Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Halucynogeny - działanie, skutki uboczne, uzależnienie od substancji halucynogennych

Halucynogeny mogą powodować halucynacje oraz omamy.
Halucynogeny mogą powodować halucynacje oraz omamy. (Pixabay)

Substancje halucynogenne, nazywane halucynogenami lub psychozomimetykami to środki pochodzenia zarówno naturalnego, jak i syntetycznego. Najpopularniejsze halucynogeny to: LSD, meskalina, fencyklidyna oraz marihuana.

spis treści

1. Czym są substancje halucynogenne (halucynogeny)?

Substancje halucynogenne, znane również jako halucynogeny, psychozomimetyki to substancje psychodeliczne pochodzenia naturalnego bądź syntetycznego. Podstawowa cecha substancji halucynogennych to działanie psychomimetyczne (psycho- + gr. mimetikós – naśladujący), czyli powodujące objawy stanu halucynacji.

Szacuje się, że istnieje około 2 tysiące halucynogenów, należących do różnych grup chemicznych pochodzenia roślinnego lub otrzymywanych syntetycznie. Narkotyki halucynogenne prowadzą do zmian w świadomości, zniekształcają percepcję, generują omamy i zacierają granicę między „Ja” a światem zewnętrznym.

Zobacz film

Większość środków halucynogennych oddziałuje w mózgu na miejsca receptorowe, z którymi wiąże się neuroprzekaźnik serotonina. Do powszechnie zażywanych halucynogenów należą:

  • meskalina, nazywana narkotykiem z kaktusa (wytwarza się ją z gatunku kaktusa Lophophora williamsii, Echinopsis pachanoi oraz Echinopsis macrogona),
  • psylocybina (pozyskiwana z grzybów),
  • LSD-25,
  • PCP, czyli fencyklidyna,
  • marihuana.

2. Rodzaje środków halucynogennych

Halucynogeny to dość niejednorodna grupa substancji psychoaktywnych. Część z tych środków zalicza się też do innych rodzajów narkotyków, np. kannabinoli albo psychostymulantów.

Bez względu na debaty klasyfikacyjne wszystkie środki halucynogenne wywołują omamy, zaburzenia świadomościi myślenia. Szybkość pojawiania się halucynacji, ich obraz i nasilenie oraz długość utrzymywania się efektów narkotycznych zależą od zażytej substancji halucynogennej.

Do najbardziej popularnych halucynogenów należą środki przypominające budową chemiczną albo serotoninę, albo noradrenalinę. Oto najpopularniejsze przykłady psychodelików (środków halucynogennych):

  • LSD – dwuetyloamid kwasu lizergowego, nazywany przez osoby zażywające narkotyki kwasem; podaje się go w formie tabletek, żelu lub kolorowych karteczek nakładanych na język;
  • DMT – dwumetylotryptamina;
  • psylocybina – grzyby halucynogenne, znane powszechnie jako grzybki halucynki lub grzyby psylocybinowe. Najpopularniejsze rodzaje grzybów halucynogennych (psylocybinowych) to: łysiczka lancetowata (Psilocybe semilanceata), łysiczka meksykańska (Psilocybe mexicana), Psilocybe cubensis, Psilocybe azurescens;
  • psylocyna – pochodna tryptaminy;
  • meskalina – alkaloid, pochodna fenyloetyloaminy;
  • DOM – inaczej STP, pochodna amfetaminy;
  • MDA – pochodna amfetaminy;
  • MDMA – inaczej ecstasy, pochodna metamfetaminy;
  • atropina i skopolamina – występują w roślinach, takich jak: lulek czarny, bieluń czy wilcza jagoda;
  • PCP – fencyklidyna, inaczej „anielski pył”;
  • przetwory konopi indyjskich – marihuana, haszysz.

3. Działanie halucynogenów

Halucynogeny przyjmuje się doustnie (grzyby halucynogenne, LSD, PCP, meskalina itp.), pali się (DMT, PCP, meskalina itp.), inhaluje się (np. LSD-25) albo wstrzykuje (LSD, PCP, DMT itp.). Skutki przyjęcia środków są trudne do przewidzenia, gdyż efekty zależą od substancji psychoaktywnej, jej dawki, cech indywidualnych użytkownika, warunków zażywania narkotyków i postawy otoczenia wobec osoby przyjmującej.

Osoby zażywające halucynogeny w stanie złego samopoczucia mogą przeżywać negatywne emocje w sposób spotęgowany. W jaki sposób środki halucynogenne oddziałują na organizm?

Osoba doświadczająca skutków zażycia halucynogenów może, słuchając muzyki, poczuć nagle, że to ona sama ją generuje albo że muzyka pochodzi z jej wnętrza. Halucynogeny prowadzą do omamów, zmieniają percepcję środowiska zewnętrznego oraz świadomość zdarzeń zachodzących wewnątrz ciała.

Może pojawić się:

  • zmiana poczucia kształtów i barw,
  • niewyraźne widzenie całości,
  • wyczulenie na spostrzeganie kontrastów,
  • wyostrzenie słuchu,
  • wzmożona zmysłowość,
  • poczucie obcości swojego ciała,
  • euforia,
  • wahania nastroju,
  • poczucie wolniejszego upływu czasu,
  • gonitwa myśli,
  • spadek zdolności krytycznego myślenia.

Jedni deklarują uczucie lekkości ciała, inni przeciwnie – ciężkość. Pojawiają się też omamy o różnej treści i dotyczące różnych analizatorów – wzrokowe, słuchowe, dotykowe. Halucynogeny wywołują iluzje, zaburzenia percepcji (czasu, odległości, położenia ciała itp.), zaburzenia pamięci i wnioskowania, mistyczne przeżycia religijne, urojenia o treści fantastycznej.

Może pojawić się zjawisko synestezji – zlewania się wrażeń zmysłowych, np. widzenie skórą, słyszenie kolorów itp. Przyjmujący mogą relacjonować odczuwanie pływania ciała, lewitacji, wewnętrznego poczucia mocy.

Halucynogeny dają poczucie poszerzenia świadomości, snu na jawie, silne wahania nastroju – od depresji po euforię, depersonalizację, stany psychotyczne i dysocjacyjne – poczucie oderwania niektórych fragmentów osobowości, pozbawienia części ciała albo odseparowania od otoczenia.

4. Halucynogeny - objawy używania

Do najczęstszych, fizjologicznych oznak zażycia halucynogenów zalicza się:

Osoby pod wpływem środków halucynogennych mogą skarżyć się na ucisk w klatce piersiowej, mieć kłopoty z mówieniem (bełkotliwa mowa), wpadać w skrajne nastroje – raz płakać, panikować, by zaraz śmiać się bez powodu.

LSD - jak wygląda reakcja organizmu na ten narkotyk? Po zażyciu LSD objawy mogą być bardzo różne, jednak osoby stosujące ten środek zazwyczaj mówią o przyspieszonej czynności serca, omamach, wzroście temperatury ciała, zaburzonym postrzeganiu rzeczywistości, słyszeniu kolorów, widzeniu wrażeń słuchowych.

Działanie grzybów halucynogennych najczęściej polega na zmianie percepcji i zniekształceniach sensorycznych. Osoba, która zażyła narkotyk zwykle ma rozszerzone źrenice. Pojawiają się u niej zniekształcenia wizualne, zmiany nastroju.

Narkotyki grzyby halucynogenne mogą powodować u osoby zażywającej przeżycia mistyczne, napady lękowe. Po przyjęciu grzybków zażywający może czuć się wyizolowany od otoczenia i rzeczywistości.

Jak rozpoznać grzyby halucynogenne? Halucynki, uznawane za środek wywołujący omamy, są bardzo podobne do tradycyjnych grzybów. Posiadają długie, smugłe łodygi oraz kapelusze barwy białoszarej lub ciemnobrązowej. Na środku kapelusza może występować jasnobrązowy bądź biały punkt.

Po wysuszeniu, grzybki halucynki przybierają barwę rdzawobrązową z elementami złamanej bieli. Grzyby o działaniu halucynogennym bywają bardzo niebezpieczne. Zażywanie ich wiąże się z ryzykiem śmiertelnego zatrucia. Mogą doprowadzić również do przewlekłej psychozy.

MDMA, czyli środek znany również jako 3,4-Metylenodioksymetamfetamina, XTC, ecstasy, ekstasy jest organicznym związkiem chemicznym oraz drugorzędową aminą, pochodną fenyloetyloaminy. Jak wszystkie substancje halucynogenne, MDMA również zmienia sposób postrzegania rzeczywistości.

Po zażyciu tej substancji wyostrzają się zmysły, a emocje są bardziej zintensyfikowane. Człowiek po przyjęciu narkotyku jest bardziej rozluźniony, nie odczuwa stresu czy nieśmiałości.

W dużych dawkach narkotyk może powodować suchość w ustach, zgrzytanie zębami, nudności i wymioty, przymus ciągłego oblizywania ust.

Fencyklidyna, zwana również anielskim pyłem i PCP doprowadza do stanu, w którym osoba zażywająca czuje oziębłość i obojętność wobec innych osób. Czasami daje poczucie większej siły i niewrażliwości na otaczający świat. Zażycie tego środka może skutkować odrętwieniem, problemami z wysławianiem się, niemożnością kontrolowania ruchów.

DMT jest środkiem, który może doprowadzić do zwiększenia temperatury ciała oraz przyspieszenia pulsu. Zażycie tego narkotyku skutecznie podnosi ciśnienie tętnicze, zwiększa poziom takich substancji jak kortyzol, hormon wzrostu, prolaktyna czy beta-endorfiny.

DMT, podobnie jak inne środki halucynogenne zmienia sposób postrzegania rzeczywistości. Intensyfikuje efekty wizualne, powoduje halucynacje.

Działanie meskaliny wygląda następująco. Substancja ta może powodować zwiększenie wrażliwości na otaczające człowieka bodźce. Czasami pojawiają się stany euforyczne wraz ze zmianą percepcji czasu oraz przestrzeni. Zażycie tego narkotyku może skutkować większą kreatywnością, nowymi pomysłami.

5. Uzależnienie od środków halucynogennych

Halucynogeny powodują uzależnienie psychiczne, tolerancja dla większych dawek narkotyku szybko narasta. Raczej nie obserwuje się uzależnienia fizycznego, chyba że halucynogeny przyjmuje się razem z innymi substancjami psychoaktywnymi, jak alkohol, THC czy leki nasenne.

Uzależnieni od halucynogenów wykazują trudności w funkcjonowaniu społecznym. Nie radzą sobie w szkole, w pracy, nie potrafią porozumieć się z partnerem. Przewlekłe stany psychotyczne stopniowo wykluczają narkomana z codziennego życia.

Stany ekstatyczne, urojenia o treści religijnej, posłanniczej, naprzemiennie z okresami lęku, paniki, obniżonego nastroju i dziwacznymi zachowaniami izolują uzależnionych od rzeczywistości, zamykając ich we własnym psychotycznym świecie przeżyć.

W okresie abstynencji obserwuje się zmiany osobowości – tendencje do pseudofilozofowania, apatii, wahań nastroju, magicznego myślenia i ignorowania norm społecznych.

6. Zażywanie halucynogenów - skutki uboczne

MDMA jest środkiem halucynogennym, po który często sięgają młodzi ludzie. To właśnie od tej substancji zwykle rozpoczyna się przygoda z substancjami psychodelicznymi. Choć wiele osób sądzi, że MDMA to narkotyk dość bezpieczny, jego częste zażywanie może doprowadzić do wielu problemów zdrowotnych oraz skutków ubocznych.

