Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Łukasz Dubielecki

Ból kości i stawów a białaczka

Avatar placeholder
03.01.2023 13:06
Ból kości może mieć wiele różnych przyczyn.
Ból kości może mieć wiele różnych przyczyn. (123RF)

W większości chorób ból jest sygnałem alarmowym, pojawia się gdy rozpoczyna się choroba. Ból kości i stawów może mieć wiele przyczyn, jest to jeden z objawów białaczki i osteoporozy. Co warto wiedzieć o bólu kości i stawów?

spis treści

1. Osteoporoza przyczyną bólu kości i stawów

1.1. Rodzaje bólu w osteoporozie

Ból przewlekły, ból kostny – występuje najczęściej w odcinku piersiowym kręgosłupa, między łopatkami. Demineralizacja, ubytek kości i osłabienie trzonów kręgów powodują, że stają się one co raz mniej odporne na obciążenie jakiemu podlega kręgosłup dźwigając całe ciało. Stają się one "puste" i zmniejsza się ich wysokość pod wpływem stałego nacisku na siebie.

Obniżenie wysokości trzonu kręgów kręgosłupa doprowadza do pogłębienia się kifozy piersiowej i powstania tzw. "wdowiego garbu". Nazwa pochodzi od tego, że stan ten dotyczy najczęściej starszych kobiet, które nierzadko żyją dłużej od swoich mężów.

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

W efekcie dochodzi także do obniżenia wzrostu ciała. Czasem dochodzi do tak silnej kifozy piersiowej, że łuki żebrowe ocierają o talerze biodrowe, powodując silne dolegliwości bólowe w bocznych okolicach tułowia.

Przewlekły ból w pogłębiających się wadach postawy: kifozy piersiowej i lordozy szyjnej z deformacją kręgów, wynika z drażnienia pobliskich zakończeń nerwowych w okostnej, stawach, mięśniach. Jego źródłem jest także ucisk na korzenie nerwowe wywołany zmianami degeneracyjnymi krążków miedzykręgowych i obniżonej wysokości trzonów kręgów.

W takiej sytuacji może także dojść do kompresyjnego złamania trzonu kręgu. Czasem przebiega ono z ostrym bólem, a czasembez dolegliwości. O złamaniu świadczą wtedy zmiany w badaniu rentgenowskim.

Ból w okolicy krzyżowej kręgosłupa rzadziej jest objawem osteoporozy, a częściej choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa.

  • Ból ostry, ból z powodu złamań typowych dla osteoporozy – osłabienie struktury kości sprzyja powstawaniu złamań kości w typowych dla osteoporozy lokalizacjach. Są to: złamania kompresyjne trzonów kręgów, złamania kości promieniowej oraz złamania szyjki kości udowej.

Przewlekłość odczuwanego bólu w osteoporozie powoduje, że staje się to ważnym problemem. Walka z nim jest wielostopniowa i obejmuje zastosowanie: farmakoterapii, fizykoterapii, kinezyterapii oraz zaopatrzenia ortopedyczne.

Jedzenie, które uchroni cię przed osteoporozą
Jedzenie, które uchroni cię przed osteoporozą [9 zdjęć]

Szklanka mleka i zdrowe kości to nierozłączna para. Jednak nabiał nie jest jedynym przyjacielem układu

zobacz galerię

1.2. Farmakoterapia w osteoporozie

W przypadku bólu ostrego stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ; paracetamol, kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, naproksen, ketoprofen, diklofenak, i in.), opioidy (stosowane w tym przypadku krótko i tylko w ostrym bólu) i kalcytoniny. Ból przewlekły leczy się dodatkowo lekami rozluźniającymi mięśnie (miorelaksanty) oraz preparatami antydepresyjnymi, które mają udokumentowaną skuteczność w leczeniu bólu przewlekłego różnego pochodzenia.

Przewlekłe stosowanie ogólnie dostępnych leków przeciwbólowych z grupy NLPZ-ów rodzi kolejny problem, którym jest ich udział w tworzeniu się choroby wrzodowej oraz krwawień z układu pokarmowego. Z tego powodu, rutynowo, łącznie z takim lekiem przeciwbólowym, stosuje się także lek z grupy inhibitorów pompy protonowej, mający uchronić przed takimi powikłaniami.

1.3. Rehabilitacja w osteoporozie

Fizykoterapia przede wszystkim spełnia rolę leczniczą, zmniejsza dolegliwości bólowe i reguluje napięcie mięśni. W tym celu stosuje się: krioterapię, laseroakupunkturę, prądy TENS (przezskórna elektrostymulacja nerwów) i hydroterapię.

