Cyprofloksacyna – wskazania, dawkowanie i przeciwwskazania

Cyprofloksacyna to lek przeciwbakteryjny, należący do grupy tak zwanych fluorochinolonów. Mechanizm jej działania opiera się na hamowaniu dwóch enzymów bakteryjnych topoizomerazy typu II. Jakie są wskazania do jej stosowania? Jakie należy zachować środki ostrożności?

1. Co to jest cyprofloksacyna?

Cyprofloksacyna (ciprofloksacyna) to lek przeciwbakteryjny i bakteriobójczy z grupy fluorowanych chinolonów (fluorochinolonów) drugiej generacji. Substancje cechują się szerokim spektrum działania – działają na wiele gatunków bakterii. Są aktywne przeciwko:

• bakteriom Gram-ujemnym z rodzaju Enterobacteriaceae, Haemophilus spp., Neisseria spp., Moraxella catarrhalis, Pseudomonas aeruginosa,
• bakteriom Gram-dodatnim, np. S. pneumoniae, S. aureus,
• beztlenowcom i bakteriom atypowym, np. Chlamydia spp., Legionella pneumophila, Mycoplasma spp., Ureaplasma urealyticum, Mycobacterium spp.

Zobacz film: "Rzeżączka [Wirtualna Poradnia]"

Mechanizm działania chinolonów polega na hamowaniu syntezy DNA w komórkach bakteryjnych poprzez blokowanie topoizomeraz II: gyrazy DNA oraz topoizomerazy IV, co prowadzi do uszkodzenia DNA, zablokowania procesów komórkowych i obumarcia komórki bakteryjnej. Ma to związek z tym, że są to enzymy biorące udział w replikacji, transkrypcji i rekombinacji DNA bakterii.

Preparaty na rynku polskim zawierające cyprofloksacyna to:

• Cetraxal (krople do uszu, roztwór),
• Ciloxan (krople do oczu, roztwór),
• Ciphin 500 (tabletki powlekane),
• Ciprinol (tabletki powlekane), Cipropol (tabletki powlekane), Ciprinol (koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji),
• Ciprofloxacin Kabi 100 mg/50 ml (roztwór do infuzji), Ciprofloxacin Kabi 200 mg/100 ml (roztwór do infuzji), Ciprofloxacin Kabi 400 mg/200 ml (roztwór do infuzji),
• Cipronex (tabletki powlekane), Cipronex 0,3 proc. (krople do oczu, roztwór),
• Proxacin 250 (tabletki powlekane), Proxacin 500 (tabletki powlekane), Proxacin 1 proc. (koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji).

Preparaty są wydawane ze wskazań lekarza. Cyprofloksacyna bez recepty nie jest dostępna.

2. Wskazania do stosowania cyprofloksacyny

Ponieważ fluorochinolony trafiają do wielu tkanek organizmu, są lekami stosowanymi w różnych zakażeniach.

Cyprofloksacynę stosuje się u dorosłych w leczeniu zakażeń:

• dróg oddechowych, takich jak zapalenie ucha środkowego lub zewnętrznego, przewlekłe zapalenie zatok i jego zaostrzenia, zakażenia dolnych dróg oddechowych, zaostrzenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, zakażenia płucno-oskrzelowe w przebiegu mukowiscydozy lub rozstrzenie oskrzeli, zapalenie płuc,
• nerek i dolnych dróg moczowych i narządów płciowych, np. zakażenia układu moczowego, stany zapalne cewki moczowej wywołane przez dwoinkę rzeżączki Neisseria gonorrhoeae, stany zapalne szyjki macicy, jądra i najądrza, narządów miednicy mniejszej, zapalenia gruczołu krokowego,
• w obrębie jamy brzusznej, zakażeń układu pokarmowego,
• skóry i tkanek miękkich, kości i stawów,
• posocznicy.

Cyprofloksacynę postaci kropli ocznych cyprofloksacynę podaje się w zakażeniach okulistycznych. Substancja znajduje również zastosowanie w profilaktyce lub leczeniu zakażeń u chorych z obniżoną odpornością oraz w selektywnym odkażaniu jelit u osób stosujących leki immunosupresyjne.

Ze względu na potencjalne uszkodzenia układu kostno-mięśniowego, cyprofloksacynę u dzieci od 5. do 17. roku życia stosuje się w leczeniu trudniejszych infekcji, które są oporne na inne leczenie. To:

• zaostrzenia niewydolności oddechowej w przebiegu mukowiscydozy wywołanej zakażeniem Pseudomonas aeruginosa,
• powikłane zakażenia układu moczowego,
• płucna postać wąglika.

Cyprofloksacyna nie jest lekiem stosowanym standardowo w tej grupie wiekowej.

Ciprofloksacyna – dawkowanie

Dawkowanie ciprofloksacyny jest zależne od wskazania i ciężkości zakażenia, a także od masy ciała pacjenta i czynności nerek.

Zwyczajowe dawkowanie substancji u dorosłych wynosi 500 mg dwa razy na dobę, a terapia trwa przez 7-14 dni. Możliwe jest także leczenie 1-dniowe, jak i 3-miesięczne.

3. Przeciwwskazania i skutki uboczne

Cyprofloksacyna może powodować skutki uboczne. Najczęstsze działania niepożądane to biegunka i nudności. Rzadziej obserwuje się zaburzenia smaku, zaburzenia snu, niestrawność, bóle brzucha, wzdęcia, ból i zawroty głowy, brak apetytu, nadkażenia grzybicze, wysypka i świąd, bóle stawów, bóle mięśniowo-szkieletowe.

Nawet jeśli istnieją wskazania, cyprofloksacyna nie może być stosowana zawsze. Przeciwwskazanie stanowi jednoczesne stosowanie leku, którego substancją czynną jest tizanidyna i nadwrażliwość na ciproflokascynę, leki z grupy chinolonów lub którąkolwiek substancję pomocniczą zawartą w produkcie leczniczym.

4. Cyprofloksacyna – środki ostrożności

Jeśli chodzi o terapię z ciprofloksacyną w ciąży lub w czasie karmienia piersią, decyzję o jej wdrożeniu podejmuje lekarz. Choć brak dowodów naukowych na szkodliwy wpływ ciprofloksacyny na płód, nie można go wykluczyć.

Rozważając terapię lekiem z cyprofloksacyna, trzeba pamiętać, że wchodzi w interakcje z takimi substancjami jak lidokaina, teofilina, fenytoina, probenecyd, metoklopramid, cyklosporyna, omeprazol, ropinirol, tizanidyna, metotreksat, klozapina, sildenafil, duloksetyna, glibenklamid, agomelatyna, zolpidem czy doustne leki przeciwzakrzepowe.

Ponadto trzeba wiedzieć, że wchłanianie cyprofloksacyny zmniejsza wapń, magnez, żelazo, glin, nabiał, preparaty zobojętniające sok żołądkowy. Oznacza to, że należy stosować 2 godziny przed lub 4 godziny po zastosowaniu ciprofloksacyny.

Jednocześnie cyprofloksacyna może osłabiać działanie tabletek antykoncepcyjnych zawierających etynyloestradiol. Jeśli chodzi o alkohol, podczas stosowania ciprofloksacyny należy unikać jego spożywania.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.