Centuria pospolita – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania, gdzie kupić
Centuria pospolita to cenna roślina lecznicza, którą wykorzystywano już w czasach starożytnych. Dawniej stosowano ją przede wszystkim w leczeniu trudno gojących się ran. We współczesnym zielarstwie znana jest m.in. jako antidotum na zaburzenia trawienia. Na co jeszcze pomaga centuria pospolita? Jakie właściwości posiada roślina?
1. Co to jest centuria pospolita?
Centuria pospolita (Centaurium erythraea) zwana także centurią zwyczajną, tysiącznikiem, czy goryczką czerwoną, to dwuletnia roślina z rodziny goryczkowatych, rosnąca na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, widnych polanach, czy przydrożach. Centuria występuje niemal w całej Europie, Afryce Północnej, w Azji Zachodniej i Środkowej, na Kaukazie, Ałtaju i Wyspach Kanaryjskich.
W Polsce roślina występuje na całym obszarze, jednak dość rzadko tworzy większe skupiska. Ponadto objęta jest częściową ochroną, dlatego do potrzeb zielarskich pozyskiwana jest głównie z upraw.
Ziele wykorzystywane jest do produkcji kosmetyków oraz w przemyśle spożywczym. Stosowane jest też w kuchni jako dodatek do ciężkostrawnych dań. Jednak najszerzej wykorzystuje się je w medycynie naturalnej.
2. Centuria pospolita – opis rośliny
Centuria pospolita osiąga maksymalnie wysokość ok. 30-50 cm. Łodyga rośliny jest wzniesiona i pojedyncza. Rozgałęzia się jedynie w górnej części. Liście są gładkie, zielone lub brunatno-zielone, zebrane w rozetę w części dolnej. Mają owalny lub jajowaty kształt.
Roślina kwitnie w czerwcu i w lipcu, a jej intensywnie różowe kwiaty są skupione w gęste podbaldachy. Owocem rośliny są żółte torebki, które zawierają czarne nasiona.
3. Właściwości centurii pospolitej
Centuria pospolita zawiera związki goryczowe oraz witaminy z grupy B. Pozostałe składniki rośliny to m.in. olejki eteryczne, kwasy organiczne, flawonoidy, duże ilości magnezu i inne sole mineralne.
Tysiącznik ma właściwości żółciopędne, pobudza wydzielanie soków żołądkowych i śliny, przyspiesza procesy przemiany materii. Ułatwia wchłanianie składników pokarmowych, stymuluje apetyt, leczy zgagę. Działa także przeciwkrwotocznie, wiatropędnie i antyseptycznie.
Roślina wykazuje także właściwości przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, przeciwbakteryjne i antymalaryczne. Ma także działanie napotne.
4. Zastosowanie centurii pospolitej
W ziołolecznictwie wykorzystuje się przede wszystkim łodygi wraz z liśćmi, które zbiera się od lipca do września, a następnie poddaje suszeniu. Następnie z suszu przygotowuje się napary i odwary.
Centurię pospolitą można znaleźć także w wieloskładnikowych suplementach diety oraz w preparatach w postaci kropli.
Roślina może być wsparciem m.in. w leczeniu:
- braku łaknienia (pobudza apetyt),
- anemii,
- zaburzeń trawienia,
- nadciśnienia,
- zastoju żółci,
- wzdęć i zgagi,
- kamicy żółciowej,
- choroby pasożytniczej przewodu pokarmowego,
- choroby malarycznej.
Centuria zwyczajna może być stosowana także w okresie rekonwalescencji po ciężkich chorobach u pacjentów z osłabieniem organizmu i z osłabionymi czynnościami trawiennymi.
Suszone łodygi i liście centurii można stosować także zewnętrznie na stany zapalne skóry, egzemy i owrzodzenia. Roślina odżywia i uelastycznia cerę.
5. Kto nie powinien stosować centurii pospolitej?
Centuria pospolita należy do stosunkowo bezpiecznych roślin. Nie jest jednak wskazana do stosowania u osób uczulonych na zioła i przyprawy, nie poleca się jej stosować także u dzieci. Rośliny nie powinny przyjmować również kobiety w ciąży oraz karmiące piersią.
Spożywanie naparów z ziela centurii nie jest wskazane także w chorobach wrzodowych żołądka i dwunastnicy.
Szczególną ostrożność powinny zachować osoby, które przyjmują leki oraz inne suplementy diety. Roślina może bowiem wpływać na działanie niektórych leków. Dlatego też w takich przypadkach konieczna jest konsultacja z lekarzem lub farmaceutą.
6. Centuria pospolita – gdzie kupić?
Suszone liście i łodygi rośliny można kupić w sklepach zielarskich, sklepach ze zdrową żywnością oraz niektórych aptekach. Cena za kilogram suszonej centurii to średnio ok. 90 zł.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