Kinezyterapia także zmniejsza odczuwanie bólu oraz poprawia równowagę napięcia mięśni. Dzięki ćwiczeniom wzmacnia się odpowiednie mięśnie oraz rozluźnia te, które są zbyt napięte i przykurczone. Kinezyterapia poprawia także zakres i koordynację ruchów. To ważne szczególnie ze względu na zapobieganie upadkom, które mogą prowadzić do ciężkich złamań kości. Odpowiednio dobrana aktywność fizyczna i ćwiczenia usprawniające mają wpływ na wzrost masy i wytrzymałości kości.

1.4. Zaopatrzenie ortopedyczne przy złamaniach

Jest szczególnie przydatne przy usprawnianiu chorych po złamaniach i wynikającym z tego unieruchomieniu. Gorsety ortopedyczne mają zastosowanie u osób z kompresyjnymi złamaniami kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym.

Inne działanie ma np. kołnierz odciążający odcinek szyjny kręgosłupa. Pomaga on w zmniejszeniu bólu wynikającego z przeciążenia mięśni oraz poprzez ograniczenie ruchów głowy, zmniejsza częstość zawrotów głowy. Należy jednak pamiętać, że zbyt częste takie unieruchomienie prowadzi do osłabienia mięśni szyi, co dalej prowadzić może do pogłębienia lordozy szyjnej i nasilenia bólu.

Prostotrzymacze, stabilizatory obojczykowe, stosowane są w przypadku nadmiernej kifozy piersiowej w celu ochrony przed jej dalszym pogłębianiem się.

Terapia bólu jest ważnym czynnikiem w leczeniu osteoporozy. Jej niepowodzenie lub niepodejmowanie prowadzić może do pogarszania się samopoczucia, wycofania społecznego, obniżenia nastroju, a to z kolei pogłębia odczuwanie dolegliwości bólowych. Stąd warto podejmować taką walkę z bólem.

2. Białaczka przyczyną bólu kości i stawów

2.1. Jak powstaje białaczka?

Każdy nowotwór ma swoją tkankę wyjścia. Na przykład rak płuc powstaje z tkanki nabłonkowej płuc, rak piersi z tkanki gruczołowej sutka, a rak jądra - z męskich narządów rozrodczych. Białaczki również są nowotworami a wywodzą się z komórek układu krwiotwórczego. Na układ krwiotwórczy u człowieka składają się te wszystkie elementy, które wytwarzają krew. Głównie jest to szpik kostny, który znajduje się w kościach długich, płaskich oraz w trzonach kręgów. Kości długie to np. żebra - bardzo bogate w szpik a płaskie to np. talerze kości biodrowej, które tworzą miednicę.

2.2. Czym jest szpik kostny?

Wewnątrz wszystkich kości znajduje się galaretowata substancja - szpik kostny. Trudno uwierzyć, ale u zdrowego człowieka szpik kostny daje początek kilkunastu liniom komórkowym, które w procesie dojrzewania tworzą krew obwodową. Tak więc jest tam linia makrocytarna, z której powstają płytki krwi, ertytrocytarna, tworząca czerwone krwinki czy limfocytarna z której rozwijają się limfocyty oraz wiele innych. Płytki zapobiegają krwawieniom. To właśnie one, przylepiając się do siebie, tworzą pierwszy skrzep. Czerwone krwinki przenoszą tlen. Natomiast białe krwinki, do których należą limfocyty i granulocyty, to obrońcy naszego organizmu.

2.3. Czym jest białaczka?

Białe krwinki jak każde komórki sterowane są przez kod genetyczny zapisany w DNA. Określa on funkcję komórki oraz to, kiedy i jak często powinna się dzielić. Niestety czasem się zdarza, że kod genetyczny zostaje uszkodzony. Mogą go niszczyć czynniki chemiczne zawarte, np. w papierosach czy fizyczne, takie jak promieniowanie roentgena oraz infekcyjne, np. wirusowe. Jeśli dojdzie do uszkodzenia genów odpowiedzialnych za podział komórki tzw. onkogenów, biała krwinka zaczyna się dzielić jak szalona.Gwałtowanie namnażające się białe krwinki nie podlegają fizjologicznej regulacji. Nie przestają rosnąć, gdy skończy się przeznaczona dla nich przestrzeń. Jama szpikowa znajduje się wewnątrz kości, i kiedy białych krwinek zaczyna być zbyt dużo zajmują one miejsce przeznaczone dla innych linii komórkowych, np. erytrocytów. Może to prowadzić do upośledzenia wytwarzania innych komórek krwi. I tak osoby z białaczką cierpią nie tylko na bóle kości, ale także na anemię czy małopłytkowosć.

