Biegunki a choroby wewnętrzne – co je łączy?

Potencjalnych przyczyn biegunki może być naprawdę wiele. O ile krótkotrwała biegunka jest zwykle stanem łagodnym i samoograniczającym się, o tyle przewlekła zawsze wymaga konsultacji lekarskiej. Regularne i długotrwałe biegunki nie tylko wpływają na jakość życia, ale narażają także chorego na odwodnienie organizmu i inne konsekwencje.

Żeby zatrzymać biegunkę związaną z chorobą układową, konieczna jest przede wszystkim trafna diagnoza lekarska. W zależności od przyczyny leczenie może obejmować modyfikacje w diecie, leczenie immunosupresyjne, przeciwzapalne, stosowanie środków wiążących kwasy żółciowe w przewodzie pokarmowym, a nawet zabiegi operacyjne.

Oddawanie luźnego stolca często powiązane jest z zespołem jelita drażliwego (IBS). IBS jest przewlekłą chorobą czynnościową jelit, która polega na zaburzeniu ich pracy. Wyróżnia się cztery postaci schorzenia. Oprócz postaci z przewagą biegunek, IBS może mieć też postać z przewagą zaparć, ale i mieszaną czy nieokreśloną.

Leczenie zespołu jelita drażliwego zależy od postaci choroby. Zazwyczaj jest kilkuetapowe i obejmuje zarówno postępowanie niefarmakologiczne, jak i farmakologiczne. Przy postaci biegunkowej stosuje się środki przeciwbiegunkowe i łagodzące bóle brzucha. Istotna jest również eliminacja stresu, gdyż czynnik ten może nasilić dyskomfort ze strony układu pokarmowego. Bardzo ważna jest też odpowiednia dieta.

Celiakia to choroba immunologiczna, objawiająca się nietolerancją glutenu. W jej przebiegu gluten działa toksycznie na jelita, powodując degradację kosmków jelitowych, które odpowiedzialne są m.in. za wchłanianie substancji odżywczych.

Biegunki mogą w tym przypadku wystąpić po spożyciu nawet nieznacznych ilości glutenu, dlatego też podstawową metodą leczenia celiakii jest stosowanie ścisłej diety bezglutenowej. Eliminacja tego białka roślinnego redukuje uciążliwe objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak bóle brzucha, wzdęcia czy biegunka.

Nawracające biegunki, zwłaszcza z domieszką śluzu i krwi w kale, mogą być także objawem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa). Jest to choroba zapalna, która atakuje ściany jelita grubego. Ma charakter przewlekły, przebiega z okresami remisji i zaostrzeń.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego wymaga leczenia, którego celem jest wygojenie błony śluzowej oraz ograniczenie zmian zapalnych. Terapia polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych oraz stosowaniu odpowiedniej diety. W cięższych przypadkach konieczna może być także interwencja chirurgiczna.

Biegunka, zwłaszcza wodnista lub śluzowa, może być powiązana także z chorobą Leśniowskiego-Crohna (nazywaną też chorobą Crohna czy chorobą Leśniowskiego). Jest to schorzenie, które charakteryzuje się wystąpieniem stanu zapalnego w obrębie przewodu pokarmowego. Najczęściej zmiany obejmują dolną część jelita cienkiego.

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest chorobą przewlekłą, której – zgodnie z aktualną wiedzą medyczną – nie można całkowicie wyleczyć. Celem terapii jest, więc przede wszystkim wywoływanie i utrzymanie remisji, do czego stosuje się różne grupy leków m.in. leki przeciwzapalne, immunosupresyjne, czy biologiczne. Kluczowe jest także dbanie o zdrową dietę oraz ograniczanie stresu.

W przypadku nadczynności tarczycy charakterystyczne jest przyspieszenie procesów przemiany materii. To z kolei prowadzi zwykle do częstszych wypróżnień, nierzadko także biegunki. Nadczynność tarczycy należy leczyć, gdyż nieleczone schorzenie może prowadzić do wielu groźnych powikłań, m.in. zaburzeń rytmu serca, problemów z płodnością, osłabienia siły mięśniowej, czy niewydolności organizmu.

O metodzie leczenia nadczynności tarczycy zawsze decyduje lekarz, biorąc pod uwagę przyczyny schorzenia, nasilenie objawów, ale też ogólny stan pacjenta, jego wiek oraz występowanie chorób współistniejących.

Częste biegunki dotykają aż ok. 20 proc. osób, które chorują na cukrzycę. Dotyczy to w szczególności sytuacji, w których poziom cukru we krwi wymyka się spod kontroli. Układ pokarmowy staje się wtedy podatny na rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych, a to z kolei może skutkować wystąpieniem luźnego stolca.

Cukrzyca to choroba metaboliczna, która dotyczy znacznej części populacji. Należy do grupy chorób cywilizacyjnych, gdyż nierzadko powiązana jest z niewłaściwym trybem życia oraz nieodpowiednią dietą. Chorzy na cukrzycę powinni być objęci opieką diabetologa lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.

Do wystąpienia silnej biegunki mogą prowadzić także nowotwory jelita grubego, trzustki, dróg żółciowych czy pęcherzyka żółciowego. Niekiedy biegunka jest także wynikiem silnego stresu odczuwanego przez osoby, u których zdiagnozowano chorobę nowotworową.

Biegunka jest także objawem, który stosunkowo często spotykany jest u pacjentów leczonych onkologicznie. Ma to związek z użyciem chemioterapii, radioterapii czy zabiegu chirurgicznego w tej grupie osób.

W czasie biegunki należy przede wszystkim zadbać o odpowiednią podaż płynów, które uzupełnią niedobór elektrolitów. Nie należy w tym czasie pić kwaśnych napojów, kawy, energetyków, czy alkoholu, które mogą zaostrzać nieprzyjemne objawy. Wskazana jest także dieta lekkostrawna oraz odpoczynek.

Właściwe leczenie biegunki zależy jednak przede wszystkim od jej przyczyny. Dlatego też, jeśli dolegliwość ta ma charakter nawracający lub przewlekły, zawsze powinna zostać skonsultowana z lekarzem.