Hipopigmentacja (białe plamy na skórze) - rodzaje, przyczyny, diagnostyka, leczenie
Hipopigmentacja to białe plamy na skórze, określane również mianem odbarwień. Większość osób konsultuje zmiany pigmentacyjne skóry z lekarzem dermatologiem, zwracając uwagę przede wszystkim na kwestie estetyczne, choć hipopigmentacja może mieć związek z wieloma różnymi chorobami. Jakie są rodzaje hipopigmentacji i na czym polega leczenie odbarwień?
1. Co to jest hipopigmentacja?
Hipopigmentacja to zaburzenie barwnikowe skóry, charakteryzujące się powstawanie jasnych, niemalże białych plamek na powierzchni ciała. Przyczyną hipopigmentacji są zaburzenia w kwestii syntezy i rozmieszczenia melaniny, czyli naturalnego barwnika skóry.
Zaburzenie rozpoznaje się u osób w różnym wieku, bez względu na płeć, choć częściej wśród osób o ciemnej karnacji. Może mieć charakter wrodzony lub nabyty, pokrywać całą skórę lub jej fragmenty, choć u niektórych osób hipopigmentacja objawia się występowaniem zaledwie kilku jaśniejszych plamek. Odbarwienia pojawiają się na skutek uwarunkowań genetycznych lub czynników środowiskowych, na przykład promieniowania ultrafioletowego.
2. Rodzaje hipopigmentacji
Bielactwo wrodzone to jeden z najpopularniejszych rodzajów hipopigmentacji, jest to choroba genetyczna spowodowana brakiem lub niedoborem melaniny w skórze, tęczówkach oczu lub włosach.
Pacjenci mają bladą skórę, jasne włosy, czerwowane lub błętkitne oczy, a ich ciało pokrywają jasne plamy o symetrycznym kształcie.
Bielactwo nabyte to choroba o charakterze autoimmunologicznym, rozpoznawana u około 2% populacji między 10. a 30. rokiem życia. Pojawia się bez względu na płeć i kolor skóry, objawy bielactwa to jasne, wyraźnie ograniczone plamy różniące się od siebie rozmiarem i kształtem. Pokrywają dłonie, twarz i szyję, mają tendencję do powiększania się wraz z upływem czasu.
Hipomelanoza kropelkowa to łagodne zmiany, które nie wymagają wprowadzania leczenia i są wywołane ekspozycją na promieniowanie UV. Szacuje się, że zaburzenie może dotyczyć nawet 70% osób w wieku 50 lat i aż 80% osób powyżej 70. roku życia. Hipomelonaza charakteryzuje się małymi, białymi plamkami rozrzuconymi na rękach i nogach, czasami na twarzy. Nie zmieniają one swojego rozmiaru ani kształtu, nie wywołują też żadnych dolegliwości.
Łupież biały to choroba typowa dla dzieci i nastolatków o ciemniejszej karnacji. Manifestuje się białawymi plamami o wyraźnych granicach na policzkach, dłoniach i ramionach. Do tej pory nie określono przyczyny schodzenia, przyjmuje się, że może mieć związek z atopowym zapaleniem skóry (AZS).
Łupież pstry to choroba wywołana przez grzyby z rodzaju Malassezia, które zwiększają swoją liczebność na skutek nadmiernej potliwości i obecności łojotoku. Łupież objawia się występowaniem jasnych plam na brzuchu, dekolcie i szyi z tendencją do łuszczenia się.
Odbarwienia chemiczne to hipopigmentacja spowodowana kontaktem z substancjami chemicznymi, takimi jak hydrochinon, trzeciorzędowe parabutylofenole i amylofenole. Zmiany barwnikowe mają postać drobniutkich, białych plamek, które mogą zlewać się w większe obszary. Co ważne, pojawiają się one wyłącznie w miejscach, które miały styczność ze środkami chemicznymi.
Odbarwienia pozapalne to utrata melaniny w skórze na skutek choroby, takiej jak łuszczyca, AZS, łojotokowe zapalenie skóry, toczeń rumieniowaty lub twardzina układowa. Białe plamy na skórze mogą być także wynikiem skaleczenia, oparzenia, otarcia lub infekcji o charakterze grzybiczym.
Pozostałe rodzaje hipopigmentacji to:
- odbarwienia polekowe (np. sterydy, antykoncepcja hormonalna, leki z substancją fotouczulającą),
- odbarwienia na skutek sarkoidozy, liszaja twardzinowego, łupieżu liszajowatego lub trądu.
- hipopigmentacja spowodowana niedoborem białka,
- hipogimentacja na skutek anemii.
3. Diagnostyka hipopigmentacji
Rozpoznanie hipopigmentacji jest stosunkowo łatwe i nie wymaga wykonywania badań diagnostycznych. W większość przypadków zmiany skórne stanowią wyłącznie defekt estetyczny, choć mogą mieć związek z różnymi chorobami.
Diagnostyką zaburzeń barwnikowych skóry zajmuje się lekarz dermatolog, który na początku wizyty przeprowadza dokładny wywiad medyczny, zadaje pytanie dotyczące odbarwień, momentu, w którym się pojawiły, jaki mają kształt i gdzie jest ich najwięcej.
Ważne jest również określenie, czy podobne plamki ma ktoś z najbliższej rodziny, a także czy w ostatnim czasie nasza skóra miała kontakt z nowymi środkami chemicznymi lub była wystawiana na działanie słońca.
Kolejnym etapem jest badanie fizykalne, polegające na oględzinach skóry, ale również włosów, paznokci i oczu. W diagnostyce hipopigmentacji pomocna jest lampa Wooda, szczególnie wśród osób o jasnej karnacji. Sporadycznie dermatolog zleca pacjentowi wykonanie biopsji z badaniem histopatologicznym.
4. Leczenie hipopigmentacji
Leczenie odbarwień na skórze jest dostosowywane do przyczyny pojawienia się zmian. Często terapia polega na leczeniu choroby pierwotnej, na przykład zapalenia skóry lub zakażenia za pomocą leków doustnych i miejscowych.
Pozostałe przyczyny mogą być leczone za pomocą kortykosteroidów lub glikokortykosteroidów, inhibitorów kalcyneuryny, fototerapii lub preparatów o właściwościach przeciwzapalnych. Bielactwo wrodzone jest nieuleczalne, choć pacjentom zaleca się regularne wizyty dermatologiczne oraz unikanie nadmiaru światła słonecznego.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
