) wymaga jak najszybszego wprowadzenia leczenia, w celu ograniczenia stanu zapalnego i poprawienia samopoczucia.

6. Escherichia coli w ciąży

W ciąży niezwykle częste są dolegliwości, związane z układem moczowym. Ma to związek z uciskiem na pęcherz, zaleganiem moczu, ale również z działaniem hormonów, które sprzyjają rozwojowi bakterii.

Szczególnie narażone na zakażenie bakteriami coli są kobiety, które wcześniej miały nawracające zakażenia układu moczowego. W czasie ciąży powinny wykazać szczególną dbałość o higienę i często odwiedzać toaletę, w szczególności po stosunku płciowym.

Warto mieć na uwadze, że bakterie coli mogą doprowadzić również do stanu zapalnego dróg rodnych, ze względu na bliskie sąsiedztwo z cewką moczową. Wówczas E. coli w ciąży może być przyczyną porodu przedwczesnego, a nawet obumarcia płodu.

Z tego względu niezwykle istotne jest regularne wykonywanie badań i leczenie ewentualnych zakażeń. W ciąży bakteria E. coli w moczu może być szczególnie niebezpieczna.

7. Escherichia coli u dzieci

Bakteria coli u dzieci rozpoznawana jest stosunkowo często i może być spowodowana różnymi przyczynami. Zakażenie E. Coli u dzieci następuje poprzez przeniesienie bakterii kałowych do moczu, na przykład na skutek nieodpowiedniej higieny.

Infekcja może być też wywołana spożyciem zanieczyszczonych pokarmów lub wody. Nosicielem bakterii grupy coli mogą być również zwierzęta, z tego względu należy pamiętać o częstym myciu rąk, w szczególności przed jedzeniem.

Bakteria coli w moczu u dziecka (Escherichia coli w moczu u dziecka) wywołuje:

Bakteria coli u niemowlaka często objawia się wysoką gorączką.

Pokarmowe zatrucie bakterią coli skutkuje wymiotami, biegunką i intensywnym bólem brzucha. Bakteria coli u noworodka jest szczególnie niebezpieczna, może grozić zapaleniem opon mózgowych lub zapaleniem otrzewnej.

7.1. Biegunka podróżnych

Szczególną ostrożność należy zachować zwłaszcza w czasie wakacji w krajach tropikalnych. Biegunka podróżnych, czyli zespół objawów żołądkowych i jelitowych, występujących po zmianie flory bakteryjnej, najczęściej jest spowodowana przez bakterie Escherichia coli.

Z tego powodu w podróży należy często i dokładnie myć dłonie, pić wyłącznie wodę butelkowaną, nie dodawać do napojów kostek lodu, zawsze myć warzywa i owoce przed spożyciem oraz unikać niepasteryzowanych produktów.

Największe ryzyko wystąpienia biegunki podróżnych jest w krajach rozwijających się. Planując podróż do Indii, krajów afrykańskich, południowo-wschodniej części Azji oraz Ameryki Południowej, warto pamiętać o tych prostych zasadach, które mogą uchronić nas przed zatruciem Escherichia coli.

Silne, skurczowe bóle brzucha, biegunka oraz krew w kale to objawy, z którymi należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Zakażenie Escherichia coli może być bardzo groźne, wymaga terapii antybiotykami, a w wielu przypadkach jest konieczna hospitalizacja.

8. Leczenie zatrucia bakterią E. Coli

Leczenie naturalne Escherichia coli zaleca przede wszystkim uzupełnianie płynów i elektrolitów. Leczenie Escherichia coli często wymaga wprowadzenia antybiotyków na E. coli, takich jak penicylina, tetracyklina czy cefalosporyny.

Leczenie bakteria coli powinno być wprowadzone jak najwcześniej, ponieważ zakażenie grozi poważnymi powikłaniami. Leczenie E. coli zazwyczaj trwa kilkanaście dni, ale po kilku dawkach zauważalna jest poprawa samopoczucia pacjenta.

9. Powikłania po zakażeniu E. Coli

Zakażenie tą niewielką bakterią coli może wywołać poważne komplikacje zdrowotne. Po wniknięciu do cewki moczowej bakteria coli powoduje infekcje dróg moczowych – zapalenie pęcherza, a w skrajnych przypadkach nawet zapalenie nerek, objawiające się silnym bólem pleców.

Schorzenia tego typu najczęściej dotykają kobiety i małe dziewczynki, a ich przyczyną jest w największej mierze niedostateczna higiena okolic intymnych, chociaż infekcji sprzyjać może także zabieg cewnikowania.

Escherichia coli poważnie zagraża także zdrowiu noworodków, narażając je na zapalenie opon mózgowych. Ponadto mikrob bywa odpowiedzialny za zapalenie otrzewnej oraz posocznicę.

Bakteria coli wywołuje ponadto niebezpieczne zapalenie zatok, które w wielu przypadkach wymaga leczenia operacyjnego. W związku z tym, że częstym środowiskiem jej bytowania są placówki medyczne, często wywołuje tzw. szpitalne zapalenie płuc i przyczynia się do powstawania zakażeń pooperacyjnych. Niektóre spośród jej szczepów mogą wywołać także silne zatrucia pokarmowe.

10. Jak się chronić przed zakażeniem?

Chociaż o zainfekowanie pałeczką okrężnicy bardzo łatwo, nie jesteśmy wobec niej całkowicie bezbronni. Naszym największym sprzymierzeńcem jest przestrzeganie zasad higieny – częste mycie rąk, zwłaszcza po skorzystaniu z toalety, regularna dezynfekcja urządzeń sanitarnych czy też zadbanie o sterylne warunki w miejscu przygotowywania żywności.

Bakteria coli nie jest zbyt wymagająca – aby zaczęła się namnażać wystarczy odpowiednio wysoka temperatura i wilgotność, o co w miejscach takich jak łazienka czy kuchnia nietrudno.

Escherichia coli jest nieodporna na wysoką temperaturę. Wystarczy 20 minut podgrzewania w temperaturze 70 stopni Celsjusza, by pozbyć się tego zarazka. Poza tym należy dbać o zachowanie zasad higieny – myć ręce ciepłą wodą i mydłem przez 20 sekund, czyszcząc dokładnie toaletę i dbając o czystość w kuchni (np. poprzez oddzielanie surowej żywności od gotowej do spożycia, używanie oddzielnych desek do mięsa, dokładne mycie wszystkich powierzchni używanych do przygotowywania potraw).

Warto wiedzieć, że system odpornościowy naszego organizmu jest bardzo sprytny i po rozpoznaniu wroga, uczy się podejmować z nim walkę, dlatego też o ponowne zakażenie nie jest już aż tak łatwo jak za pierwszym razem.

Eksperci starają się w ten sposób wytłumaczyć fenomen, który mieliśmy okazję obserwować kilka lat temu w Niemczech. Doszło tam do wybuchu wywołanej baterią coli epidemii, którą spowodować miała importowana z Hiszpanii żywność, podczas gdy zdrowie mieszkańców tego kraju nie ucierpiało.

Badania, które umożliwiłyby bardziej efektywną diagnostykę oraz identyfikację coraz to nowych szczepów bakterii Escherichia coli trwają. Nie jest to jednak proste – rozwój chorobotwórczych mikrobów nie ustępuje kroku postępującemu rozwojowi cywilizacyjnemu.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Mdłości
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze