Choroby wieku starczego - przyczyny, objawy i leczenie
Choroby wieku starczego obejmują zarówno schorzenia somatyczne, jak i związane z psychiką. Pojawiają się w podeszłym wieku, co ma związek nie tylko ze starzeniem się organizmu, ale i wpływem czynników środowiskowych oraz genetycznych. Jakie są najczęstsze choroby wieku starczego? Na czym polega ich profilaktyka i leczenie?
1. Przyczyny chorób wieku starczego
Choroby wieku starczego to grupa schorzeń, które są najczęściej rozpoznawane u osób w podeszłym wieku. Jest to związane z procesami starzenia organizmu oraz ograniczeniem zdolności komórek i narządów do samoregeneracji, spowolnieniem szybkości przewodzenia impulsów nerwowych, także zmniejszeniem siły mięśni oraz utratą tkanki kostnej.
Na rozwój chorób wieku starczego wpływa także osłabienie układu odpornościowego, również układu nerwowego i hormonalnego. To przekłada się na gorszy metabolizm, słabszą adaptację do zmian i radzenie sobie z zagrożeniami. Trzeba jednocześnie podkreślić, że na zdrowie w starszym wieku wpływają także czynniki genetyczne oraz środowiskowe. Na rozwój schorzeń wieku starczego ma wpływ niezdrowy tryb życia.
Jakie są czynniki ryzyka chorób wieku starczego związane ze stylem życia? Źle zbilansowana, nieodpowiednia, niezróżnicowana, ciężkostrawna dieta, także palenie papierosów i nadużywanie alkoholu, siedzący tryb życia, niegimnastykowanie umysłu.
2. Najczęstsze choroby osób starszych
Według specjalistów choroby typowe dla osób starszych to przede wszystkim:
- choroby układu sercowo-naczyniowego, takie jak miażdżyca, choroba wieńcowa, czyli niewydolność serca, udar mózgu, zawał serca, ale i nadciśnienie tętnicze),
- choroby neurologiczne wieku starczego, także schorzenia neurodegeneracyjne. Choroby starcze mózgu to głównie otępienie starcze (inaczej demencja), choroba Alzheimera, choroba Parkinsona,
- choroby układu oddechowego, w tym POChp, astma,
- choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca. Najczęściej występującą u osób starszych formą cukrzycy jest cukrzyca typu 2 (insulinoniezależna),
- choroby układu kostno-stawowego, na przykład reumatyzm, choroba zwyrodnieniowa stawów, także osteoporoza będąca konsekwencją związanego z wiekiem, ubytku masy kostnej,
- choroby wieku starczego psychiczne, na przykład depresja, nerwica, wahania nastroju, ale i zmiany osobowościowe (ich objawem jest na przykład złośliwość i egoizm starszych ludzi),
- choroby układu moczowego, takie jak nietrzymanie moczu (inkontynencja), to jest popuszczanie moczu podczas nawet niewielkiego wysiłku – w trakcie kichania, kaszlu, podnoszenia przedmiotów czy wykonywania ćwiczeń fizycznych, ale także chodzenia. Innym problemem są takie choroby wieku starczego jest tak zwane naglące nietrzymanie moczu będące skutkiem silnego parcia na cewkę moczową i pęcherz (konsekwencją jest wyciek moczu), także kamica nerkowa, zakażenia układu moczowego, niewydolność nerek,
- zaburzenia wzroku i słuchu, problemy ze słuchem i pogorszenie wzroku, zaburzenia mowy, percepcji i procesów myślowych, zaburzenia pamięci, spowolnienie ruchowe,
- nowotwory takie jak rak płuc, rak sutka i rak jelita grubego u kobiet oraz rak jelita grubego i rak prostaty u mężczyzn, także raki przełyku, żołądka i trzustki, nerki, pęcherza moczowego, a u kobiet po menopauzie raki szyjki macicy, trzonu macicy, jajnika,
- choroby przewodu pokarmowego (np. choroba wrzodowa, marskość wątroby).
3. Profilaktyka i leczenie chorób starczych
Ponieważ procesu starzenia organizmu nie da się zatrzymać, należy skupić się na profilaktyce oraz leczeniu chorób wieku starczego. Najważniejsze jest, by nie ignorować niepokojących objawów i dolegliwości. Oznacza to, że kiedy te się pojawią, trzeba skontaktować się z lekarzem.
Kto leczy choroby wieku starczego? Może to być zarówno lekarz rodzinny (POZ), jak i geriatra bądź inny specjalista, w zależności od wiodących problemów (neurolog, gastroenterolog, pulmonolog czy psychiatra).
Tym samym trzeba pamiętać o regularnych wizytach u lekarza i wykonywaniu zleconych przez niego badań kontrolnych, tak w laboratorium czy gabinecie specjalistycznym (np. badania obrazowe czy specjalistyczne), jak i w domu (np. samodzielny pomiar ciśnienia i tętna, saturacji). Trzeba pamiętać, że choroby wieku starczego, które są rozpoznane na wczesnych etapach, można spowalniać lub regulować, zarówno farmakologicznie, jak i rehabilitacyjnie.
Bardzo ważne jest szeroko rozumiane dbanie o siebie: przestrzeganie zasad racjonalnej, dobrze zbilansowanej diety oraz bycie aktywnym fizycznie. Dużą wartość mają nie tylko ćwiczenia fizyczne, ale i trening umysłu (np. trening pamięci). Nie do przecenienia jest utrzymywanie kontaktu z ludźmi, tak rodziną, jak i przyjaciółmi czy znajomymi.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.