Najczęstsze skutki uboczne MDMA to: uzależnienie psychiczne, spadek ciśnienia tętniczego, migotanie komór serca, ryzykowne zachowania, nagłe zatrzymanie akcji serca. Inne skutki uboczne MDMA to: reakcje uczuleniowe, psychozy.

Kolejnym popularnym środkiem, po który sięgają młode osoby to LSD. Nieprzyjemne skutki uboczne LSD to przede wszystkim: napady lęku, różne stany emocjonalne od euforii po stany depresyjne, nawracające doznania nawet po długim czasie po zaprzestaniu stosowania środków halucynogennych.

Co prawda, nie zanotowano zatruć śmiertelnych LSD, ale przedawkowanie może skutkować ataksją, majaczeniem, pobudzeniem, drżeniem mięśni, drgawkami, gorączką i wahaniami ciśnienia. Długotrwałe stosowanie LSD może skutkować poważną depresją oraz stanami urojeniowymi.

PCP, substancja nazywana również anielskim pyłem bądź fencyklidyną, w dawce 150-200 miligramów może spowodować śpiączkę lub zgon w wyniku zatrzymania oddechu. Zażycie dużej dawki narkotyku może skutkować również depersonalizacją, trudnościami w poruszaniu się, delirium.

Jakie są skutki uboczne DMT? DMT, substancja określana również mianem dimetylotryptaminy, może doprowadzić do zaniku ego oraz transcendencji jaźni. Czasami doprowadza do wystąpienia nudności oraz wymiotów. Zażycie tej substancji może skutkować również niekowencjonalnymi wzorcami myślowymi, myślami depresyjnymi.

Zażywanie meskaliny często doprowadza do zawrotów głowy, nudności, nadmiernego pragnienia, osłabienia oraz ślinotoku. Innymi skutkami ubocznymi są: brak apetytu oraz rozszerzenie źrenic.

Warto zdawać sobie sprawę, że przyjmowanie substancji psychodelicznych wiąże się zawsze z ryzykiem przeżycia tzw. bad tripów – złych podróży, w czasie których występują przykre przeżycia z napadami lęku, omamy i urojenia, pobudzenie ruchowe.

W wyniku „złych podróży” dochodzi czasem do samookaleczeń, samobójstw, zabójstw, nieobliczalnych zachowań. Osoby są przekonane, że potrafią fruwać, zatrzymać własnym ciałem rozpędzony samochód, stają się agresywne itp. Halucynogeny, podobnie jak THC, wyzwalają „ukryte psychozy”.

Niektórzy specjaliści donoszą o uszkodzeniach chromosomów pod wpływem LSD-25 oraz negatywnym wpływie narkotyków na rozwijający się płód.

Przy zachowaniu abstynencji mogą wykształcić się przewlekłe postaci zaburzeń psychicznych – zespół urojeniowy, zaburzenia depresyjne i tzw. flashbacki.

Zespoły urojeniowe wymagają różnicowania ze schizofrenią paranoidalną. Nastrój depresyjny zwykle przebiega łagodnie. Dominuje obniżone samopoczucie, bezczynność, poczucie zmęczenia, utrata zainteresowań.

Myśli samobójcze należą do rzadkości. Flashbacki, czyli krótkotrwałe nawroty objawów psychotycznych, mogą być stymulowane stresem, zmęczeniem, nagłym przejściem z jasnego do ciemnego pomieszczenia.

Flashbacki pojawiają się jednak rzadziej niż u zażywających THC – tetrahydrokannabinol. Mimo braku oznak uzależnienia fizycznego (LSD nie zostaje włączony do procesów metabolicznych organizmu), środki halucynogenne są niewątpliwie niebezpieczne dla zdrowia i psychiki człowieka, szczególnie młodego, z niezintegrowaną osobowością – halucynogeny bowiem powodują rozpad ego.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Heroina
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze