Bakteriofagi w onkologii. Naukowcy pracują nad nową metodą walki z rakiem
Bakteriofagi – wirusy atakujące bakterie – wkraczają do świata onkologii. Dzięki modyfikacjom genetycznym mogą nie tylko eliminować szkodliwe mikroorganizmy, ale też rozpoznawać komórki nowotworowe, dostarczać leki i pobudzać układ odpornościowy. Jak mówi prof. Alicja Węgrzyn, dyrektorka Centrum Terapii Fagowych Uniwersytetu Gdańskiego, "fagi przestają być jedynie narzędziem zwalczania bakterii, a zaczynają pełnić rolę miniaturowych platform terapeutycznych i regulatorów mikrośrodowiska nowotworu".
Jak bakteriofagi mogą pomóc pokonać nowotwory?
W tym artykule:
Bakteriofagi w walce z rakiem
Kluczową technologią otwierającą ten kierunek badań jest tzw. phage display – metoda, która pozwala zmodyfikować genom faga tak, by na jego powierzchni prezentował białka, peptydy lub przeciwciała rozpoznające konkretne typy nowotworów. – W systemach opartych na phage display czułość tej metody może być nawet tysiąckrotnie wyższa niż w badaniach konwencjonalnych, choć koszty i potrzeba specjalistycznie wyposażonych laboratoriów wciąż stanowią barierę – wyjaśniała badaczka w rozmowie z PAP.
W jaki sposób działają?
Technologia znajduje zastosowanie w diagnostyce i obrazowaniu molekularnym guza. Prof. Węgrzyn zwraca też uwagę na znaczenie mikrobiomu – wspólnoty bakterii towarzyszących nowotworowi. – Część z nich może wspierać rozwój guza, inne – przeciwnie – go hamować – powiedziała. – Potrafią selektywnie eliminować tylko te bakterie, które "wspierają" raka, nie niszcząc przy tym bakterii pożytecznych. To zupełnie inna filozofia niż w przypadku antybiotyków, które działają jak młot pneumatyczny. (...) W doświadczeniach na zwierzętach obserwowano, że po podaniu fagów ich stan się poprawiał, a same nowotwory ograniczały się i nie przerzutowały – tłumaczyła.
Szczególnie obiecujące są próby wykorzystania fagów jako "koni trojańskich", czyli nośników leków i przeciwciał kierowanych bezpośrednio do komórek rakowych. Drugim kierunkiem są szczepionki przeciwnowotworowe oparte na fagach, które uczą układ odpornościowy rozpoznawania białek charakterystycznych dla guza. – Na przykład w przypadku raka piersi z nadekspresją receptora HER2 udało się zaprezentować fragmenty tego białka na powierzchni bakteriofaga. Tak powstała szczepionka, która w badaniach przedklinicznych skutecznie pobudzała odporność organizmu do walki z nowotworem. To wciąż etap badań, ale potencjał jest ogromny – podkreśliła badaczka.
Nawyki, które ratują jelita
Potrzeba dalszych badań
Choć pierwsze konstrukty fagowe trafiły już do wczesnych faz badań klinicznych, droga do powszechnego zastosowania wciąż jest długa. – Część projektów znajduje się w pierwszej i drugiej fazie badań klinicznych. W Centrum Terapii Fagowych w Gdańsku prowadzimy bardzo zaawansowane prace nad wpływem fagów na układ odpornościowy i mikrobiom. Wyniki są naprawdę obiecujące. Problemem, niestety, są finanse – przyznała.
Źródło: PAP
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
