Burza wegetatywna – objawy, przyczyny i leczenie

Burza wegetatywna to zespół objawów, takich jak wzrost ciśnienia tętniczego, gorączka mózgowa, niepokój psychoruchowy, nadmierne pocenie się, przyspieszenie lub zwolnienie akcji serca. Są one związane z reakcją kompensacyjną pnia mózgu na zachwianą homeostazę energetyczną mózgu. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest burza wegetatywna?

Burza wegetatywna to potoczna nazwa zespołu objawów typowych dla reakcji kompensacyjnej pnia mózgu na zachwianą homeostazę energetyczną mózgu. Oznacza to, że jest konsekwencją zaburzeń regulacji czynności wegetatywnych i próbą odzyskania przez układ nerwowy równowagi energetycznej.

Pień mózgu (łac. truncus cerebri) to struktura zlokalizowana w obszarze podstawy czaszki (pomiędzy mózgowiem a rdzeniem kręgowym), która wchodzi w skład ośrodkowego układu nerwowego.

Zobacz film: "Ciche oznaki udaru mózgu"

Ośrodkowy układ nerwowy, inaczej centralny układ nerwowy (łac. systema nervosum centrale), OUN, CUN, CNS (od ang. central nervous system) to najważniejsza część układu nerwowego. Jest zbudowany z istoty szarej i białej oraz chroniony przez kości czaszki oraz kręgosłup. Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN) są jedną z najpoważniejszych przyczyn zagrożenia zdrowia i życia człowieka.

Pień mózgu obejmuje śródmózgowie, tyłomózgowie i tylne przyśrodkowe części przodomózgowia. Jego częścią jest rdzeń przedłużony. Stanowi ośrodek odruchów warunkujących życie organizmu, niepodlegających naszej woli. Jest zaangażowany w kontrolę wszystkich procesów, jakimi zawiadują tworzące go struktury. Kontroluje przebieg oddychania, wpływa na ciśnienie tętnicze krwi, metabolizm, czynność serca i pracę układu krwionośnego, oddechowego, wzrokowego, słuchowego. Od niego zależy aktywność półkul mózgowych, kontrola odruchów i regulacji poziomu neurotransmiterów.

Zaburzenia jego pracy wywołują przewlekłe dolegliwości bólowe oraz utrudniają codzienne funkcjonowanie. Uszkodzenie rdzenia przedłużonego może prowadzić do śmierci organizmu.

2. Objawy burzy wegetatywnej

Objawy burzy wegetatywnej to takie zaburzenia autonomiczne jak:

• niepokój psychoruchowy,
• wzmożona reakcja orientacyjna,
• w funkcjonowaniu psychicznym przeważa lęk, niepokój, drażliwość,
• labilność emocjonalna,
• objawy pozytywne tj. urojenia czy omamy,
• gorączka mózgowa, hipertermia (40-41°C),
• zaburzenia oddychania, przyspieszeniem oddechu („dyszenie”),
• nadmierne pocenie się,
• wzrost ciśnienia tętniczego, wahania tętna i ciśnienia,
• przyspieszenie lub zwolnienie akcji serca,
• przyspieszenie procesów metabolicznych (zwiększony wydatek energetyczny, głębokie zaburzenia przemiany białkowej, węglowodanowej i homeostazy ustroju).

3. Przyczyny burzy wegetatywnej

Burza wegetatywna jest objawem towarzyszącym wielu patologiom, także w obrębie pnia mózgu. Główną przyczyną są uszkodzenia wywołane przez urazy głowy powstające zarówno wskutek urazu, jak i udaru (w wyniku silnego urazu mechanicznego może wystąpić zespół stłuczenia pnia mózgu). Najczęściej pojawiają się udary niedokrwienne, do których dochodzi na skutek przerwania dopływu krwi do tkanki nerwowej. Zdarzają się także udary krwotoczne, w przebiegu których dochodzi do przerwania ciągłości naczyń krwionośnych. Wówczas krew gromadzi się w okolicach struktur pnia mózgu.

Przyczyną uszkodzenia pnia mózgu może być także zatrzymanie krążenia lub wgłobienie (wklinowanie). Mówi się o nim, gdy dochodzi do przemieszczenia elementu ośrodkowego układu nerwowego.

Zaburzenia pracy układu wegetatywnego towarzyszą również schorzeniom układu sercowo-naczyniowego, na przykład w przypadku choroby wieńcowej, przewlekłej niewydolności serca, nieadekwatnej tachykardii zatokowej czy zespołu posturalnej tachykardii ortostatycznej.

Nieprawidłowości ze strony układu autonomicznego mogą wystąpić również w przebiegu chorób neurozwyrodnieniowych (w zaniku wieloukładowym, chorobie Parkinsona, postępującym porażeniu nadjądrowym, otępieniu z rozsianymi ciałami Lewy'ego).

4. Leczenie burzy wegetatywnej

Działania terapeutyczne w przypadku rozpoznania burzy wegetatywnej zależą od przyczyny patologii. I tak w przypadku udaru krwotocznego kluczowe jest zaopatrzenie krwawiącego naczynia, zaś w przebiegu udaru niedokrwiennego leczenie fibrynolityczne.

Gdy burza wegetatywna pojawiła się po stosowaniu leków neuroleptycznych, w którym występuje zaburzenie ogólnoustrojowej homeostazy, konieczne jest natychmiastowe odstawienie neuroleptyków, monitorowania homeostazy i włączenie leczenia objawowego.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.