Ciąża po 35. roku życia - bezpieczeństwo i możliwe ryzyko. Jak przygotować się do późnej ciąży
Ciąża po 35. roku życia nazywana jest ciążą późną i wymaga szczególnej kontroli medycznej. Traktowana jest jako ciąża wysokiego ryzyka, niemniej jednak wiele kobiet zostaje mamami w późnym wieku, a ich dzieci cieszą się zdrowiem. Należy jednak odpowiednio o to zaddbać. W jaki sposób? Jakie badania należy wykonać i jak przygotować się do późnej ciąży?
1. Ciąża po 35. roku życia
Ciążę po 35. roku życia nazywa się ciążą późną, objętą wysokim ryzykiem. Szanse na zajście w ciążę zmniejsza się wraz z wiekiem, więc jeśli planujesz potomstwo, musisz wiedzieć, że statystyki dotyczące późnych ciąż są bezlitosne - kobiety około czterdziestki borykają się z zaburzeniami owulacji (ma to związe ze zbliżającą się menopauzą) oraz tzw. obniżoną rezerwą jajnikową. Organizm produkuje wówczas mniej progesteronu, co utrudnia implantację zarodka.
Już po 30 roku życia płodność znacznie spada, wobec czego szanse na poczęcie zmniejszają się z każdym kolejnym miesiącem.
1.1. Późna ciąża a ryzyko
Późne zajście w ciąże wiąże się także z ryzykiem wystąpienia wad płodu. Badania przeprowadzone przez Gdański Uniwersytet Medyczny wskazują na to, iż kobiety około czterdziestki niosą większe ryzyko poczęcia dziecka z wadami wrodzonymi.
U 80% przebadanych 40-latek stwierdzono wady genetyczne w komórkach jajowych. U kobiet 43-letnich było to już 90%. Taka zależność sprawia, że kobiety dojrzałe mają problem z zajściem w ciążę lub większą tendencję do poronień.
2. Jakie badania warto wykonać przed zajściem w późną ciążę?
Kobiety po 35. roku powinny wykonać szereg badań, jeśli chcą zdecydować się na późne macierzyństwo. Na samym początku warto wykonać tzw. badanie AMH, czyli stężenie hormonu anty-Mülllerowskiego. Pozwoli on ocenić płodność i kondycję pęcherzyków jajnikowych i pomoże określić szanse na zajście w ciążę.
Planowanie późnej ciąży musi być skonsultowane z wieloma specjalistami, w tym z ginekologiem, lekarzem rodzinnym. Kobieta powinna zgłosić się do poradni ze wszystkimi swoimi wątpliwościami oraz schorzeniami.
Podstawą jest wizyta u ginekologa, podczas której lekarz oceni stan narządów rodnych i oszacuje możliwości, jeśli chodzi o zajście w ciążę. Zleci także szereg badań hormonalnych. Warto także ocenić stan wszystkich narządów wewnętrznych u internisty - kondycja matki jest szalenie ważna dla prawidłowego rozwoju płodu i ma bezpośrednie przełożenie na zdrowie dziecka.
Szczególną uwagę należy zwrócić na takie schorzenia, jak:
- cukrzyca
- nadciśnienie tętnicze
- choroby krążenia
- nadwaga
Kobiety dojrzałe znacznie częściej zmagają się z chorobami podczas ciąży (w tym także z zawałem serca czy udarem mózgu), dlatego uregulowanie stanu zdrowia ma kluczowe znaczenie. W czasie ciąży nie można przyjmować wielu leków, dlatego choroby przewlekłe muszą być szczegółowo skonsultowane.
Ważna jest także wizyta u stomatologa, ponieważ w ciąży kobiety bardzo często zmagają się z problemami takimi jak próchnica. Dodatkowo zły stan uzębienia czy jamy ustnej może zagrażać zdrowiu dziecka. Leczenie stomatologiczne w ciąży często jest utrudnione, ponieważ nie można przeprowadzać badań obrazowych ani stosować znieczulenia.
2.1. Badania laboratoryjne i obrazowe
Jeśli historia zdrowotna tego wymaga, specjaliści mogą skierować kobietę po 35. roku życia na dodatkowe badania, aby ocenić ryzyko związane z późną ciążą. Przede wszystkim warto wykonać podstawową morfologię, badanie moczu, poziom glukozy we krwi oraz USG narządów rodnych i piersi. Należy także wykonać cytologię, aby ocenić ryzyko rozwoju stanów zapalnych czy nadżerek.
Ponadto lekarze mogą skierować na takie badania, jak:
- grupa krwi z oznaczeniem Rh,
- poziom hormonów tarczycy,
- poziom przeciwciał różyczki,
- poziom przeciwciał cytomegalii,
- poziom przeciwciał toksoplazmozy,
- anty-HCV,
- obecność antygenu Hbs
- HIV.