2.4. Naciekanie kości i stawów

Komórki białaczkowe, czyli białe krwinki z uszkodzonym DNA, dzielą się w ogromnym tempie. Czasami tak szybko, że zaczynają naciekać otaczające je kości (jama szpikowa znajduje się wewnątrz kości). Naciekanie kości i stawów to proces, który nie jest zarezerwowany dla komórek białaczkowych. W zdrowym organizmie białe krwinki naciekają miejsca, w których są potrzebne.

Przykładowo, jeśli na skórze powstanie rana, mogą się przez nią wedrzeć bakterie i wirusy. Dlatego białe krwinki przedostają się w pobliże rany, pełzając pomiędzy innymi komórami i przeciskając się do celu. Okolica rany staje się twarda i pogrubiała, bo została nacieczona przez białe krwinki.

W normalnej sytuacji jest to bardzo korzystny proces, pozwala bowiem obronić nas przed bakteriami i wirusami. Jednakże jeśli naciekać zaczną komórki nowotworowe, które działają całkowicie bez nadzoru organizmu, sytuacja staje się groźna.

Nowotworowe białe krwinki przeciskają się w głąb kości, powodując jej rozpieranie i niszczenie. Powoduje to silne bóle. Dodatkowo komórki białaczkowe nie naciekają tylko tej kości, w której powstały. Potrafią wędrować wraz z krwią po całym organizmie i naciekać stawy oddalone od pierwotnego miejsca rozwoju nowotworu.

2.5. Ból kości i stawów a białaczka

Bóle kości typowe dla białaczki powstają, gdy komórki „białaczkowe” namnażają się w kościach, w których powstają, lub gdy zaczynają namnażać się w kościach jako nacieki białaczkowe. Przede wszystkim w białaczkach u dzieci bóle kości, zwłaszcza nocne, mogą być pierwszym objawem białaczki.

Na początku bóle z powodu nacieku białaczkowego są słabe i przypominają bóle kostne pojawiające się na zmianę pogody. W późniejszych fazach mogą być tak silne jak ból przy złamaniu kości. Również stawy są naciekane przez komórki białaczkowe, które powodują stan zapalny i ograniczenie ruchomości. Stawy mogą być bolesne i obrzęknięte.

2.6. Cytokiny a białaczka

Każdy z nas doświadczył kiedyś przeziębienia. W trakcie przeziębienia dręczy nas katar, kaszel, gorączka ale też bóle kości i stawów. Te ostatnie są bardzo dokuczliwe w przypadku grypy. Te wszystkie objawy nie są wywoływane bezpośrednio przez wirusy. T

o mechanizmy obronne naszego organizmu, stanowiące cześć złożonego mechanizmu, jakim jest układ odpornościowy. Białe krwinki używają do komunikacji z resztą komórek cytokin, czyli cząsteczek sygnałowych.

To właśnie cytokiny odpowiedzialne są za powstawanie ogólnych objawów białaczki, takich jak gorączka czy ból kości, stawów i mięśni. Komórki białaczkowe niektórych typów wydzielają znacznie więcej cytokin i mogą powodować bardzo nieprzyjemne odczucia z bólem kości i stawów włącznie.

2.7. Białaczka u dzieci

Bóle kości i stawów w białaczce dorosłych to częsty lecz nie dominujący objaw. U dorosłych zwykle na pierwszy plan wysuwają się takie dolegliwości jak poczucie zmęczenia czy ogólne rozbicie. Niestety u dzieci silne bóle kończyn bywają pierwszym namacalnym objawem białaczki.

Ból kości długich w kończynach bywa na tyle intensywny, że dzieci zabierane są często na konsultacje do ortopedy a nie hematologa. Bóle kości i stawów to objawy białaczki. By ich uniknąć najważniejsze jest wczesne rozpoznanie i leczenie choroby podstawowej, jaką jest nowotwór. Dlatego każdy utrzymujący się ponad kilka tygodni ból kości lub stawów powinien być zdiagnozowany przez lekarza.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Gorączka reumatyczna
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze