Leczenie paliatywne (objawowe) – co to jest? Wskazania, korzyści i skutki uboczne

Leczenie paliatywne (objawowe) ma na celu łagodzenie objawów – szczególnie tych najbardziej dokuczliwych – u osób chorych. Pomaga unormować stan pacjenta na każdym etapie choroby. Czy leczenie paliatywne obejmuje wyłącznie opiekę medyczną? Gdzie szukać porad dotyczących leczenia objawowego w konkretnych przypadkach?

1. Czym jest leczenie paliatywne i w jakich przypadkach jest stosowane?

Leczenie paliatywne to leczenie, dzięki któremu osoby cierpiące na poważną chorobę – często o niepomyślnym rokowaniu – mogą żyć komfortowo jak najdłużej. Skupia się ono przede wszystkim na poprawie jakości życia pacjenta, a nie na rokowaniach i usuwaniu samej przyczyny choroby.

Leczenie paliatywne często utożsamiane jest z opieką końca życia. Jednak nie jest z nią tożsame. Stanowi raczej plan opieki medycznej, który pozwala na danym etapie choroby zachować lepszą kontrolę nad objawami.

Zobacz film: "Problem depresji w medycynie paliatywnej"

Wbrew częstym opiniom, leczenia paliatywnego nie wdraża się wyłącznie w ostatnim okresie życia pacjenta. Nierzadko wprowadzane jest ono jeszcze w czasie aktywnego leczenia przyczynowego.

Jakie są główne cele leczenia paliatywnego?

Leczenie paliatywne ma na celu wydłużenie życia pacjenta, jednak nie prowadzi do wyleczenia choroby. Skupia się na ograniczaniu bólu i innych objawów somatycznych u chorych. Przynosi ulgę i poprawia ogólne samopoczucie i funkcjonowanie pacjenta.

2. Kiedy stosować leczenie objawowe?

Leczenie paliatywne wykorzystywane jest u osób cierpiących na poważne i zagrażające życiu choroby. Najczęściej kojarzy się z leczeniem pacjentów nowotworowych, którzy nie rokują trwałego wyleczenia. Jednak nie ogranicza się ono wyłącznie do onkologii.

Czy leczenie objawowe jest skuteczne w przypadku wszystkich schorzeń?

Leczenie objawowe wykorzystuje się u pacjentów niepoddających się leczeniu przyczynowemu. Ponadto znajduje ono też zastosowanie w leczeniu chorób przewlekłych i postępujących.

Mogą zostać objęci nim w zasadzie wszyscy pacjenci, u których nie da się wyleczyć przyczyn ograniczającego życie schorzenia, m.in. cukrzycy, stwardnienia rozsianego, choroby Alzheimera, niewydolności serca, nadciśnienia tętniczego, czy reumatoidalnego zapalenia stawów.

Warto wspomnieć o tym, że zastosowanie leczenia objawowego możliwe jest też nie tylko w medycynie paliatywnej. Wdraża się je także wtedy, kiedy układ odpornościowy jest w stanie sam poradzić sobie z przyczynami choroby, czy infekcji, np. w przeziębieniu, czy grypie.

3. Jakie są najczęstsze metody leczenia objawowego?

Leczenie paliatywne może obejmować różne metody łagodzenia objawów choroby, m.in.:

• leki stosowane w leczeniu objawowym,
• różnego rodzaju zabiegi chirurgiczne (chirurgia paliatywna),
• chemioterapię paliatywną,
• radioterapię paliatywną,
• paliatywną hormonoterapię.

Jakie są najnowsze trendy i innowacje w dziedzinie leczenia paliatywnego?

W leczeniu paliatywnym wciąż wdrażane są nowe metody, m.in. leki biologiczne, kombinowane, chemioterapia skojarzona z leczeniem biologicznym, czy immunoterapia. Stały postęp w medycynie sprawia, że daje ono pacjentom coraz większe szanse na długie i komfortowe życie.

4. Jakie są korzyści związane z wczesnym włączeniem leczenia paliatywnego?

Możliwe korzyści związane z wczesnym włączeniem leczenia paliatywnego to przede wszystkim:

• lepsze kontrolowanie objawów choroby, ograniczenie dolegliwości fizycznych lub zapobieganie ich wystąpieniu (m.in. ból, brak apetytu, duszności), unormowanie stanu pacjenta,
• wydłużenie życia i czasu wolnego od progresji choroby,
• lepsze funkcjonowanie, poprawa samopoczucia i jakości życia.

5. Skutki uboczne leczenia objawowego

Nowoczesne metody, które wykorzystywane są w przypadku leczenia objawowego, najczęściej pozwalają osiągać dobre korzyści przy stosunkowo niewielkich działaniach niepożądanych.

Jednak tolerancja pacjentów na poszczególne metody terapii może być bardzo zróżnicowana. Dlatego też przed wdrożeniem określonej metody, najlepiej porozmawiać z lekarzem na temat tego, jak unikać działań niepożądanych podczas leczenia objawowego.

6. Czy istnieją różnice między leczeniem paliatywnym a hospicjum?

Leczenie paliatywne nie jest tym samym, co opieka hospicyjna. Jak już zostało wspomniane, może ono zostać wdrożone na różnym etapie choroby, nie tylko w ostatnim okresie życia chorego.

Z kolei opieka hospicyjna skierowana jest do osób w nieuleczalnym stadium choroby. Tego rodzaju opieką objęci są często pacjenci, którzy w bliskim czasie są obarczeni wysokim ryzykiem śmierci. Choć opieka hospicyjna może być realizowana jednocześnie z leczeniem paliatywnym, to nie jest z nim tożsama.

7. Czy leczenie paliatywne ma wpływ na jakość życia pacjentów i ich rodzin?

Leczenie paliatywne znacznie poprawia jakość życia pacjentów i ich rodzin. W wielu przypadkach pozwala chorym na zachowanie poczucia osobistej godności, gdyż łagodzi część nieprzyjemnych objawów, jak trudny do wytrzymania ból, nudności i wymioty, trudności w oddychaniu, nadmierne zmęczenie, czy problemy ze snem.

Może obejmować także łagodzenie problemów psychosocjalnych. Wszystko to pozwala wielu pacjentom, mimo choroby, zachować aktywne uczestnictwo w codziennym życiu.

8. Gdzie znaleźć informacje na temat bezpiecznego leczenia objawowego?

Jedne z częstszych pytań wśród pacjentów, zmagających się z chorobą o niepomyślnym rokowaniu, dotyczą tego gdzie szukać informacji na temat dostępnych form leczenia paliatywnego, czy gdzie znaleźć specjalistów i placówki oferujące leczenie paliatywne.

Miejscem, do którego mogą zgłosić się osoby wymagające leczenia paliatywnego, jest Poradnia Medycyny Paliatywnej.

Należy pamiętać też, że w każdym przypadku to lekarz decyduje o formie terapii. Dlatego też wątpliwości i pytania związane z bezpieczeństwem leczenia (czy w danym przypadku leczenie paliatywne może obejmować terapie komplementarne i alternatywne, czy istnieją naturalne metody łagodzenia objawów różnych schorzeń) należy omówić z lekarzem.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.