3. Ciąża po 35. roku życia a styl życia
Kobiety, które jednocześnie borykają się z nadwagą, chorobami przewlekłymi i są już po 35 roku życia, mogą mieć znaczne problemy z zajściem w ciążę lub donoszeniem jej. Dlatego bardzo ważne jest zadbanie o swoje zdrowie i zmianę stylu życia, jeśli planujemy powiększenie rodziny.
Należy przede wszystkim dbać o prawidłową masę ciała i poziom tkanki tłuszczowej - także podczas ciąży. Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna pozwala zachować zdrowie i dobrą kondycję, przyczynia się także do uregulowania gospodarki hormonalnej. Najlepszą formą aktywności dla kobiet w ciąży jest pływanie, spacerowanie, a także fitness - istnieją specjalne zajęcia dla kobiet w ciąży, podczas których ćwiczenia są specjalnie opracowane dla ich potrzeb i możliwości.
Warto także zadbać o swoje zdrowie psychiczne - unikać stresu, regularnie się wysypiać i nie rezygnować z codziennych, małych przyjemności.
3.1. Witaminy i minerały dla kobiet planujących późne macierzyństwo
Przed zajściem w ciążę należy przyjmować kwas foliowy, któru ułatwia zagnieżdżenie się zarodka i tworzy dla niego odpowiednie warunki. Dodatkowo chroni płód przed tzw. wadą cewy nerwowej. Kwa foliowy należy przyjmować codziennie przez minimum 3 miesiące przed zajściem w ciążę.
Niedobór kwasu foliowego w pierwszym trymestrze ciąży może być przyczyną rozwoju wad wrodzonych, a także może prowadzić do poronienia.
W ciąży warto zażywać także kwasy Omega-3, ponieważ gwarantują one prawidłowy rozwój dziecka, szczególnie jego układu immunologicznego, nerwowego oraz wzroku. Stosowanie kwasów Omega-3, przede wszystkim kwasu DHA (dokozaheksaenowego) wydłuża nieco czas ciąży, zwiększa masę urodzeniową dziecka i zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu.
Bardzo ważne jest także przyjmowanie witaminy D, która wspiera budowę kości. U ponad połowy kobiet w ciąży stwierdzono poważny niedobór tej witaminy, dlatego jej suplementacja jest szczególnie ważna.
Jednocześnie należy uważać na witamię A, której niedobór jest tak samo niebezpieczny jak nadmiar. Może powodować trudności z zajściem w ciąże lub jej utrzymaniem, dlatego dawkę musi ustalić lekarz prowadzący.
Na rynku istnieją także specjalne preparaty zawierające kompleks witamin i minerałów dla kobiet w ciąży. Przed ich zastosowaniem warto poradzić się lekarza prowadzącego.
4. Badania prenatalne
W czasie późnej ciąży bardzo ważne są regularne wizyty u lekarza. Przez cały ten czas należy o siebie dbać i konsultować wszelkie wątpliwośći oraz niepokojące objawy. Ciąża po 35. roku życia jest ciążą wysokiego ryzyka nie tylko dla matki, ale także dla dziecka. Dlatego bardzo ważnym etapem są badania prenatalne. Można je wykonać w sposób inwazyjny - poprzez amniopunkcję, czyli nakłucie powłok brzusznych i pobranie płynu owodniowego - oraz nieinwazyjny. Istnieją nowoczesne metody, które wymagają jedynie pobrania od ciężarnej krwi.
Nieinwazyjne badania, takie jak test PAPP-A, można wykonać już w 11. tygodniu ciąży. Istnie także badanie nazwane testem NIFTY (ang. Non-Invasive Prenatal Test), który polega na pobraniu od ciężarnej krwi, w której zawarty jest materiał genetyczny dziecka. Próbka jest poddawana analizie i na tej podstawie ocenia się ryzko rozwoju wad płodu.
Badania prenatalne pozwalają ocenić ryzyko wystąpienia wad płodu oraz wszelkie nieprawidłowości chromosomalne. Jeśli dochodzi do poważnych uszkodzeń, dziecko może urodzić się martwę, nie żyć dłużej niż rok albo borykać się z zaburzeniami rozwoju, takimi jak zespół Downa.
Ryzyko rozwoju nieprawidłowej liczby chromosomów u dziecka rośnie wraz z wiekiem ciężarnej, dlatego bardzo ważna jest odpowiednia diagnostyka i prewencja. Badania prenatalne ciągle budzą mnóstwo wątpliwości i kontrowersji, niemniej jednak nie należy się ich obawiać - to bezpieczna forma diagnostyki płodu, która może pomóc zmniejszyć stres rodziców związany z rozwojem malucha.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
